Οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει την ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών επιτήρησης πάνω από τη Λωρίδα της Γάζας, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να διασφαλιστεί ότι το Ισραήλ και η Χαμάς τηρούν τη συμφωνημένη εκεχειρία.
Το δημοσίευμα των Times, που κυκλοφόρησε σήμερα Σάββατο, επικαλείται δύο ισραηλινούς στρατιωτικούς αξιωματούχους και έναν αξιωματούχο της αμερικανικής άμυνας, αναφέροντας ότι οι πτήσεις πραγματοποιούνται με τη συγκατάθεση του Ισραήλ, αλλά οι ακριβείς βάσεις εκκίνησής τους παραμένουν άγνωστες, αναμεταδίδουν οι Times of Israel.
Drones των ΗΠΑ πετούν πάνω από την Γάζα
Η κίνηση αυτή υπογραμμίζει την επιθυμία της Ουάσιγκτον να έχει μια ανεξάρτητη εικόνα της κατάστασης στο έδαφος και να υποστηρίξει το νέο Κέντρο Πολιτικοστρατιωτικού Συντονισμού (CMCC), που άρχισε να λειτουργεί στο νότιο Ισραήλ με στόχο την εποπτεία της συμφωνίας Τραμπ. Το CMCC έχει δημιουργηθεί για να συντονίζει την ανθρωπιστική βοήθεια, την υλικοτεχνική υποστήριξη και την ασφάλεια στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ παράλληλα παρακολουθεί τη μεταπολεμική φάση σταθεροποίησης στον παλαιστινιακό θύλακα. Περίπου 200 Αμερικανοί στρατιωτικοί έχουν ήδη αποσταλεί για τη δημιουργία και λειτουργία του κέντρου, το οποίο φιλοξενεί επίσης προσωπικό από διάφορες συμμαχικές χώρες.
Η χρήση drones επιτήρησης δεν είναι καινούργια για τις αμερικανικές δυνάμεις. Στο παρελθόν, τέτοιες πτήσεις είχαν πραγματοποιηθεί για τον εντοπισμό ομήρων, ωστόσο οι τρέχουσες επιχειρήσεις φαίνεται να έχουν μια πιο στρατηγική διάσταση.
Σύμφωνα με τον Daniel B. Shapiro, πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ στο Ισραήλ, πρόκειται για μια «πολύ παρεμβατική εκδοχή της παρακολούθησης των ΗΠΑ σε ένα μέτωπο όπου το Ισραήλ αντιλαμβάνεται μια ενεργή απειλή». Ο Shapiro προσθέτει ότι, αν υπήρχε απόλυτη εμπιστοσύνη μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ, δεν θα υπήρχε ανάγκη για κάτι τέτοιο, αλλά οι ΗΠΑ θέλουν να ελαχιστοποιήσουν κάθε πιθανότητα παρεξήγησης.
Το κέντρο που επιβλέπει την εκεχειρία
Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διευρύνει τον διεθνή συνασπισμό χωρών που συμμετέχουν στην παρακολούθηση και τη διατήρηση της εύθραυστης εκεχειρίας. Εκτός από την Ιορδανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Δανία και τον Καναδά, στην πρωτοβουλία έχουν ενταχθεί η Αυστραλία, η Γαλλία, η Ισπανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τα κράτη αυτά συμμετέχουν μέσω εκπροσώπων τους στο CMCC, ενισχύοντας τις προσπάθειες εποπτείας και διευκόλυνσης της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η ΚεντρικήΣτρατιωτική Διοίκηση των ΗΠΑ (CENTCOM) έχει διευκρινίσει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις δεν θα αναπτυχθούν μέσα στη Γάζα, αλλά θα συμβάλουν στην υποστήριξη της ροής ανθρωπιστικής και υλικοτεχνικής βοήθειας. Το CMCC έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τις διεθνείς προσπάθειες σταθεροποίησης, ενώ το στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ υποστηρίζει τη διαχείριση και τον συντονισμό αυτής της βοήθειας. Το κέντρο εγκαινιάστηκε την Τρίτη από τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς.
Αφοπλισμός και δίκτυο σηράγγων της Χαμάς
Ανάμεσα στις βασικές προκλήσεις θα είναι η επιτήρηση του αφοπλισμού της Χαμάς και η καταστροφή του δικτύου υπογείων σηράγγων της, που εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική απειλή για το Ισραήλ.
Σύμφωνα με το ισραηλινό Κανάλι 12, περίπου το 60% του δικτύου σηράγγων της Χαμάς παραμένει άθικτο, με τις μισές από αυτές να βρίσκονται κοντά στην «Κίτρινη Γραμμή», απ’ όπου οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρθηκαν κατά την έναρξη της κατάπαυσης του πυρός στις 10 Οκτωβρίου. Οι εκτιμήσεις των IDF αναφέρουν ότι οι δυνάμεις έχουν καταστρέψει περίπου το ένα τέταρτο των σηράγγων από την έναρξη του πολέμου, επικεντρωμένες κυρίως σε σήραγγες επίθεσης και σε αυτές που χρησιμοποιούνται ως κέντρα διοίκησης ή εργοστάσια όπλων.
Η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς αριθμούσε πριν από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 περίπου 30.000 μέλη και πλέον εκτιμάται ότι διαθέτει 20.000. Κατά τη διάρκεια των 24 μηνών συγκρούσεων, οι πέντε περιφερειακές ταξιαρχίες και τα 24 τάγματα της Χαμάς διαλύθηκαν σε μεγάλο βαθμό, αν και ορισμένες μονάδες στην κεντρική Γάζα παραμένουν ενεργές. Παρά τη σημαντική αποδυνάμωση, η Χαμάς εξακολουθεί να διαθέτει εκατοντάδες ρουκέτες και χιλιάδες φορητά όπλα, ενώ έχει στρατολογήσει νεοσύλλεκτους με λιγότερη εκπαίδευση.
Η μετάβαση στη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας αποτελεί πλέον βασικό σημείο εστίασης. Η Χαμάς ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης τεχνοκρατικής επιτροπής για τη διοίκηση της περιοχής, αλλά η κίνηση αυτή έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα. Οι ένοπλοι της Χαμάς επέστρεψαν στους δρόμους της Γάζας, με αναφορές για συλλήψεις, ξυλοδαρμούς και εκτελέσεις ατόμων που κατηγορήθηκαν για συνεργασία με το Ισραήλ.