Το Αφγανιστάν έχει βυθιστεί γι’ άλλη μια φορά σε κρίση με την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν, μετά από δύο δεκαετίες βίαιων συγκρούσεων.
Οι Ταλιμπάν ανακήρυξαν «Ισλαμικό Εμιράτο» τη χώρα, την ώρα που εκτυλίσσονταν σκηνές αλλοφροσύνης στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας, με χιλιάδες να εγκαταλείπουν τη χώρα, ανάμεσά τους και ο μέχρι πρόσφατα πρόεδρος, Ασράφ Γάνι.
Οι Ταλιμπάν ανατράπηκαν από την επέμβαση των ΗΠΑ και των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων το 2001, αλλά δεν σταμάτησαν να μάχονται και τους τελευταίους μήνες προήλαυναν καθώς αποχωρούσαν οι τελευταίες αμερικανικές δυνάμεις. Τώρα ελέγχουν σχεδόν ολόκληρη τη χώρα.
Οι πηγές χρηματοδότησης των Ταλιμπάν
Το Αφγανιστάν είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας οπίου στον κόσμο και το εμπόριο ναρκωτικών αποτελεί την κύρια πηγή χρηματοδότησης των Ταλιμπάν.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Γραφείου Ναρκωτικών και Εγκλημάτων του ΟΗΕ (UNODC) στην Καμπούλ, Σεζάρ Γκουέντες Φερέιρος, «οι Ταλιμπάν ποντάρουν στο αφγανικό εμπόριο οπίου ως μία από τις βασικές πηγές εισοδημάτων τους. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής αφορά σε ναρκωτικά με φθηνότερη και ελκυστικότερη τιμή και ως εκ τούτου με ευρύτερη προσβασιμότητα».
Οι Ταλιμπάν είχαν απαγορεύσει το 2000 την καλλιέργεια παπαρούνας, αλλά μαλάκωσαν σημαντικά τη στάση τους λόγω της σφοδρής αντίδρασης αγροτών. Ειδικοί εκτιμούν ότι η οργάνωση, όπως και διεφθαρμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Γάνι, είχαν εμπλακεί για σημαντικό διάστημα στο εμπόριο ναρκωτικών, αλλά διίστανται οι εκτιμήσεις αναφορικά με το ύψος των χρημάτων που κερδίζουν οι Ταλιμπάν.
Σύμφωνα με εμπιστευτική έκθεση του ΝΑΤΟ, που διέρρευσε στο Radio Free Europe/Radio Liberty, οι Ταλιμπάν βγάζουν χρήματα και από τις εξορύξεις και το real estate, ενώ χρηματοδοτούνται και από μη κατονομαζόμενους περιφερειακούς παράγοντες.
«Αν δεν ληφθεί δράση σε παγκόσμιο επίπεδο, οι Ταλιμπάν θα παραμείνουν μια ζάπλουτη οργάνωση με αυτοσυντηρούμενη ροή χρηματοδότησης και εξωτερική υποστήριξη από περιφερειακές χώρες», προειδοποιούσε η έκθεση.
Πέραν τούτων, οι Ταλιμπάν επιβάλλουν στις περιοχές που ελέγχουν -πρακτικά πλέον ολόκληρη τη χώρα- μια μορφή φόρου γνωστού ως ushr. Έκθεση του ΟΗΕ το 2012 ανέφερε ότι ο φόρος αυτός αντιστοιχεί στο 10% επί των εσόδων από τις συγκομιδές και σε 2,5% επί του πλούτου.
Πού βρίσκουν τα όπλα τους οι Ταλιμπάν
Καθώς προήλαυναν στο Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν έκλεβαν ή άρπαζαν όπλα που είχαν χορηγήσει οι ΗΠΑ στις Ενοπλες Δυνάμεις και την αστυνομία.
«Μια από τις πρώτες κινήσεις τους όταν εισέρχονται σε νέα εδάφη είναι να πηγαίνουν στα κρατικά γραφεία και να συλλαμβάνουν ή να εκτελούν τους αξιωματούχους, να ανοίγουν τις φυλακές και στη συνέχεια να πηγαίνουν σε βάσεις του στρατού και της αστυνομίας και να κατάσχουν τον οπλισμό», δήλωσε στην «Washington Post» ο ειδικός σε θέματα που αφορούν στο Αφγανιστάν του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Ρόμπερτ Κρους.
Οι Ταλιμπάν έχουν επίσης στα χέρια τους όπλα και εξοπλισμό που τους χάρισαν οργανώσεις ή κράτη που βλέπουν με θετικό βλέμμα τον σκοπό τους.
Οι ΗΠΑ έχουν κατηγορήσει στο παρελθόν, μεταξύ άλλων, τη Ρωσία ότι υποστήριξε και παρείχε όπλα στους Ταλιμπάν το 2018. Όπως υποστήριξε σε συνέντευξή του στο BBC ο στρατηγός Τζον Νίκολσον, τα όπλα αυτά πέρασαν λαθραία στο Αφγανιστάν μέσω του γειτονικού Τατζικιστάν.
«Μας έφεραν στο αρχηγείο όπλα και μας τα έδωσαν ηγετικά στελέχη στο Αφγανιστάν, λέγοντας ότι τα είχαν δώσει Ρώσοι στους Ταλιμπάν».
Τόσο η Μόσχα όσο και οι Ταλιμπάν διέψευσαν αυτές τις αιτιάσεις.