Οι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με τη σύγκρουση Ισραήλ και Ιράν, κινούνται μεταξύ της πλήρους υποστήριξης στις ισραηλινές επιθέσεις και της αποστασιοποίησης.
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, αυτή η διγλωσσία έχει αυξήσει το κλίμα αβεβαιότητας, καθώς η ένταση στην περιοχή κλιμακώνεται ραγδαία.
Την ίδια στιγμή, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου διαβεβαιώνει πως οι επιθέσεις ήταν «πλήρως συντονισμένες» με τις ΗΠΑ — δήλωση που φαίνεται να φέρνει τον Τραμπ σε δύσκολη θέση.
1. Υποκύπτοντας στην πίεση Νετανιάχου: Η οδός της κλιμάκωσης
Ο Τραμπ έχει δηλώσει πως, όπως και ο Νετανιάχου, δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Ωστόσο, ενώ ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προωθεί στρατιωτική λύση, ο Τραμπ υποστηρίζει ότι προτιμά μια συμφωνία με την Τεχεράνη.
Παρά τις δηλώσεις για «καλύτερη συμφωνία» με το Ιράν, ο Τραμπ δεν έχει δώσει σαφές στίγμα για το πώς θα την επιτύχει. Κάποιες φορές απειλεί με σκληρά στρατιωτικά μέτρα· άλλες υπονοεί διπλωματική λύση.
Αυτό το μοτίβο εντάσσεται στη θεωρία του «τρελού» (madman theory), όπου η στρατηγική ασάφεια θεωρείται εργαλείο πίεσης απέναντι σε αντιπάλους — ή ακόμα και συμμάχους, όπως το Ισραήλ.
Παράλληλα, ο Τραμπ δέχεται πίεση από νεοσυντηρητικούς Ρεπουμπλικανούς που ζητούν αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν. Ωστόσο, την ίδια ώρα, είχαν ήδη προγραμματιστεί νέες συνομιλίες μεταξύ της ομάδας Τραμπ και Ιρανών αξιωματούχων στο Ομάν — συνομιλίες που πλέον έχουν εγκαταλειφθεί.
2. Η μέση λύση: Υποστήριξη στο Ισραήλ αλλά όχι εμπλοκή
Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ δεν εμπλέκονται άμεσα στις επιθέσεις του Ισραήλ. Παράλληλα, αμερικανικά πολεμικά πλοία και αντιπυραυλικά συστήματα συνδράμουν στην άμυνα του Ισραήλ απέναντι σε ιρανικά αντίποινα.
Σύμβουλοι του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ φέρονται να τον προειδοποιούν πως η κλιμάκωση ενέχει σοβαρούς κινδύνους, τόσο σε επίπεδο απωλειών όσο και για την υστεροφημία του.
Ο Νετανιάχου, πάντως, φέρεται να πρότεινε ακόμα και τη στοχευμένη δολοφονία του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Χαμενεΐ. Σύμφωνα με διαρροές, ο Τραμπ απέρριψε αυτό το σενάριο.
3. Υπακούοντας στη φωνή της βάσης: Η επιλογή της απόσυρσης
Μία από τις πιο καθοριστικές πιέσεις που δέχεται ο Τραμπ προέρχεται από τη βάση του: το λεγόμενο κίνημα MAGA (Make America Great Again).
Παρότι πολλοί Ρεπουμπλικάνοι υποστηρίζουν σταθερά το Ισραήλ, εξέχουσες προσωπικότητες της δεξιάς, όπως ο δημοσιογράφος Τάκερ Κάρλσον και η βουλευτής Ματζόρι Τέιλορ Γκριν, απορρίπτουν ανοιχτά την ιδέα ότι οι ΗΠΑ πρέπει να πολεμήσουν για λογαριασμό του Ισραήλ.
Ο Κάρλσον κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δεν λέει την αλήθεια για την εμπλοκή των ΗΠΑ, ενώ προειδοποίησε ότι μια εμπλοκή θα προδώσει τους ψηφοφόρους του Τραμπ. Η Τέιλορ Γκριν έγραψε πως «όποιος διψά για πόλεμο με το Ιράν δεν είναι America First».
Φαίνεται ότι ο Τραμπ αφουγκράζεται τις φωνές αυτές. Ζήτησε μαζί με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν τον τερματισμό της σύγκρουσης και δήλωσε πως «οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία εμπλοκή στην επίθεση κατά του Ιράν».
Τι μπορεί να κάνει τώρα ο Τραμπ;
Η επόμενη κίνηση του Τραμπ εξαρτάται από μία εύθραυστη ισορροπία:
- Αν κλιμακώσει τις επιχειρήσεις στο πλευρό του Ισραήλ, διακινδυνεύει ευθεία σύγκρουση με το Ιράν και ρήξη με τη MAGA βάση του.
- Αν τραβηχτεί πίσω, μπορεί να αποδυναμώσει τη θέση του απέναντι στο Ισραήλ και να φανεί αδύναμος έναντι του Ιράν.
- Αν μείνει στο μέσο, ίσως διατηρήσει διπλωματικά περιθώρια, αλλά δύσκολα θα ικανοποιήσει κάποιον πλήρως.
Η στρατηγική ασάφεια μπορεί να λειτουργήσει για λίγο ακόμη. Όμως, εάν υπάρξουν αμερικανικά θύματα ή το Ισραήλ κλιμακώσει ξανά, ο Τραμπ θα πρέπει να πάρει ξεκάθαρη θέση, και τότε ίσως βρεθεί απέναντι είτε στον στενό του σύμμαχο, είτε στους ίδιους του, τους ψηφοφόρους.