Ήταν 8 Απριλίου του 1965 όταν υπογράφονταν η Συνθήκη περί ιδρύσεως ενιαίου Συμβουλίου και ενιαίας Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, γνωστή ως Συνθήκη Συγχώνευσης, ένα σημαντικό βήμα στη δημιουργία της ΕΕ.
Τί είχε προηγηθεί;
Στα αργόσυρτα βήματα οικοδόμησης της ευρωπαϊκής κοινότητας, τα ευρωπαϊκά κράτη, πρωταγωνιστές του εγχειρήματος, ήταν το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες. Η Ευρώπη διεκδικούσε το χώρο της στο μεταπολεμικό κόσμο και οι πρώτες ιδέες της συνεργασίας σε ορισμένους τομείς μεταξύ των κρατών είχαν απήχηση. Η αρχή έγινε με την υπογραφή τριών συνθηκών. Οι Συνθήκες για την Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ), ήταν οι τρεις Σνυθήκες που χάραξαν το δρόμο για την ενοποίηση στη βάση κοινών στρατηγικών συμφερόντων σε ένα κόσμο που η Ευρώπη δεν ήταν πλέον το επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής και οικονομικής δραστηριότητας.
Η Συνθήκη Συγχώνευσης- Μια πολιτική και θεσμική ενοποίηση
Διατηρώντας τις τρεις κοινότητες νομικά ανεξάρτητες, η Συνθήκη Συγχώνευσης προέβη σε εξορθολογισμό των θεσμικών οργάνων τους, συγχωνεύοντας, τα τότε ανεξάρτητα ακόμα, εκτελεστικά τους όργανα. Αυξήθηκε ο αριθμός των κοινών ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων σε πέντε, και πραγματοποιήθηκαν και τροποποιήσεις των τριών κοινοτικών συνθηκών.
Πιο συγκεκριμένα, Το Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων- το σημερινό Συμβούλιο της ΕΕ, αντικατέστησε, ως ενιαίος φορέας το Ειδικό Συμβούλιο Υπουργών της ΕΚΑΧ, της ΕΟΚ και της ΕΥΡΑΤΟΜ. Η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων- η σημερινή Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντικατέστησε ως ενιαίος φορέας, το Ειδικό Συμβούλιο Υπουργών της ΕΚΑΧ,ΤΟ Συμβούλιο της ΕΟΚ και το Συμβούλιο της ΕΥΡΑΤΟΜ. Παρ’ όλα αυτά η Συνθήκη σημείωνε ότι αυτά τα ενιαία εκτελεστικά όργανα θα εξακολουθούσαν να ενεργούν σύμφωνα με τις ξεχωριστές Συνθήκες που διέπουν κάθε μία από τις τρεις κοινότητες και σύμφωνα με τις διατάξεις και της καινούργιας Συνθήκης.
Συγκροτήθηκε επίσης ενιαίος διοικητικός προϋπολογισμός, ενιαία διοίκηση και ως προσωρινή έδρα ορίστηκαν οι Βρυξέλλες. Η Συνθήκη που υπογράφηκε στις Βρυξέλλες στις 8 Απριλίου του 1965, τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου του 1967.
Πριν από τη Συνθήκη συγχώνευσης, οι τρεις Ευρωπαϊκές Κοινότητες μοιράζονταν ήδη, από το 1957, βάσει της σύμβασης για ορισμένα κοινά θεσμικά όργανα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων: την Κοινοβουλευτική συνέλευση (που αργότερα θα αποτελέσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), το Δικαστήριο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.
Η Συνθήκη συγχώνευσης αποτέλεσε σημαντικό εφαλτήριο για τη δημιουργία της σύγχρονης ΕΕ. Η συνθήκη καταργήθηκε από τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, η οποία υπεγράφη στις 2 Οκτωβρίου1997 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαΐου του 1999.