Τα φαινόμενα έντονης ξηρασίας και καύσωνα που εμφανίζονται όλο και πιο συχνά στην Ευρώπη από το 2014 και μετά, είναι τα πιο έντονα που έχουν παρατηρηθεί εδώ και 2.000 χρόνια τουλάχιστον, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που εξέτασε τους δακτυλίους στους κορμούς των δέντρων προκειμένου να δημιουργήσει ένα αρχείο που φτάνει ως τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η πιθανότερη αιτία για την πρόσφατη αύξηση αυτών των φαινομένων είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη.
Οι καύσωνες είχαν καταστροφικές συνέπειες, αναφέρουν οι ερευνητές, προκαλώντας χιλιάδες πρόωρους θανάτους, καταστρέφοντας φυτείες και πυροδοτώντας πυρκαγιές. Η χαμηλή στάθμη των ποταμών εμπόδισε σε κάποιες περιπτώσεις την κυκλοφορία πλοίων και επηρέασε την ψύξη των πυρηνοηλεκτρικών σταθμών. Οι ειδικοί για το κλίμα προβλέπουν πιο ακραία και πιο συχνά φαινόμενα καύσωνα και ξηρασίας στο μέλλον.
Νέα έρευνα
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Geoscience, διαπίστωσε ότι στη διάρκεια των δύο τελευταίων χιλιετιών το θερινό κλίμα στην κεντρική Ευρώπη γίνεται όλο και πιο ξηρό, πριν από την πρόσφατη αύξηση των φαινομένων. Οι μελετητές απέκλεισαν την ηφαιστειακή δραστηριότητα και τους ηλιακούς κύκλους ως πιθανές αιτίες αυτής της μακροχρόνιας τάσης και πιστεύουν ότι οφείλεται σε μικρές αλλαγές της τροχιάς της γης.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι οι αλλαγές των αέριων μαζών και της κυκλοφορίας τους πάνω από την ευρωπαϊκή ήπειρο, που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή, προκαλούν τις ξηρασίες, και υπογραμμίζουν ότι τα φαινόμενα που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια είναι πράγματι πρωτοφανή και αναμένεται να ενταθούν μέσα στα επόμενα χρόνια, κάτι που θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τη γεωργία, τα οικοσυστήματα και τις κοινωνίες εν γένει.
Η έλλειψη ιστορικών στοιχείων εμπόδιζε αρκετά συχνά την αναγνώριση των αιτιών διαφόρων φαινομένων που παρατηρούσαν οι επιστήμονες, κάτι που καθιστά την πρόσφατη έρευνα εξαιρετικά σημαντική και χρήσιμη, ενώ ταυτόχρονα επιβεβαιώνει ότι η κλιματική αλλαγή οφείλεται σε ανθρώπινες παρεμβάσεις και αλλάζει όντως, τη φύση του καλοκαιριού στην Ευρώπη.
Τα δέντρα δίνουν τις απαντήσεις
Η μελέτη ανέλυσε 27.000 δακτυλίους στους κορμούς 147 βελανιδιών. Παλιότερες έρευνες για το κλίμα χρησιμοποιούσαν το πλάτος και την πυκνότητα του ξύλου για να προσδιορίσουν την θερμοκρασία. Η νέα μελέτη χρησιμοποίησε μετρήσεις ισοτόπων άνθρακα και οξυγόνου προκειμένου να διαπιστώσει πόσο νερό ήταν διαθέσιμο στα δέντρα, δημιουργώντας έτσι ένα αρχείο περιόδων ξηρασίας, το οποίο δείχνει ότι συχνότητα των πρόσφατων περιόδων ξηρασίας στην Ευρώπη είναι όντως πρωτοφανής, ακόμη και όταν συγκρίνεται με περιόδους ξηρασίας που έχουν μείνει στην ιστορία, όπως εκείνη των αρχών του 16ου αιώνα.
Τα δείγματα των κορμών προέρχονται από την Τσεχία και τη Βαυαρία, και αντιπροσωπεύουν τις κλιματικές συνθήκες στην κεντρική Ευρώπη. Αιτία της πρόσφατης ξηρασίας ήταν οι υψηλές θερμοκρασίες, κάτι που παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη.
Η κλιματική κρίση συνδέεται επίσης με εξαιρετικά υγρό κλίμα τον χειμώνα. Οι βροχοπτώσεις στην Βρετανία στις 3 Οκτωβρίου 2020 ήταν οι υψηλότερες που έχουν σημειωθεί, σύμφωνα με αρχεία που φτάνουν ως το 1891, και οι επιστήμονες εκτιμούν ότι και αυτό το φαινόμενο θα ενταθεί αν δεν υπάρξει σημαντική μείωση των εκπομπών άνθρακα.