Ένα αφιέρωμα στην Τήλο, το «ελληνικό νησί που ποντάρει στο πράσινο μέλλον», όπως λέει και ο τίτλος του, κάνει το Associated Press.
Με αφορμή την παρουσίαση του προγράμματος Just Go Zero Tilos, που αποσκοπεί στη δημιουργία ενός νέου υποδείγματος ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων και την επίσκεψη του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, το δημοσίευμα περιγράφει πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα στο νησί καθώς και τις προσπάθειες όλων των κατοίκων για ένα πράσινο μέλλον.
Όταν αποφάσιζαν που θα δοκιμάσουν την πράσινη τεχνολογία, οι Έλληνες υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επέλεξαν το πιο απομακρυσμένο σημείο στο χάρτη: την μικρή Τήλο. Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και βασικών υπηρεσιών, ακόμη και η πρόσβαση με πλοίο, αποτελούν πρόκληση γι’ αυτό το νησί με τους μόλις 500 κατοίκους όλο τον χρόνο. Το πιο πρόσφατο πρόβλημά του ήταν η αντιμετώπιση του πλαστικού.
Ακολούθως, το δημοσίευμα κάνει αναφορά στο πρόγραμμα ανακύκλωσης των σκουπιδιών, καθώς οι αρχές ανακοίνωσαν αυτή την εβδομάδα πως πάνω από το 80% των σκουπιδιών της Τήλου ανακυκλώνεται πλέον και προσθέτει πως η χωματερή όπου κάποτε θάβονταν τα σκουπίδια, έχει κλείσει οριστικά. Προσθέτει επίσης, πως το νησί παράγει ήδη το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής του ενέργειας από το 2019, χρησιμοποιώντας ένα ηλιακό πάρκο και μια ανεμογεννήτρια η οποία είναι συνδεδεμένη με μία μπαταρία, που διατηρεί αδιάλειπτη παροχή.
«Στην Τήλο, η αυτοδυναμία είναι αναγκαίο αλλά και πηγή υπερηφάνειας»
Περιγράφοντας το νησί, το δημοσίευμα του Associated Press, λέει: «Σε σχήμα S και λίγο μεγαλύτερη από το Μανχάταν, η Τήλος είναι ένα απομακρυσμένο μέλος μιας νησιωτικής αλυσίδας στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, όπου οι περισσότερες παραλίες είναι άδειες, οι κατσίκες περιφέρονται δίπλα σε αιωνόβιες εκκλησίες και τα πριονωτά βουνά μυρίζουν άγρια ρίγανη». Και προσθέτει: «Η αυτοδυναμία είναι μια αναγκαιότητα εδώ αλλά και μια πηγή υπερηφάνειας».
Το ίδιο όμως και η υιοθέτηση της τεχνολογίας, συμπληρώνει. Στο κεντρικό λιμάνι, ηλεκτρικά οχήματα περνούν μπροστά από τουρίστες, μεταφέροντας εμπορεύματα. Ηλιακοί συλλέκτες τροφοδοτούν τις πινακίδες πληροφοριών στις στάσεις των λεωφορείων και μια ράμπα που παρέχει στα άτομα με αναπηρία, πρόσβαση στη θάλασσα.
Η δήμαρχος Μαρία Καμμά Αλιφέρη δήλωσε στο AP πως ο μειούμενος πληθυσμός της Τήλου επέβαλε επειγόντως την πραγματοποίηση αλλαγών. «Τη δεκαετία του 1990 είχαν απομείνει 270 κάτοικοι σε αυτό το νησί. Υπήρχαν πολύ λίγες γεννήσεις. Το σχολείο κινδύνευε να κλείσει επειδή είχε τόσο λίγα παιδιά – ήμουν ένα από αυτά» είπε. «Και το νησί έφτασε πολύ κοντά στο να ερημώσει πλήρως».
Όμως, όπως προσθέτει το δημοσίευμα, η δήμαρχος παρέμεινε στην Τήλο και παρακολούθησε μαθήματα δι’ αλληλογραφίας στο πανεπιστήμιο Δημόσιας Διοίκησης. «Βρεθήκαμε κοντά στο χείλος του γκρεμού και νομίζω ότι αυτό είναι που μας κινητοποιεί τώρα» είπε, στεκόμενη στον χώρο της παλιάς χωματερής, όπου τώρα έχουν φυτευτεί λουλούδια.
Με τον τουρισμό στη Μεσόγειο να αναμένεται να ανακάμψει αυτό το καλοκαίρι μετά τη χειρότερη περίοδο της πανδημίας, πολλά ελληνικά νησιά αντιμετωπίζουν μια επείγουσα πίεση στους πόρους τους: έλλειψη πόσιμου νερού και εξάρτηση από το ντίζελ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς οι τιμές της ενέργειας συνεχίζουν να αυξάνονται.
Η Τήλος αναμένει 30.000 επισκέπτες αυτό το καλοκαίρι, ενώ το κοντινό νησί της Ρόδου πρόκειται να δεχτεί περισσότερους από 2 εκατομμύρια επισκέπτες μόνο αεροπορικώς.
Το πρόγραμμα ανακύκλωση - Πώς λειτουργεί
Περνώντας στο πρόγραμμα ανακύκλωσης, το δημοσίευμα αναφέρει: Από τον Δεκέμβριο, η Τήλος ξεκίνησε πιλοτικά ένα πρόγραμμα αποκομιδής σκουπιδιών από το σπίτι, με τους κατοίκους να μοιράζονται σετ ανακύκλωσης και να καλούνται να πλένουν και να διαχωρίζουν τα οικιακά απορρίμματα.
«Δουλεύει. Ξεκινήσαμε με 10 σπίτια και τώρα έχουμε φτάσει σε περισσότερα από 400» δήλωσε ο Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος, επικεφαλής της ελληνικής εταιρείας ανακύκλωσης Polygreen, η οποία προσέφερε την υπηρεσία δωρεάν, ελπίζοντας να επεκτείνει το μοντέλο της. «Πρόκειται για μια νησιωτική κοινότητα που είναι ανοιχτή στην αλλαγή. Προσφέρθηκε εθελοντικά να δεχτεί πρόσφυγες και πραγματοποίησε στην Ελλάδα την πρώτη τελετή συμβίωσης ομόφυλων ζευγαριών. Είχαμε και άλλες επιλογές, αλλά ξέραμε ότι έπρεπε να ξεκινήσουμε από εδώ» είπε.
Ο παλιός χώρος υγειονομικής ταφής έχει αντικατασταθεί από ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης, όπου τα σκουπίδια διαχωρίζονται σε ατσάλινα τραπέζια διαλογής για να παραχθεί γυαλί σε σκόνη, μείγμα τσιμέντου, λίπασμα κομπόστ, συμπιεσμένο χαρτόνι και χάρτινα βαρέλια, καθώς και πλαστικός σπάγκος που μια γκαλερί τέχνης χρησιμοποιεί για την κατασκευή τρισδιάστατα εκτυπωμένων καναπέδων και επίπλων.
Το εργοστάσιο επεξεργάζεται σήμερα περίπου 2 τόνους απορριμμάτων την εβδομάδα, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων ανακυκλώνεται πλήρως. Περίπου το ένα τρίτο κομποστοποιείται και το 15% - που χαρακτηρίζεται ως «μη ανακυκλώσιμο» - αποστειρώνεται και τεμαχίζεται για να χρησιμοποιηθεί στις κατασκευές.
Η εταιρεία χρησιμοποιεί μια ιδιόκτητη εφαρμογή για την προετοιμασία των εισερχόμενων αποβλήτων που ζυγίζονται σε κάθε παραλαβή σπιτιού. Δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα οικονομικές λεπτομέρειες του συστήματος. Η εταιρεία χρησιμοποιεί μια ιδιόκτητη εφαρμογή για την προετοιμασία των εισερχόμενων αποβλήτων που ζυγίζονται σε κάθε παραλαβή σπιτιού. Δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα οικονομικές λεπτομέρειες του συστήματος.
«Οι ηλικιωμένοι είναι οι καλύτεροι στη διαλογή των απορριμμάτων»
«Κάνουμε ακόμη λάθη και μαθαίνουμε», δήλωσε ο Πολυχρονόπουλος. «Προς έκπληξή μας, οι ηλικιωμένοι είναι οι καλύτεροι στο διαχωρισμό των απορριμμάτων. Είναι λογικό, αν το καλοσκεφτείτε: Μπορούν να θυμηθούν πώς ήταν τα πράγματα πριν από την ύπαρξη πλαστικού».
«Πάντα αναρωτιόμασταν πού θα πήγαινε όλο το πλαστικό. Και στο πίσω μέρος του μυαλού μας πάντα νιώθαμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι γι' αυτό», λέει ο ιδιοκτήτης παραλιακού εστιατορίου Νίκος Ατσικνούδας. Μεταξύ της προετοιμασίας των γευμάτων και της εξυπηρέτησης των τραπεζιών, το προσωπικό τοποθετεί τα πάντα σε κάδους με χρωματική κωδικοποίηση. «Είναι επιπλέον δουλειά, αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το μακροπρόθεσμο όφελος» λέει. «Έχουμε πολλούς ξένους επισκέπτες. Είναι πιο συνηθισμένοι στην ανακύκλωση από ό,τι εμείς και τους αρέσει πολύ».
Κλείνοντας το δημοσίευμα αναφέρεται στην επίσκεψη του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, ο οποίος ξεναγήθηκε χθες στο νέο εργοστάσιο ανακύκλωσης. «Τα μικρά νησιά μας αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω της απόστασης από την ηπειρωτική χώρα και της (περιβαλλοντικής) επιβάρυνσης από τον τουρισμό» δήλωσε ο Σκρέκας. « Για άλλη μια φορά, το όμορφο νησί της Τήλου είναι πρωτοπόρο».
Φωτογραφίες: AP/ Thanassis Stavrakis