Το αρχαιότερο απολίθωμα ενός ανατομικά σύγχρονου πτηνού, το οποίο έζησε στο τέλος της εποχής των δεινοσαύρων, πριν 66,7 εκατομμύρια χρόνια, ανακάλυψε μια διεθνής ομάδα παλαιοντολόγων στο Βέλγιο.
Το πουλί, που ανακαλύφθηκε σε ένα λατομείο κοντά στα βελγο-ολλανδικά σύνορα (μια περιοχή που κάποτε ήταν μια τροπική παραλία δίπλα σε ρηχή θάλασσα), διαθέτει ένα συνδυασμό χαρακτηριστικών κότας και πάπιας.
Συνεπώς μπορεί να θεωρηθεί ο πρόγονος κάθε κότας και πάπιας πάνω στη Γη σήμερα. Είναι επίσης το πρώτο σύγχρονο πουλί από την εποχή των δεινοσαύρων, που ανακαλύπτεται οπουδήποτε στο βόρειο ημισφαίριο.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Ντάνιελ Φιλντ του Τμήματος Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, ο οποίος χαρακτήρισε την ανακάλυψη «την πιο σημαντική στιγμή της επιστημονικής καριέρας μου», έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature».
Εικόνα: Το αρχαιότερο πουλί σε καλλιτεχνική απεικόνιση
Το αξιοθαύμαστο απολίθωμα ονομάστηκε ανεπίσημα «Wonderchicken» και επίσημα Αστεριόρνις (Asteriornis maastrichtensis), παραπέμποντας στην Αστερία, την κόρη ενός Τιτάνα της ελληνικής μυθολογίας και θεά των διαττόντων αστέρων.
Οπως είπε ο παλαιοντολόγος δρ Ντάνιελ Κσέπκα του Μουσείου Μπρους του Κονέκτικατ, «το θεωρήσαμε κατάλληλο όνομα για ένα πλάσμα που έζησε λίγο πριν την πτώση του αστεροειδούς στο τέλος της Κρητιδικής περιόδου. Στην ελληνική μυθολογία η Αστερία μεταμορφώνεται σε ορτύκι. Πιστεύουμε ότι η Αστεριόρνις βρισκόταν πολύ κοντά στον κοινό πρόγονο των πουλιών που σήμερα περιλαμβάνουν τα ορτύκια, τα κοτόπουλα και τις πάπιες».
Το απολίθωμα περιλαμβάνει ένα σχεδόν πλήρες κρανίο (από τα πιο καλοδιατηρημένα που έχουν βρεθεί στον κόσμο) και θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν γιατί τα πουλιά επιβίωσαν από την μαζική εξαφάνιση των δεινοσαύρων και άλλων ειδών μετά την πτώση ενός μεγάλου αστεροειδούς πριν 66 εκατομμύρια χρόνια.
Η καταγωγή όλων των σημερινών πουλιών (περίπου 11.000 ειδών) περιβάλλεται από μυστήριο. Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι αυτά εξελίχθηκαν από μικρούς φτερωτούς δεινόσαυρους, αλλά ελάχιστα απολιθώματα έχουν βρεθεί από την περίοδο πριν την πτώση του αστεροειδούς. Ως αρχαιότερο απολίθωμα μέχρι σήμερα είχε θεωρηθεί η Vegavis, που ζούσε στην Ανταρκτική πριν 66,5 εκατομμύρια χρόνια, αλλά υπάρχουν διαφωνίες για τη θέση της στο «οικογενειακό δέντρο» των πουλιών.
Η Αστεριόρνις, που είχε μήκος 30 εκατοστών και βάρος 400 γραμμάρια, σύμφωνα με τον δρ Τζον Γαγκτ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Μάαστριχτ, «δείχνει ότι, στην αρχή τουλάχιστον, μερικά σύγχρονα πουλιά ήσαν σχετικά μικρόσωμα, ζούσαν στο έδαφος και κοντά σε ρηχά νερά».
Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν το απολίθωμα και να μάθουν περισσότερα για τον αρχαίο πρόγονο των πουλιών στο Μουσείο Γεωεπιστημών Sedgwick του Κέιμπριτζ, όπου η Αστεριόρνις θα εκτίθεται έως τις 15 Ιουνίου (αν και λόγω κορονοϊού είναι αμφίβολο πόσο θα διαρκέσει η έκθεση…).