Για τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στη διάδοση και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης μίλησε ο Χρήστος Ταραντίλης.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) και εταίρος της EY (Ernst & Young) ανέφερε ότι, σύμφωνα με έρευνες, οι ψευδείς και παραπλανητικές ειδήσεις διαθέτουν την ικανότητα να δηλητηριάζουν την πολιτική αντιπαράθεση, να προκαλούν κοινωνική πόλωση και να υπονομεύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς.
Επίσης, υπογράμμισε ότι τα δεδομένα πρόσφατων μελετών στις Ηνωμένες Πολιτείες καταδεικνύουν πως οι ανησυχίες σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη -ως εργαλείο χειραγώγησης της δημόσιας γνώμης και διάδοσης παραπληροφόρησης- κατατάσσονται στις πρώτες θέσεις της πολιτικής και κοινωνικής συζήτησης.
Ανησυχία για τον τρόπο που η Τεχνητή Νοημοσύνη διαμορφώνει την εμπειρία των χρηστών στις ψηφιακές πλατφόρμες
Ο κ. Ταραντίλης εξέφρασε επίσης ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο η Τεχνητή Νοημοσύνη διαμορφώνει την εμπειρία των χρηστών στις ψηφιακές πλατφόρμες.
Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι η ΑΙ, μέσω της συνεχούς καταγραφής προσωπικών δεδομένων (π.χ. κλικ, ιστορικό αναζητήσεων), δημιουργεί εξατομικευμένα προφίλ συμπεριφοράς, προβάλλοντας στους χρήστες περιεχόμενο που ευθυγραμμίζεται πλήρως με τα ενδιαφέροντά τους ή προκαλεί έντονα συναισθήματα.
Παράλληλα, μέσω μηχανισμών όπως η αυτόματη κύλιση (infinite scroll), οι προσωποποιημένες συστάσεις και οι ειδοποιήσεις, η ΑΙ περιορίζει την προσοχή των χρηστών σε μια αυτοτροφοδοτούμενη πληροφόρηση.
Αυτή η διαδικασία, σύμφωνα με τον κ. Ταραντίλη, έχει δύο κύριες επιπτώσεις: Πρώτον, η ΑΙ ενισχύει τις υπάρχουσες πεποιθήσεις των χρηστών, μειώνοντας δραστικά την έκθεσή τους σε διαφορετικές απόψεις και ιδέες. Αυτό δημιουργεί εύφορο έδαφος για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, καθώς όταν δεν διατυπώνονται αντίθετες απόψεις σε έναν χώρο (π.χ. στις ψηφιακές πλατφόρμες), οι ψευδείς ειδήσεις και αφηγήσεις δεν αντιμετωπίζουν αντίσταση, με αποτέλεσμα να εξαπλώνονται ελεύθερα και χωρίς έλεγχο.
Δεύτερον, το περιεχόμενο που προωθείται με βάση συναισθηματικά ερεθίσματα (π.χ. σκάνδαλα, εντυπωσιακές ειδήσεις) τείνει να αποπροσανατολίζει την προσοχή από την αξιοπιστία των πληροφοριών. Οι χρήστες συχνά καταναλώνουν τέτοιο περιεχόμενο χωρίς κριτική ανάλυση, με αποτέλεσμα να ενισχύονται ψευδείς ισχυρισμοί ή ακραίες απόψεις.
Ο κ. Ταραντίλης υπογράμμισε την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη και δυναμική προσέγγιση στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, η οποία πρέπει να συνδυάζει τεχνολογική καινοτομία, θεσμικές παρεμβάσεις και κοινωνική ευαισθητοποίηση.
Συγκεκριμένα, πρότεινε την ανάπτυξη συστημάτων που αξιοποιούν την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) για τον προ-έλεγχο ύποπτου περιεχομένου, προκειμένου να αναγνωρίζονται και να αποκλείονται ψευδείς ειδήσεις πριν από τη μαζική διάδοσή τους. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της συνεργασίας σε πραγματικό χρόνο μεταξύ ψηφιακών πλατφορμών και επαγγελματιών ελέγχου γεγονότων, ώστε να εντοπίζονται γρήγορα και να σημαίνονται οι ψευδείς ειδήσεις, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο εξάπλωσής τους.
Η εκπαίδευση των πολιτών για να αναγνωρίζουν την παραπληροφόρηση
Ένα άλλο κεντρικό στοιχείο της τοποθέτησής του ήταν η εκπαίδευση των πολιτών στην αναγνώριση της παραπληροφόρησης, με έμφαση στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, την προτίμηση πολλαπλών πηγών και τη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες λαϊκού ελέγχου γεγονότων.
Μέσω εφαρμογών ή πλατφορμών, οι πολίτες θα μπορούν να αναφέρουν εύκολα ύποπτο περιεχόμενο, αξιοποιώντας τη συλλογική ευφυΐα για να απομονώνονται ψευδείς ειδήσεις πριν αποκτήσουν ευρεία απήχηση.
Ο κ. Ταραντίλης επισήμανε επίσης την αναγκαιότητα διαφάνειας στη λειτουργία των αλγορίθμων των ψηφιακών πλατφορμών, ώστε να καταλαβαίνουν οι χρήστες πώς και γιατί προβάλλεται συγκεκριμένο περιεχόμενο.
Ταυτόχρονα, υπέδειξε την ανάγκη για ανθρώπινη επίβλεψη σε περιπτώσεις όπου η ΑΙ δεν μπορεί να διακρίνει ανάμεσα στη διατύπωση γνώμης και κακόβουλη παραπληροφόρηση.
Σε θεσμικό επίπεδο, ο καθηγητής του ΟΠΑ πρότεινε την υποχρεωτική σήμανση περιεχομένου που δημιουργείται με ΑΙ, όπως deepfakes ή αυτόματα παραγόμενα κείμενα, ώστε οι χρήστες να διακρίνουν εύκολα την τεχνητή του προέλευση.
Ο κ. Ταραντίλης υπογράμμισε ότι χάρη στην ικανότητα της ΑΙ να αναλύει τεράστιους όγκους δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και να αυτοματοποιεί εργασίες ρουτίνας (π.χ. συλλογή στατιστικών), οι δημοσιογράφοι μπορούν πλέον να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε ερευνητική δημοσιογραφία και κριτική ανάλυση. Αυτό ενισχύει τη δυνατότητά τους να ερευνούν πολύπλοκα θέματα με βάθος και ακρίβεια.
Κλείνοντας την τοποθέτηση του, ο κ. Ταραντίλης τόνισε ότι, παρά την τεχνολογική πρόοδο, η ανθρώπινη ικανότητα του δημοσιογράφου να εντοπίζει αποκλειστικά θέματα μέσω διαίσθησης και επιμονής παραμένει αναντικατάστατη.
ΑΠΕ-ΜΠΕ