Στο μαρτυρικό Δίστομο βρέθηκε μία ομάδα 16 φοιτητών του τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του πανεπιστημίου δυτικής Αττικής (ΠαΔΑ).
Οι φοιτητές βρέθηκαν εκεί, μετά από πρόσκληση του δημάρχου Γιάννη Σταθά, στο πλαίσιο ενός πρωτοποριακού πανεπιστημιακού προγράμματος με αντικείμενο την καταγραφή, τεκμηρίωση και συντήρηση των λειψάνων των σφαγιασθέντων Διστομιτών, στις 10 Ιουνίου 1944, που βρίσκεται σε εξέλιξη από το μουσείο Θυμάτων Ναζισμού.
Τα οστά ενός εμβρύου ή νεογνού μαζί με τα οστά της μητέρας… Μια σφαίρα καρφωμένη στην ωλένη ενός 53χρονου … Μια σφαίρα - χαριστική βολή - που έκανε θρύψαλα τα οστά του κρανίου ενός 21χρονου… Μετά από 75 χρόνια τα θύματα της θηριωδίας των Γερμανών ναζί στο Δίστομο συνεχίζουν να ζουν και να αφηγούνται τις ιστορίες τους!
Επικεφαλής της ομάδας ήταν ο πρόεδρος του τμήματος, καθηγητής Γιώργος Παναγιάρης, με συνοδούς επιβλέπουσες καθηγήτριες, τις Ελένη Κανετάκη, Αικατερίνη Μαλέα, Μαρία Πέτρου και Σταυρούλα Ράπτη.
Το τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του ΠαΔΑ, μοναδικό στη χώρα μας στο συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, με την πλήρη οικονομική και ηθική υποστήριξη της διοίκησης του ίδιου του ΠαΔΑ, ανταποκρινόμενο στον επιστημονικό και κοινωνικό του ρόλο, έχει αναλάβει την καταγραφή, τεκμηρίωση και συντήρηση των λειψάνων των σφαγιασθέντων Διστομιτών από τους Γερμανούς ναζί. Σε αυτό το πλαίσιο τα σκελετικά κατάλοιπα των θυμάτων μελετώνται ένα- ένα, φωτογραφίζονται, καθαρίζονται και ανατάσσονται όπου είναι απαραίτητο, με στόχο τη διασφάλιση της υλικής και δομικής τους ακεραιότητας.
«Πίσω όμως από όλα αυτά κρύβεται η διασφάλιση της ιστορικής ακεραιότητας, που είναι και ο απώτερος στόχος των εργασιών των συντηρητών. Έτσι, η προστασία αυτών των υλικών τεκμηρίων διασφαλίζει την διατήρηση και ανάδειξη του άυλου πολιτισμού», επισημαίνει η επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή, Γιώργο Παναγιάρη.
Ήδη, όπως επισήμαναν τα μέλη της επιστημονικής ομάδας, αναδείχθηκαν πολύτιμες πληροφορίες για τη ναζιστική βία που ασκήθηκε πάνω τους, την κατάσταση της υγείας τους την ώρα της σφαγής, αλλά και της μέριμνας των επιζώντων οικείων τους για την φροντίδα που τους άξιζε μετά θάνατον.
Όπως είπε ο δήμαρχος Γιάννης Σταθάς, επιδίωξη του δήμου είναι να δημιουργηθεί στο Δίστομο μόνιμο Εργαστήριο Συντήρησης, ώστε να εξασφαλισθεί η συνεχής συντήρηση των οστών αλλά και να υποβοηθείται η επιστημονική, πανεπιστημιακή έρευνα καθώς και η διδασκαλία των φοιτητών.
Παράλληλα, ξεκινά και η συνεργασία του μουσείου Θυμάτων Ναζισμού με το ΠΜΣ «'Μουσειακές Σπουδές»' (που συνδιοργανώνεται από το τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, τα Τμήματα Ιστορίας/Αρχαιολογίας και Γεωλογίας/Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών -ΕΚΠΑ), με στόχο την πληρέστερη και ελκυστικότερη μουσειακή ανάδειξη, για τον επισκέπτη-προσκυνητή ή ερευνητή.