Ένα αφιέρωμα στην Ύδρα, τον νησί που μαγεύει καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο εδώ και δεκαετίες, κάνει η βρετανική Guardian.
Το δημοσίευμα ξεκινά με την έκθεση του Jeff Koons και το γιγαντιαίο γλυπτό του ήλιου (9,1 μέτρων) που υποδέχεται τους επισκέπτες στο νησί, με τις χρυσές ακτίνες και το πρόσωπό του να αποτελούν μια ζωντανή, αν και τρομακτική, όπως σημειώνει, υπενθύμιση πως η τέχνη είναι ζωντανή στην Ύδρα.
Λίγο πιο μακριά, στο λιμάνι, του οποίου η ομορφιά εξακολουθεί να μαγεύει περισσότερα από 80 χρόνια αφότου ο Χένρι Μίλερ εξήρε την «άγρια και γυμνή τελειότητα» του, οι τουρίστες συρρέουν στις εκθέσεις. Κι αυτό γιατί η συλλογή είναι μεγάλη. Κατά μήκος μιας προκυμαίας 50 μέτρων, υπάρχουν 3 εκθέσεις, οι οποίες προσελκύουν πλήθος κόσμου.
«Όσο περισσότεροι, τόσο το καλύτερο» λέει στην Guardian ο επιμελητής Δημήτριος Αντωνίτσης, του οποίου τα Hydra School Projects φέρνουν εδώ και καιρό στο νησί μερικούς από τους πιο καινοτόμους καλλιτέχνες του κόσμου. «Υπάρχει μια ακατέργαστη ενέργεια εδώ, ένας μαγνητισμός που λατρεύουν οι καλλιτέχνες και οι λάτρεις της τέχνης».
Εξήντα δύο χρόνια αφότου ο νεαρός και άγνωστος τότε Λέοναρντ Κοέν εγκαταστάθηκε στην Ύδρα, αγοράζοντας ένα ερειπωμένο τριώροφο σπίτι στην άνω άκρη της πόλης, η έλξη της Ύδρας ως καταφύγιο για δημιουργούς παραμένει.
Ύδρα: Η Μέκκα ή αλλιώς το Άγιο Όρος των καλλιτεχνών
Όπως σημειώνει η Guardian, το νησί μπορεί να απέχει πολύ από την εικόνα της πρωτόγνωρης απλότητας που αρχικά προσέλκυσε το διάσημο μποέμ πλήρωμα συγγραφέων, ζωγράφων και ποιητών, ωστόσο εξακολουθεί να προσφέρει ένα καταφύγιο και ένα μέρος ανάπαυσης για όσους αναζητούν παρηγοριά στην τέχνη. Για κάποιους το νησί μπορεί να είναι ένα μέρος απόδρασης, άλλους μπορεί να τους μαγεύει το άγονο έδαφος και το απόκοσμο φως του, ωστόσο ακόμη και τώρα, με τα concept stores, τα μοντέρνα εστιατόρια και τα boutique ξενοδοχεία, η Ύδρα θεωρείται η Μέκκα των καλλιτεχνών.
«Τόσοι πολλοί από τους ήρωές μας, τόσα πολλά από τα είδωλά μας ήταν εδώ» λέει στην Guardian ο ζωγράφος Αλέξης Βερούκας, ο οποίος μετακόμισε στο νησί πριν από μια δεκαετία. «Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι είναι ένας ιερός τόπος, το Άγιο Όρος για τους καλλιτέχνες».
Ο Βερούκας, ο οποίος ζει στο συγκρότημα κατοικιών που σχεδίασε ο James Speyer, ένας πρωτοπόρος Αμερικανός αρχιτέκτονας που διέμενε στην Ύδρα τη δεκαετία του 1950, αποδίδει τα εύσημα στη γεωλογία του νησιού. Σε αυτή τη βραχονησίδα, υπάρχει ένα «στοιχείο έκπληξης» στη χρωματική παλέτα – αποχρώσεις και τόνοι που, όπως λέει, δεν παύουν ποτέ να ενθουσιάζουν και να εμπνέουν».
«Οι Έλληνες έδειξαν μεγάλη ανοχή με εμάς τους ξένους»
Την ίδια άποψη έχει και ο William Pownall, ένας Βρετανός ζωγράφος που είναι γνωστός για τα κολάζ τοπίου του νησιού, ο οποίος συμφωνεί πως η άγρια ομορφιά της υιοθετημένης του πατρίδας έχει αναμφισβήτητα παίξει ρόλο στο να αποφασίσει να αγκυροβολήσει στην Ύδρα. Ο ευκίνητος 87χρονος, δεν ήταν μόνο φίλος του Λέοναρντ Κοέν, αλλά έχει αναμνήσεις και από τον Τζορτζ Τζόνστον και την Τσάρμιαν Κλιφτ, το ζευγάρι των Αυστραλών που περιγράφεται ως ο βασιλιάς και η βασίλισσα της καλλιτεχνικής κοινότητας της Ύδρας στα μέσα του περασμένου αιώνα.
«Οι Έλληνες ήταν πολύ καλοί με εμάς τους ξένους» θυμάται μιλώντας στην Guardian από το στούντιό του στην προκυμαία με τους καμβάδες στοιβαγμένους κατά μήκος των τοίχων. «Έδειξαν αξιοσημείωτη ανοχή, ακόμη και αν συμπεριφερόμασταν με αντισυμβατικό τρόπο. Μας έδιναν πίστωση σε ταβέρνες και μπαρ, η στάση τους απέναντι στο χρήμα ήταν μια πραγματική αποκάλυψη για μένα» εξηγεί.
«Ήταν η δεκαετία του ‘60 και ναι, υπήρχαν τα ναρκωτικά, το σεξ και το πολύ ποτό, αλλά πολλοί από εμάς δουλεύαμε πολύ σκληρά» λέει και θυμάται πώς η άφιξη της αλληλογραφίας με το καράβι, ήταν ένα σημαντικό γεγονός, καθώς ένα γράμμα μπορεί να περιείχε μια επιταγή. «Δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να ήμουν ο ίδιος καλλιτέχνης στην Ιταλία, για παράδειγμα. Ένας τόπος σε κυριεύει και συνειδητοποίησα πολύ σύντομα ότι θα μπορούσα να στεριώσω εδώ».
Όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα, στο νησί απαγορεύονται τα αυτοκίνητα, αφήνοντας όλη τη βαριά δουλειά στα γαϊδουράκια και τα μουλάρια. «Στον κόσμο που ζούμε σήμερα, η σιωπή είναι χρυσός» λέει ο καλλιτέχνης που ζει με την σύντροφό του, την ποιήτρια Francesca Meks Taylor στην Ύδρα για σχεδόν 60 χρόνια.
Όταν η Ύδρα μπήκε στον παγκόσμιο χάρτη χάρη στον Χένρι Μίλερ
Πολύ πριν την εμφάνιση του Λέοναρντ Κοέν, οι άνθρωποι που αναζητούσαν έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής είχαν αρχίσει να φτάνουν στην Ύδρα, αφότου ο Χένρι Μίλερ, περιγράφοντάς την αξιομνημόνευτα ως «βράχο που ξεπροβάλλει από τη θάλασσα σαν μια τεράστια φρατζόλα απολιθωμένου ψωμιού», έκανε διάσημο το νησί μέσα από το βιβλίο του, «Ο Κολοσσός του Αμαρουσίου».
Ο Patrick Leigh Fermor, ο Lawrence Durrell και ο ζωγράφος John Craxton ήταν ανάμεσα στους πολλούς που, όπως ο Χένρι Μίλερ το 1939, πέρασαν ως φιλοξενούμενοι του Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα, του οποίου η πλούσια οικογένεια επιφανών καπεταναίων κατείχε ένα αρχοντικό 40 δωματίων ψηλά πάνω από το λιμάνι. Ο Φέρμορ, ο οποίος πέρασε δύο χρόνια στο σπίτι με τους χοντρούς τοίχους γράφοντας το σπουδαίο ταξιδιωτικό του βιβλίο «Μάνη: Ταξίδια στη Νότια Πελοπόννησο», φρόντισε να το επισκεφθούν μια σειρά από κορυφαίες προσωπικότητες της βρετανικής λογοτεχνικής σκηνής. Δυστυχώς, το αρχοντικό καταστράφηκε από πυρκαγιά, με πολλούς να πιστεύουν ότι ο Κοέν το είχε καταραστεί.
Την αγάπη των καλλιτεχνών για την Ύδρα, σημειώνει και η Πόλι Σάμσον, μια Βρετανίδα συγγραφέας που πέρασε χρόνια ερευνώντας την αποικία καλλιτεχνών για το βιβλίο της «Ένα Θέατρο για ονειροπόλους». «Όσο περισσότερο ψάχνεις, τόσο περισσότερα ονόματα ανακαλύπτεις» λέει στην Guardian.
Η ίδια υποστηρίζει πως τα εκατοντάδες σκαλοπάτια του νησιού συνδέονται με την «ανήσυχη ενέργεια» που κάνει την Ύδρα ένα μέρος τόσο αγαπητό στα ταλέντα. «Νομίζω ότι τα σκαλοπάτια έχουν σίγουρα να κάνουν με αυτό» λέει. «Υπάρχουν άλλωστε μελέτες που έχουν δείξει πως το περπάτημα βοηθά πολύ όσους θέλουν να δημιουργήσουν».
Πρωτοφανές το ενδιαφέρον για τον Λέοναρντ Κοέν
Στο δημαρχείο της Ύδρας, περιτριγυρισμένο από τα πορτρέτα των μεγάλων ναυτικών και μορφών του πολέμου της ανεξαρτησίας που έχει αναδείξει το νησί, ο δήμαρχος Γιώργος Κουκουδάκης θαυμάζει την εκτεταμένη εμβέλεια των καλλιτεχνών. «Κολέγια στη Νέα Υόρκη θέλουν να διοργανώνουν εργαστήρια για να συζητούν για τους συγγραφείς και τους καλλιτέχνες που έζησαν εδώ» λέει στην Guardian. «Το ενδιαφέρον για τον Λέοναρντ Κοέν είναι πρωτοφανές». Μάλιστα, το δημοτικό συμβούλιο λέει, έκανε το πρωτοφανές βήμα να μετονομάσει το δρόμο έξω από το σπίτι όπου έζησε ο εμβληματικός μουσικός με την μούσα του, την Marianne Ihlen, «μόνο με λατινικά γράμματα» και επέτρεψε επίσης να κατασκευαστεί ένα παγκάκι κοντά στα βράχια όπου του άρεσε να κολυμπάει.
«Η Ύδρα είναι ευγνώμων σε όλους τους καλλιτέχνες και τους συγγραφείς που έχουν κάνει το νησί μας σπίτι τους. Είμαστε περήφανοι που τους αποκαλούμε συμπατριώτες μας» σημειώνει κλείνοντας ο δήμαρχος του νησιού.