Σε μια έντονα φορτισμένη συνέντευξη, ο Παύλος Ντε Γκρες μίλησε στα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο και στη δημοσιογράφο Μαίρη Αδαμοπούλου για το Τατόι, το «σπίτι» του, όπως το χαρακτηρίζει.
Ο Παύλος Ντεγκρές μίλησε για το άλλοτε βασιλικό κτήμα του Τατοΐου, ήταν εξάλλου ο τελευταίος άνθρωπος που γεννήθηκε εκεί, το 1967.
Χαίρομαι που θα ανοίξει ξανά στο κοινό
«Εφυγα από το Τατόι σε ηλικία επτά μηνών, οπότε δεν πρόλαβα να ζήσω το σπίτι μας, όπως ο πατέρας μου, όπως και οι πρόγονοί μου», περιέγραψε αρχικά.
«Χαίρομαι που θα ανοίξει ξανά για το κοινό και ο κόσμος θα μπορεί να πάρει μια ιδέα για το τι ήταν αυτή η οικογένεια που υπήρξε μεγάλο κομμάτι της ιστορίας μας. Από την άλλη μεριά, φυσικά, λυπάμαι, διότι αυτό το σπίτι, που ήταν το πατρικό μας, δεν είναι πια το σπίτι μας. Και χρησιμοποιώ συνειδητά τον όρο σπίτι και όχι ανάκτορο, όπως αναφέρεται συχνά, διότι θέλω να είμαι ακριβής. Το σπίτι αυτό το έχτισαν ο προπαππούς μου, ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, και η βασίλισσα Ολγα, ως εξοχική τους κατοικία. Αργότερα ο κόσμος το αποκαλούσε “ανάκτορο”, επειδή εκεί περνούσαν οι βασιλείς μεγάλο μέρος του χρόνου τους. Αν το δείτε, όμως, από κοντά, θα καταλάβετε ότι ήταν πραγματικά ένα σπίτι – όχι ανάκτορο — με ωραία έπιπλα, βέβαια, αλλά χωρίς υπερβολές. Δεν υπήρχε κάτι το “βασιλικό” με την έννοια της χλιδής, ήταν ένα σπίτι οικογενειακό».
Η Λίνα Μενδώνη έχει κάνει εξαιρετική δουλειά
Σε άλλο σημείο της συνέντευξης, ο κ. Ντεγκρές αναφέρθηκε στα σχέδια του υπουργείου Πολιτισμού για άνοιγμα του κτήματος του Τατοΐου ως εκθεσιακού χώρου. «Πιστεύω πως η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έχει κάνει εξαιρετική δουλειά. Αγαπά πραγματικά το κτήμα, το έχει αγκαλιάσει και έχει συμβάλει προσωπικά στη διάσωσή του, από τότε κιόλας που το έργο φαινόταν δύσκολο. Φαίνεται ότι ενεργεί με φροντίδα και αγάπη», είπε.
Ο ίδιος πάντως παραδέχτηκε ότι είχε ένα προσωπικό όραμα για το Τατόι. «Είχα στο μυαλό μου κάτι πολύ συγκεκριμένο, που το είχα συζητήσει και με τον πατέρα μου. Θα ήθελα να γίνει κάτι ανάλογο με όσα έχουν γίνει στη Μεγάλη Βρετανία ή στη Σκωτία – ένα κτήμα που να λειτουργεί μεν ως ιστορικό μνημείο, αλλά και ως ζωντανός οργανισμός. Ενας χώρος ανοιχτός στους επισκέπτες, όπου θα μπορούν να δουν πώς ήταν η ζωή εκεί, αλλά και να έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Θα ήθελα δηλαδή να αναβιώσει το πνεύμα του κτήματος, όχι μόνο η εικόνα του. Και φυσικά, να υπάρχει η δυνατότητα να δει ο επισκέπτης τα αντικείμενα της εποχής: τα παλιά αυτοκίνητα, τις άμαξες, τα φορέματα, τα έργα τέχνης. Ολα εκείνα που αφηγούνται μια ιστορία. Για μένα, το Τατόι πρέπει να ζει κι όχι να γίνει μουσείο-βιτρίνα. Το μόνο που εύχομαι είναι να μη γίνει πεδίο εκμετάλλευσης ή εμπορικής εκποίησης. Θέλουμε να το χαρεί ο κόσμος, να το γνωρίσει, να το ζήσει με σεβασμό, όχι να το καταναλώσει».
Αν και δεν έχει προσωπικές αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία στο Τατόι, υπάρχουν φωτογραφίες που αποτυπώνουν τις στιγμές. Σε μία, ο πατέρας του τον κρατά αγκαλιά στην παρουσίαση ενός δώρου από τις Ένοπλες Δυνάμεις· σε άλλη, όλη η οικογένεια ποζάρει μπροστά στο τζάκι, με σαπουνόφουσκες να πετιούνται εκτός κάδρου για να τραβήξουν την προσοχή των παιδιών.
Η πρώτη εμπειρία μετά από δεκαετίες
Η πιο έντονη, ωστόσο, εμπειρία του ήταν η πρώτη του επιστροφή στο σπίτι, δεκαετίες μετά. «Ήταν σαν να είχαμε φύγει μόλις πριν λίγες μέρες. Τα πάντα ήταν στη θέση τους. Το ποτήρι στο κομοδίνο, η οδοντόβουρτσα, ακόμα και τα παιδικά μας πράγματα. Ήταν μια έντονα συγκινητική στιγμή - σαν να είχε παγώσει ο χρόνος», θυμάται.
Στο κινητό του έχει ακόμα φωτογραφίες από εκείνη την επίσκεψη: το καροτσάκι του, η ντουλάπα της μητέρας του με τα φορέματά της, ένα ράφι με βρεφικά είδη. «Όταν βλέπεις αυτά τα αντικείμενα μπροστά σου, δεν μπορείς να μην νιώσεις κάτι. Κουβαλούν την ενέργεια όσων πέρασαν από εκεί».
«Οι γονείς μου μού έλεγαν πως υπήρχε πάντα μουσική – κυρίως κλασική – και κάθε Σαββατοκύριακο άνοιγαν τα παράθυρα για να την ακούν στον κήπο. Η μητέρα μου αγαπούσε τις βόλτες στη φύση, αλλά απεχθανόταν την πισίνα γιατί τη θεωρούσε βαθιά. Η αδελφή μου θυμόταν πως στο δωμάτιο που παίζαμε υπήρχε ένα πράσινο χαλί».
Στον ιστότοπο tatoicollections.culture.gov.gr μπορείτε να βρείτε μια μοναδική συλλογή αντικειμένων, που ανακαλύφθηκαν στα πάλαι ποτέ βασιλικά κτήματα του Τατοΐου, «προϊόν» επίπονης προσπάθειας πλείστων όσων φορέων, μεταξύ άλλων και του μουσείου Μπενάκη, με επικεφαλής το υπουργείο Πολιτισμού.