Το «deal» ανάμεσα στην Εκκλησία της Ελλάδος και την κυβέρνηση για το πώς θα λειτουργήσουν οι ναοί το Πάσχα είναι γεγονός. Προηγήθηκαν όμως παρασκηνιακές επαφές, ενώ προέκυψαν και αντιδράσεις.
Υστερα από ένα διάστημα πολυήμερων επαφών που κορυφώθηκαν με τη συνάντηση Ιερώνυμου – Μητσοτάκη, η Διαρκής Ιεράς Σύνοδος ανακοίνωσε χθες το πλαίσιο λειτουργίας των ναών για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Η συμφωνία προβλέπει ανοιχτές εκκλησίες -ένα ζήτημα που είχε προκαλέσει «εμφύλιο» στην Ιεραρχία τα Χριστούγεννα- με την ίδια αναλογία πιστών (ένα άτομο ανά 25 τ.μ.) και έως 100 άτομα για τους μεγάλους, μητροπολιτικούς ναούς.
Σύμφωνα με την Ιερά Σύνοδο, καθώς δεν ήρθη η απαγόρευση κυκλοφορίας, οι Ακολουθίες θα γίνονται μισή ώρα νωρίτερα και συγκεκριμένα «στις 6.30 μ.μ. τα βράδια από την Κυριακή των Βαΐων έως την Μεγάλη Τετάρτη, την Μεγάλη Πέμπτη στις 5.30 μ.μ. και την Μεγάλη Παρασκευή στις 6.00 μ.μ».
Παρότι είχαν εκφραστεί αντίθετες απόψεις από μητροπολίτες, η Εκκλησία συμφώνησε και στη μετάθεση της ώρας της τελετής της Ανάστασης, που θα γίνει στις 21:00 του μεγάλου Σαββάτου, ενώ σε όλες τις τελετές θα γίνεται χρήση των προαύλιων χώρων. Πάντως, η φράση με την οποία καταλήγει το ανακοινωθέν της ΔΙΣ, δείχνει ότι η συμφωνία δεν ήρθε «αναίμακτα».
«Για την ενιαία έκφραση της θέσεως της Εκκλησίας, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος απεφάσισε να εμφανίζεται στα Μέσα Μαζικής Ενημερώσεως μόνον ο Εκπρόσωπος Τύπου Αυτής, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας» σημειώνεται στο κείμενο της ΔΙΣ, φανερώνοντας εν μέρει ότι δεν είναι επιθυμητές οι μεμονωμένες απόψεις.
Το «αντάρτικο» της Εκκλησίας της Κρήτης
Στη συμφωνία αυτή, ωστόσο, αντέδρασε η Εκκλησία της Κρήτης, η οποία έστειλε επιστολή στην κυβέρνηση, με κύριο αποδέκτη την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως και κοινοποίηση στον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια και τον Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων Γιώργο Καλαντζή.
Η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης -ημιαυτόνομη Εκκλησία που «λογοδοτεί» στο Οικουμενικό Πατριαρχείο- χαρακτηρίζει μεταξύ άλλων ως «τραγική εμπειρία» το περυσινό Πάσχα, που «εορτάσθηκε "κεκλεισμένων των θυρών" και άνευ της συμμετοχής πιστών». Στην ίδια επιστολή παραθέτει την πρότασή της για το Πάσχα, η οποία, σε αντίθεση με την Εκκλησία της Ελλάδος, «αγνοεί» την απαγόρευση κυκλοφορίας. Στο επίμαχο σημείο ζητά να επιτρέπεται η κυκλοφορία μέχρι τις 2:00 τα ξημερώματα για την Ανάσταση και στις 23:00 για τη Μεγάλη Πέμπτη και τη Μεγάλη Παρασκευή:
«Αλλαγή του περιορισμού του ωραρίου κυκλοφορίας στις 11 το βράδυ, τουλάχιστον για τις ημέρες Μ. Πέμπτη και Μ. Παρασκευή, καθώς και στις 2 μετά τα μεσάνυχτα για το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου και την Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, ώστε να έχουν τη δυνατότητα οι πιστοί να μετάσχουν απρόσκοπτα στις Ιερές Ακολουθίες»
Το παρασκήνιο: Γιατί διαφέρει η στάση των δυο Εκκλησιών
Η στάση που τηρούν οι δυο Εκκλησίες έχει ένα σημαντικό παρασκήνιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η τακτική που ακολούθησαν τα «επιτελεία» τους ήταν διαφορετική. Η Εκκλησία της Ελλάδος, προκειμένου να είναι έτοιμη για τη διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση είχε έρθει σε επαφή με λοιμωξιολόγους.
Κατά τις ίδιες πηγές, σε εκείνες τις συναντήσεις, η επιτροπή της Ιεράς Συνόδου είχε ζητήσει από τους ειδικούς να τής εξηγήσουν τα περιθώρια που έχει στα αιτήματα που μπορεί να θέσει στην κυβέρηση. Αποτέλεσμα αυτών των… διερευνητικών επαφών ήταν να συμπίπτουν ουσιαστικά οι εισηγήσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με αυτές των λοιμωξιολόγων και της κυβέρνησης.
Η Εκκλησία της Κρήτης όμως είχε λάβει τις αποφάσεις της νωρίτερα και, σύμφωνα με πληροφορίες, δίχως να έχει συμβουλευτεί ειδικούς. Αλλες πηγές αποδίδουν την πιο «σκληρή» στάση της Κρήτης σε εσωτερικούς διαγκωνισμούς ανάμεσα σε Ιεράρχες.
Καλαντζής στο iefimerida.gr: Η Εκκλησία στήριξε την κοινή προσπάθεια
Μιλώντας στο iefimerida.gr, ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων Γιώργος Θρησκευμάτων Γιώργος Καλαντζής υποστηρίζει ότι η συνεργασία του υπουργείου Παιδείας με την Εκκλησία της Ελλάδος, την Εκκλησία της Κρήτης και τις Μητροπόλεις Δωδεκανήσου παραμένει σε άρτιο επίπεδο.
Στη δήλωσή του, ο κ. Καλαντζής αναγνωρίζει το δίκαιο των αιτημάτων των Συνόδων, επισημαίνοντας όμως τη σημασία που έχει σε αυτή τη συγκυρία η διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Η δήλωση του ΓΓ Θρησκευμάτων Γ. Καλαντζή έχει ως εξής:
«Απ’ όταν γεννηθήκαμε, μάθαμε να γιορτάζουμε την Ανάσταση στις 12 μ.μ. Τι πιο φυσικό από το να διατυπωθεί ένα τέτοιο αίτημα; Αλλά και πόσο όμορφο να θυσιάσεις αυτό που έμαθες από τα μικράτα σου, για να συμβάλλεις στον κοινό αγώνα για την προστασία της υγείας και της ζωής όλων μας! Η Εκκλησία της Ελλάδος, η Εκκλησία της Κρήτης και οι Ιερές Μητροπόλεις Δωδεκανήσου έχουν δεχθεί πολύ άδικες επιθέσεις. Άλλοι μίλησαν για «προδοσία της πίστης» επειδή τηρούν τα μέτρα κι άλλοι ήθελαν να πείσουν ότι όταν συγκεντρωνόμαστε για να προσευχηθούμε ο ιός κολλάει, ενώ όταν συγκεντρωνόμαστε για να διαδηλώσουμε ο ιός απεργεί. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως και όλες οι θρησκευτικές κοινότητες, στήριξαν ειλικρινά την κοινή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της πανδημίας χωρίς να κάνουν καμία έκπτωση σε θέματα πίστης».