Η Ένωση Ποντίων Σουρμένων, διατηρώντας την πολιτιστική κληρονομιά, ως βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας των Ποντίων διοργανώνει κάθε χρόνο αμέσως μετά το Πάσχα το «Παμποντιακό Πανοΰρ».
Το «Παμποντιακό Πανοΰρ 2019 τη Θωμά 'ς σα Σούρμενα» πραγματοποιείται από την Πρωτομαγιά και κορυφώνεται την Κυριακή του Θωμά με το Ταφικό έθιμο.
Ενενήντα επτά χρόνια πριν, ξεριζωμένοι από τις πατρογονικές τους εστίες στον Ιστορικό Πόντο, οι πρώτοι κάτοικοι της πόλης των Σουρμένων στον σημερινό Δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης, παράλληλα με τις υπεράνθρωπες προσπάθειες για επιβίωση, δεν λησμόνησαν ούτε στιγμή, ως ιερή παρακαταθήκη, την τιμή στους νεκρούς τους, το Ταφικό έθιμο έθιμο το οποίο διασώζεται από την αρχαιότητα και συνεχίζεται μέσα στη χριστιανική πίστη.
Έθιμο Ποντίων αναλλοίωτο εδώ και 97 χρόνια
Συγκεκριμένα, την εβδομάδα της Διακαινησίμου, όπως κάθε χρόνο, ο σύλλογος διοργανώνει πενθήμερες εκδηλώσεις που κορυφώνονται την Κυριακή του Θωμά με την τέλεση του Ταφικού Εθίμου στο Κοιμητήριο των Σουρμένων· ένα έθιμο που έφεραν μαζί τους από τον ιστορικό Πόντο και που τελείται με ευλάβεια αναλλοίωτο εδώ και 97 χρόνια.
Εκεί το έθιμο γιορταζόταν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γεγονός που φανερώνει την πίστη του ποντιακού λαού στην χριστιανική αντίληψη για την ανάσταση των νεκρών και το σεβασμό και την τιμή προς εκείνους, αφού τους αφιέρωναν τη δεύτερη μέρα της μεγάλης αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης.
Πόντιοι στρώνουν τραπεζομάντιλα στο κοιμητήριο
Πλήθος Ποντίων απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, συγκεντρώνεται στα Σούρμενα για να τιμήσει και να βιώσει από κοντά το ποντιακό αυτό έθιμο.
Αφού παρακολουθήσουν το πρωί της Κυριακής του Θωμά την Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σουρμένων, ιερείς και ποίμνιο κατευθύνονται στο Κοιμητήριο της περιοχής. Εκεί ο καθένας πηγαίνει στον οικογενειακό τάφο.
Οι νοικοκυρές στρώνουν τραπεζομάντηλα στα οποία ακουμπούν τσουρέκια, κόκκινα αυγά, μεζέδες, ούζο και όλοι μαζί περιμένουν τον ιερέα να τελέσει τρισάγιο. Αρχικά οι ιερείς τελούν τρισάγιο στην εκκλησία του Κοιμητηρίου των Σουρμένων υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των απανταχού κεκοιμημένων Ποντίων.
Στην συνέχεια τελείται τρισάγιο σε κάθε τάφο.
«Οι συγγενείς συζητούν για τα κεκοιμημένα προσφιλή πρόσωπα, θυμούνται τα προτερήματά τους, τις καλοσύνες τους και ό,τι προκαλεί την αίσθηση της ζωντανής παρουσίας των νεκρών ανάμεσά τους. Γιατί η μέρα αυτή αφιερώνεται στην ανάσταση των νεκρών. Είναι μέρα χαράς και όχι πονεμένης ανάμνησης», αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων Γιώργος Σαραφίδης.
Ποντιακό θέατρο, χοροί και τραγούδια
Οι φετινές εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν από 1 έως 5 Μαΐου 2019 και θα περιλαμβάνουν ποντιακό θέατρο, ομιλία του Γιάννη-Βασίλη Γιαϊλαλί και του Μιχάλη Χαραλαμπίδη για τον ανθρωπισμό των Ποντίων, ποντιακό γλέντι και παραδοσιακούς χορούς από όλη την Ελλάδα.
Οι εκδηλώσεις της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων, που φέτος γιορτάζει τα 95 χρόνια από την ίδρυσή της, ως γνήσιος εκφραστής και θεματοφύλακας της ποντιακής παράδοσης, πιο αναλυτικά περιλαμβάνουν:
- Τετάρτη 1 Μαΐου, διοργανώνεται στο Πολιτιστικό Κέντρο Ένωσης Ποντίων Σουρμένων (πρ. Αμερικανική Βάση Ελληνικού), ποντιακή παράσταση με τίτλο «ΦΩΤΑΓΑΣ» από τη θεατρική ομάδα της Ένωσης Ποντίων Ωραιοκάστρου & Φίλων Θεσσαλονίκης, σε σκηνοθεσία Γιάννη Γεωργιάδη.
- Πέμπτη 2 Μαΐου, ομιλίες στο Πολιτιστικό Κέντρο Ένωσης Ποντίων Σουρμένων με αναφορές στον ανθρωπισμό των Ποντίων από τους Γιάννη – Βασίλη Γιαϊλάλι και Μιχάλη Χαραλαμπίδη.
- Παρασκευή 3 Μαΐου, παραδοσιακοί χοροί από όλη την Ελλάδα στην κεντρική πλατεία Σουρμένων. Συμμετέχουν τα χορευτικά συγκροτήματα: Ένωση Ποντίων Σουρμένων, Σύλλογος Κρητών Ελληνικού "O Ψηλορείτης", Σύλλογος Ηπειρωτών Ελληνικού "Το Ζάλογγο", Λύκειο των Ελληνίδων Τριπόλεως, Λύκειο των Ελληνίδων Μεγάρων, Σχολή Παραδοσιακών Χορών Ιεράς Μητρόπολης Γλυφάδας Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης, Χορευτικό Εργαστήρι Ν. Ιωνίας, Λαογραφικός Μουσικοχορευτικός Όμιλος Γλυφάδας "ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ".
- Σάββατο 4 Μαΐου τo απόγευμα θα τελεστεί Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Επίσης, θα τεθούν για προσκύνηση τα ιερά λείψανα του Αγίου Ευγενίου, πολιούχου Τραπεζούντος και του Αγίου Γεωργίου του Καρσλίδη. Το βράδυ στην πλατεία, ποντιακοί χοροί από τα συγκροτήματα: Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Τεμένους – Παρανεστίου «Ο Προφήτης Ηλίας» από την Δράμα και Ποντιακός Μορφωτικός Σύλλογος Κλείτου Κοζάνης. Στην συνέχεια παραδοσιακό ποντιακό γλέντι μέχρι πρωίας, με κεμεντζέ, ταούλ', τουλούμ', γαβάλ… κρασί και χαμψία!
- Την Κυριακή του Θωμά το πρωί, μετά την Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, θα τελεστεί το Ταφικό Έθιμο στο Κοιμητήριο Σουρμένων, αποκορύφωμα του πενθημέρου που πλέον έχει γίνει θεσμός.
Το βράδυ στην κεντρική πλατεία θα χορέψουν τα συγκροτήματα: Εύξεινος Λέσχη Επισκοπής Νάουσας, Καλλιτεχνική Στέγη Ποντίων Βορείου Ελλάδος από την Θεσσαλονίκη και Ένωση Ποντίων Σουρμένων.