Οι μεγάλοι Ελληνες έχουν μικρά ονόματα. Είναι αυτοί που έχουν μείνει στη συλλογική μνήμη με ένα όνομα. Χωρίς περιττές διευκρινίσεις. Μίκης. Μελίνα. Ανδρέας. Ο κατάλογος είναι μικρός. Αν πάμε τον χρόνο πίσω, «Λευτέρης» [Βενιζέλος].
Ο Μίκης είναι αναμφισβήτητο μέλος αυτής της παρέας των εκλεκτών. Οχι τώρα, με τον θάνατό του. Από παλιά, χωρίς ουδείς να μπορεί να το αμφισβητήσει. Εκτός, αν ο ίδιος είναι μικρός, πραγματικά αόρατος. Αν η Ελλάδα διέθετε μια πινακοθήκη με τους «πατέρες του Έθνους», όπως η Αμερική, είναι βέβαιο ότι ο Μίκης θα είχε μια τιμητική θέση και σε αυτήν την οικογένεια.
Οι μύθοι δεν χρειάζονται καμιά ιδιαίτερη ανάλυση. Αλλωστε γι' αυτό γίνονται μύθοι. Ξεπερνούν τα όρια της λογικής, γίνονται «τοπόσημα» και σύμβολα της Ιστορίας του ανθρώπου. Οι άνθρωποι που κρύβονται πίσω από τους μύθους είναι ανθρώπινοι. Με προτερήματα και ελαττώματα. Με επικές στιγμές και προσωπικές τραγωδίες. Με επιτεύγματα και λάθη. Οταν όμως λίγοι άνθρωποι στην πορεία ενός έθνους, οι «αγαπημένοι των Θεών», υπερβαίνουν τα ανθρώπινα και γίνονται μύθοι, τότε δεν έχουν κανένα ιδιαίτερο νόημα όλες αυτές οι «λεπτομέρειες».
Η μεγάλη εικόνα ξεπερνά τις μικρές αμαρτίες και τα μικρά μεγέθη. Ετσι γίνεται και με τον Μίκη. Υπάρχει ο πολιτικός Μίκης. Ο Μίκης της Αριστεράς που μόνος του υπερέβη τα στενά όρια του κομματικού μικρόκοσμου και δημιούργησε ένα κίνημα, τους «Λαμπράκηδες». Μόνος του, με όπλο μια έμπνευση και ένα τραγούδι.
Ο Μίκης της Μακρονήσου. Της αντίστασης. Της αντιδικτατορικής πάλης. Ο Μίκης που κάποιοι στην Αριστερά τον χαρακτήρισαν ακόμη και «προδότη». Ο Μίκης που τον λάτρεψε ο κόσμος της Αριστεράς. Ο Μίκης που αγαπούσε τον Ανδρέα. Ο Μίκης που μισούσε τον Ανδρέα. Ο Μίκης που δεν έλυσε ποτέ τον «οιδιπόδειο» γρίφο του: Aγαπούσε να μισεί τον Ανδρέα ή μισούσε το ότι αγαπούσε τον Ανδρέα.
Ο Μίκης της ΕΔΑ, ο Μίκης του ΚΚΕ, ο Μίκης του ΠΑΣΟΚ. Ο Μίκης ακόμη και της σκιάς, ο Μίκης με τον Μητσοτάκη. Ολες αυτές οι διακυμάνσεις δεν έχουν καμιά σημασία. Είναι προϊόντα με ημερομηνία λήξης. Γιατί ο Μίκης υπερέβη όλες αυτές τις στιγμές, όλες τις διακυμάνσεις της πολιτικής και της Ιστορίας με την παντοδυναμία του μύθου του.
Ο Μίκης δεν ήταν τίποτα απ' όλα αυτά. Ακριβώς γιατί ήταν όλα αυτά. Ο Μίκης ανήκε στο κλειστό κλαμπ των Προνομιούχων της Ζωής. Γιατί διέθετε ένα μοναδικό χάρισμα: να συνομιλεί με την Ιστορία. Σε πρώτο πρόσωπο. Γι' αυτό η Ιστορία τον «χάιδεψε». Του συγχώρησε όλες τις αμαρτίες. Γιατί ούτε η Ιστορία δεν μπορούσε να αντισταθεί στο θεϊκό ταλέντο του. Στο άγγιγμα του Θεού. Γι' αυτό τον πήρε μαζί της.
Χθες το πρωί ακούστηκε η πιο χαζή είδηση, ότι δήθεν «πέθανε ο Μίκης». Τρίχες. Οι μύθοι ποτέ δεν πεθαίνουν. Αλλωστε, ο «ζωικός Μίκης» μπορεί να είχε πεθάνει πριν από πολλά χρόνια. Τι σημασία έχει; Ο Μίκης της πραγματικής ζωής αποτελούσε ένα απλό μέρος, ίσως μικρό τμήμα του Μίκη του μύθου.
Ο Μίκης λοιπόν που μας ενδιαφέρει δεν πέθανε. Ζει. Και κυκλοφορεί, ελεύθερος και ωραίος, ως Ελληνας, ανά τους αιώνες.