Λίγο πριν από τις 9:00 το πρωί της Πέμπτης, ο Μίκης Θεοδωράκης «έφυγε» από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του μια ανεκτίμητη κληρονομιά. Η Ελλάδα αλλά και ολόκληρος ο κόσμος θρηνεί τον χαμό ενός σπουδαίου ανθρώπου, ο οποίος αποτελεί κομμάτι της νεότερης Ιστορίας της χώρας.
Ο Μίκης Θεοδωράκης άφησε την τελευταία του πνοή την Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου 2021 και ώρα 8:35' από καρδιοαναπνευστική ανακοπή, στην οδό Επιφανούς 1, στην περιοχή Μακρυγιάννη.
Η είδηση του θανάτου σκόρπισε θλίψη σε όλο τον κόσμο.
Πολιτικοί, άνθρωποι των Τεχνών και των Γραμμάτων αποχαιρέτησαν τον Μίκη Θεοδωράκη, τον μύθο του ελληνικού τραγουδιού, ο οποίος έζησε μια ζωή γεμάτη μελωδίες και αγώνες.
Ξένα ΜΜΕ αφιέρωσαν τις διαδικτυακές τους σελίδες για να πουν «αντίο» στον «Παγκόσμιο Ελληνα», ενώ τα συλλυπητήριά τους εξέφρασαν, μεταξύ άλλων, η αμερικανική, η κινεζική και η πρεσβεία του Ισραήλ.
Μίκης Θεοδωράκης: Τριήμερο εθνικό πένθος κήρυξε ο πρωθυπουργός
Από το μεσημέρι της Πέμπτης, οι σημαίες κυματίζουν μεσίστιες σε όλα τα δημόσια κτίρια, μέχρι το Σάββατο, καθώς ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος.
«Τη σημερινή μας συνεδρίαση σκιάζει, δυστυχώς, μία πολύ θλιβερή είδηση: Ο Μίκης Θεοδωράκης περνά πια στην αιωνιότητα. Η φωνή του σίγησε και μαζί του σίγησε και ολόκληρος ο Ελληνισμός», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, και συνέχισε ενημερώνοντας ότι κηρύσσεται τριήμερο εθνικό πένθος.
Αγνωστος, ακόμη, ο τόπος ταφής του Μίκη Θεοδωράκη
Η σορός του Μίκη Θεοδωράκη θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα στη Μητρόπολη Αθηνών την επόμενη Τρίτη και Τετάρτη, ενώ την Πέμπτη θα τελεστεί εκεί η εξόδιος ακολουθία.
Προς το παρόν, είναι άγνωστο πού θα πραγματοποιηθεί η κηδεία του μουσικοσυνθέτη και εάν θα εκπληρωθεί η επιθυμία του ιδίου να ταφεί στον Γαλατά Χανίων, ή της κόρης του, Μαργαρίτας, η οποία θέλει τόπος ταφής να είναι το Βραχάτι, εκεί που ο Μίκης Θεοδωράκης είχε εξοχική κατοικία.
Οπως ανέφεραν πηγές της οικογένειας, η Μαργαρίτα Θεοδωράκη επιθυμεί να ταφεί ο πατέρας της στο Βραχάτι, ώστε να είναι κοντά και να τον επισκέπτεται η ίδια και η μητέρα της, η 94χρονη Μυρτώ Αλτίνογλου, και να γίνει εκταφή τρία χρόνια μετά, και τότε να ταφεί οριστικά στα Χανιά.
Τελευταία επιθυμία του Μίκη Θεοδωράκη, όπως έχει μεταβιβαστεί στον Δημήτρη Κουτσούμπα, τη γραμματέα του Ρένα Παρμενίδου και τον πρόεδρο του «Παγκρητίου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη», Γιώργο Αγοραστάκη, ήταν η νεκρώσιμη ακολουθία και η ταφή να πραγματοποιηθούν στην πατρίδα του, τον Γαλατά Χανίων.
Μίκης Θεοδωράκης: Ο αγωνιστής της Ιστορίας
Ο Μίκης Θεοδωράκης μέσα από τις δημιουργίες του κατάφερε να αποτυπώσει σημαντικές περιόδους της Ιστορίας. Ηταν εκεί, σε όλες τις καθοριστικές στιγμές, όχι μόνο με το έργο του, αλλά και τη δράση του. Ενας ενεργός πολίτης, που δεν δίστασε στιγμή να εκφράσει τη γνώμη του και να κάνει πράξη τα πιστεύω του.
Στην Κατοχή, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε αναπτύξει την αντιστασιακή του δράση, όπου στη μεγάλη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1943 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Ιταλούς και βασανίζεται. Επειτα, διαφεύγει στην Αθήνα, όπου οργανώνεται στον ΕΛΑΣ και εκτελεί χρέη διαφωτιστή στον Πέμπτο Τομέα της ΕΠΟΝ, ενώ αγωνίζεται και ως διμοιρίτης τής Μεταξωτής διμοιρίας του 1ου Τάγματος της Νέας Σμύρνης κατά τα Δεκεμβριανά. Παράλληλα, σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών, με καθηγητή τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη.
Ο χρόνος κυλά και μετά τα Δεκεμβριανά καταδιώκεται από την αστυνομία. Συλλαμβάνεται τον Ιούλιο του '47 και στέλνεται εξόριστος με σχετική ελευθερία κινήσεων στην Ικαρία. Εκεί, θα προσπαθήσει ανεπιτυχώς να αποδράσει με τους άλλους εξόριστους, υπό τον Βασίλη Ζάννο.
Με τη γενικευμένη αμνηστία, που δίνει η κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη, περνάει στην παρανομία, στην προσπάθεια συμμετοχής σε ένοπλες ομάδες του Δημοκρατικού Στρατού Αθηνών, και βρίσκεται στην ομάδα του Παύλου Παπαμερκουρίου. Συλλαμβάνεται ξανά στο σπίτι του πατέρα του, όπου βρήκε καταφύγιο όντας άρρωστος από πλευρίτιδα, αλλά στη συνέχεια στέλνεται ξανά εξόριστος στην Ικαρία, αυτή τη φορά σε συνθήκες πειθαρχηµένης διαβίωσης για λίγους μήνες, όπου γράφει το έργο «Ελεγείο και θρήνος στον Βασίλη Ζάννο», στη μνήμη του Βασίλη Ζάννου, που εκτελέστηκε το 1948.
Ακολουθεί το στρατόπεδο της Μακρονήσου, όπου βασανίζεται μέχρι παράλυσης.
Το 1963, μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της οποίας εκλέγεται πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ.
Στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, ο Μίκης Θεοδωράκης περνά στην παρανομία. Δύο ημέρες μετά απευθύνει την πρώτη έκκληση για αντίσταση κατά της δικτατορίας.
Τον Μάιο του 1967 ιδρύει μαζί με άλλους την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση κατά της δικτατορίας, το ΠΑΜ, και εκλέγεται πρόεδρός του.
Συλλαμβάνεται τον Αύγουστο του 1967. Ακολουθεί η φυλάκισή του στην οδό Μπουμπουλίνας, η απομόνωση, οι φυλακές Αβέρωφ, η μεγάλη απεργία πείνας, το νοσοκομείο, η αποφυλάκιση και ο κατ' οίκον περιορισμός, η εκτόπιση με την οικογένειά του στη Ζάτουνα Αρκαδίας, και, τέλος, το στρατόπεδο Ωρωπού.
Πολλά από τα καινούργια έργα του καταφέρνει με διάφορους τρόπους να τα βγάλει στο εξωτερικό, όπου τραγουδιούνται από τη Μαρία Φαραντούρη και τη Μελίνα Μερκούρη.
Στον Ωρωπό η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται. Στο εξωτερικό ξεσηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών.
Προσωπικότητες, όπως οι Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Άρθουρ Μίλερ, Λόρενς Ολίβιε, Ιβ Μοντάν και άλλοι δημιουργούν επιτροπές για την απελευθέρωσή του. Τελικά, υπό την πίεση αυτή αποφυλακίζεται και ταξιδεύει στο Παρίσι, τον Απρίλιο του 1970. Στο εξωτερικό απευθύνει νέο κάλεσμα για την πτώση της δικτατορίας και την επαναφορά της δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Το 1972 επισκέπτεται το Ισραήλ, δίνοντας συναυλίες, και συναντάται με τον Γιασέρ Αραφάτ, στον οποίο επιδίδει το μήνυμα της ισραηλινής κυβέρνησης και προσπαθεί να τον πείσει να αρχίσει συζητήσεις με την άλλη πλευρά.
Μετά τη πτώση της δικτατορίας, ο Μίκης Θεοδωράκης επιστρέφει στην Ελλάδα.
Τον Οκτώβριο του 1974, τρεις μήνες μετά την πανηγυρική επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Ελλάδα, ο Μίκης οργανώνει μια μεγάλη συναυλία στο Στάδιο Καραϊσκάκη.
Πλήθος κόσμου ήθελε να δώσει το «παρών», και η τεράστια προσέλευση έκανε τους διοργανωτές να οργανώσουν και άλλη συναυλία, με τους σημαντικότερους ερμηνευτές της χώρας να βρίσκονται στο πλευρό του Μίκη Θεοδωράκη. Εκείνες τις στιγμές όλοι αισθάνονταν ότι μια νέα εποχή ξεκινούσε. Ο Μίκης Θεοδωράκης κυριαρχούσε στη σκηνή και το κοινό με δάκρυα στα μάτια τον ακολουθούσε.
Η πολιτική διαδρομή του Μίκη Θεοδωράκη είναι πολυκύμαντη, όπως και η ζωή του. Οι κατά καιρούς δηλώσεις του προκαλούσαν πάντοτε έντονες αντιδράσεις.
Ξεκίνησε από το ΕΑΜ και το ΚΚΕ, το 1974 είπε το περίφημο «Καραμανλής ή τανκς», το 1990 συνεργάστηκε με τη Νέα Δημοκρατία και έγινε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
Το 2003 είχε κατηγορηθεί για αντισημιτικές δηλώσεις, λέγοντας ότι «σήμερα μπορούμε να πούμε ότι αυτός ο μικρός λαός είναι στη ρίζα του κακού, που σημαίνει ότι η πολλή αυτογνωσία και η πολλή επιμονή κάνουν κακό». Στη συνέχεια τις απέδωσε σε φραστικό λάθος.
Το 2010, εν μέσω μνημονίων, ίδρυσε κόμμα, τη «Σπίθα», από το οποίο αποχώρησε τρία χρόνια αργότερα.
Το 2015 διάκειτο ευμενώς προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά στη συνέχεια του άσκησε έντονη κριτική. Στο δημοψήφισμα τάχθηκε υπέρ του «Οχι».
Παρέστη στα συλλαλητήρια για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, με πύρινους λόγους, αν και το 1997 δήλωνε ότι το όνομα δεν έχει και τόση σημασία. Μάλιστα, στο μεγάλο συλλαλητήριο του 2018 είπε τη φράση «αδέλφια μου ναζιστές», η οποία είχε προκαλέσει σάλο.
