Ανησυχητικά στοιχεία παρουσιάζει η ανάλυση της ομάδας Meteo του ΕΑΑ αναφορικά με τον δείκτη ξηρασίας στην Ελλάδα από την 1η Αυγούστου.
Μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης και της Λέσβου πλήττονται από έντονη ή ακραία ξηρασία (επίπεδα 4 και 5).
Γενικότερα, προκύπτει ότι με εξαίρεση περιοχές της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της κεντρικής Στερεάς Ελλάδας, η χώρα βρίσκεται σε συνθήκες ξηρασίας.
Σε κατάσταση μέτριας ή σημαντικής ξηρασίας (επίπεδα 2 και 3) βρίσκονται πολλές περιοχές της Αττικής, της Εύβοιας, της δυτικής Στερεάς Ελλάδας και της Ηπείρου, καθώς και πολλά νησιά της χώρας.
Μετά τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλές βροχοπτώσεις του Ιουλίου, σχεδόν το σύνολο της χώρας βρίσκεται σε υψηλότερο για την εποχή επίπεδο ξηρασίας σε σχέση με τις αρχές του προηγούμενου μήνα.
Ο χάρτης του Meteo για τον δείκτη ξηρασίας στην Ελλάδα, όπως διαμορφώνεται στις αρχές Αυγούστου
Πώς προκύπτει ο δείκτης ξηρασίας
Η αξιολόγηση των συνθηκών ξηρασίας βασίζεται στην εδαφική υγρασία του στρώματος μεταξύ 28 και 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια. Η περιεκτικότητα σε νερό στο στρώμα αυτό είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη και απόδοση πολλών γεωργικών καλλιεργειών και αντικατοπτρίζει την επίδραση του υετού, της εξατμισοδιαπνοής και της απορροής/διήθησης νερού στο έδαφος σε ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εδαφική υγρασία σε αυτό το στρώμα είναι αρκετά κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα μιας συγκεκριμένης περιοχής, αυτό συνεπάγεται συνθήκες (σχετικής) ξηρασίας και άρα παρατεταμένο υδατικό στρες για τις καλλιέργειες.
Με βάση τα δεδομένα εδαφικής υγρασίας της υπηρεσίας Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζουμε τον κανονικοποιημένο δείκτη απόκλισης εδαφικής υγρασίας (SSMI) λαμβάνοντας υπόψη τις τωρινές συνθήκες καθώς και αυτές κατά την περίοδο αναφοράς 1991-2020.
Ανάλογα με την τιμή του δείκτη αυτού κατατάσσουμε την ξηρασία στα επίπεδα 1 έως 5, τα οποία με τη σειρά υποδηλώνουν ήπια, μέτρια, σημαντική, έντονη και ακραία ξηρασία. Οι καταστάσεις αυτές έχουν σχετική και όχι απόλυτη έννοια.
Για παράδειγμα, αν η εδαφική υγρασία είναι αρκετά χαμηλή για τα δεδομένα μιας περιοχής τη συγκεκριμένη περίοδο του έτους, τότε ενδέχεται να έχουμε έως και ακραία ξηρασία χωρίς να είναι τελείως ξερό το έδαφος.
Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι ελαφρώς αρνητικός ή θετικός, τότε βρισκόμαστε σε κανονικές για την εποχή συνθήκες, ενώ αν είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ελλείψει επιτόπιων παρατηρήσεων οι τιμές εδαφικής υγρασίας αποτελούν εκτίμηση εξειδικευμένου μοντέλου για την επιφάνεια της Γης (ERA5-Land) και κατά τόπους ενδέχεται να υπάρχουν αποκλίσεις από τις πραγματικές συνθήκες.