Ο 26χρονος Θεσσαλός, βραβευμένος ως «Αγρότης της Χρονιάς», εξηγεί γιατί ο αγώνας των αγροτών δεν είναι ζήτημα μόνο οικονομικό αλλά βαθιά υπαρξιακό.
«Εγώ δεν το αποφάσισα, γεννήθηκα για αυτό το πράγμα», λέει στο iefimerida ο Κωνσταντίνος Κωστούλης, έχοντας μόλις φύγει από τη συνέλευση του μπλόκου στη Νίκαια κατευθυνόμενος προς τον Θεσσαλικό κάμπο . Από τα 15 του χρόνια ήταν ήδη ενεργός στην οικογενειακή εκμετάλλευση, δίπλα στον πατέρα του, Πάτροκλο. «Με έπαιρνε στα χωράφια από μικρό, αλλά από τα 15 και μετά ήμουν κανονικά μέσα στη δουλειά», θυμάται. Πριν από λίγες ημέρες βραβεύτηκε ως ο «Αγρότης της Χρονιάς», στον σχετικό διαγωνισμό που διοργανώνει η εφημερίδα Agrenda σε συνεργασία με την Tsomokos Communications.
Σήμερα, στα 26 του, καλλιεργεί μαζί με τον πατέρα του 3.000 πλήρως αρδευόμενα στρέμματα στη Χάλκη της Λάρισας, απασχολώντας δέκα άτομα προσωπικό και διαχειριζόμενος μια εγκατάσταση που μοιάζει περισσότερο με οργανωμένη αγροτική επιχείρηση παρά με ένα παραδοσιακό οικογενειακό αγρόκτημα. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος επιμένει πως «όσο κι αν μεγαλώνει η δουλειά, ο κάμπος θέλει καρδιά, όχι μόνο μηχανήματα».
Οι βασικές τους καλλιέργειες είναι η βιομηχανική ντομάτα «η μεγαλύτερη μας παραγωγή, αυτή που μας καθορίζει κάθε χρονιά», όπως λέει, το σκληρό σιτάρι, το βαμβάκι, τα ψυχανθή, ο αρακάς και το σπανάκι για τον Μπάρμπα-Στάθη, όλα με υψηλές αποδόσεις. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη μία σημαντική επένδυση μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου: 130 στρέμματα με φιστικιές Αιγίνης, με στόχο την καθετοποίηση της παραγωγής και τη δημιουργία ενός νέου brand. «Το όνειρο είναι να τα κάνουμε όλα μόνοι μας, από το δέντρο μέχρι το ράφι», λέει.
Η εικόνα της εκμετάλλευσης συμπληρώνεται από γεωργία ακριβείας, συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες εισροών, δέκα τρακτέρ, φυτευτικά και συλλεκτικά μηχανήματα για την τομάτα, οργανωμένα αρδευτικά και φωτοβολταϊκά πάρκα. «Είναι μια μεγάλη μηχανή που πρέπει να δουλεύει σωστά, αλλιώς χάνονται όλα», σημειώνει, τονίζοντας όμως πως η τεχνολογία, όσο απαραίτητη κι αν είναι, δεν λύνει τα διαχρονικά προβλήματα.
Από τη Χάλκη στα θρανία της ΑΓΣ: Η αρχή μιας πορείας στη δενδροκομία
Η σχέση του με τη δενδροκομία και την τεχνολογικά προσανατολισμένη γεωργία ξεκίνησε στις σπουδές του. Αποφοίτησε από το ΙΕΚ της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής – πλέον ΙΣΑΕΚ – μια επιλογή που έκανε όταν η οικογένεια αποφάσισε να στραφεί στη δενδροκαλλιέργεια. «Θέλαμε να μπούμε στη φιστικιά, αλλά κανείς από εμάς δεν είχε ασχοληθεί εντατικά. Εγώ αποφάσισα να ξεκινήσω από το μηδέν και να το σπουδάσω», εξηγεί. «Η ΑΓΣ ήταν μια εξαιρετική πηγή μάθησης. Οι εγκαταστάσεις μοναδικές, το προσωπικό άρτια καταρτισμένο. Εκεί ήρθα σε επαφή με τις δενδροκαλλιέργειες, αλλά και τη γεωργία ακριβείας. Από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή σπούδαζα στο αγρόκτημα της Σχολής και τα Σαββατοκύριακα τα περνούσα εδώ, στη Χάλκη, στα χωράφια με τον πατέρα μου». Οι φιλίες που έκανε εκεί, όπως λέει, «θα με ακολουθούν μια ζωή», ενώ νιώθει πως πλέον ανήκει σε ένα μεγάλο δίκτυο αποφοίτων πανελλαδικά. «Ξέρω ότι όπου κι αν πάω, υπάρχει ένας απόφοιτος να με βοηθήσει. Αυτό, για τον κλάδο μας, είναι τεράστιο πλεονέκτημα». Μετά το ΙΕΚ συνέχισε τις σπουδές του στο τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ολοκληρώνοντας έναν κύκλο γνώσης που θέλει να μεταφέρει καθημερινά στο χωράφι.
Αγρότες σε απόγνωση: «Δεν δουλεύουμε για να πληρώνουμε λογαριασμούς», λέει ο Κωστούλης
Η καθημερινότητα, ωστόσο, απέχει πολύ από τις εικόνες μιας οργανωμένης αγροτικής ανάπτυξης. Ο Κωνσταντίνος Κωστούλης συμμετέχει ενεργά στο μπλόκο της Νίκαιας και μιλά χωρίς δισταγμό για τις αιτίες που οδήγησαν τους αγρότες στον δρόμο. «Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν γίνει έργα. Τίποτα. Στα αρδευτικά, στα κανάλια, όλα είναι σπασμένα. Με την παραμικρή βροχή πνιγόμαστε. Πριν δύο μέρες ξαναπνιγήκαμε». Περιγράφει έναν κάμπο που λειτουργεί με υποδομές δεκαετιών, αφήνοντας τους καλλιεργητές να παλεύουν όχι μόνο με την αγορά αλλά και με το ίδιο το έδαφος που τους θρέφει.
Στο ζήτημα του κόστους παραγωγής η φωνή του στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής γίνεται ακόμα πιο σκληρή. «Το ρεύμα είναι στο θεό. Το πετρέλαιο το ίδιο. Ζητάμε μια σταθερή τιμή, να ξέρουμε τι πληρώνουμε, να μπορούμε να κάνουμε έναν προγραμματισμό. Και ένα καθαρό, αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο. Δεν γίνεται να δουλεύουμε για να πληρώνουμε λογαριασμούς». Οι επιδοτήσεις, αν και μέρος της συζήτησης, δεν είναι κατά τη γνώμη του ο πυρήνας του προβλήματος. «Ναι, υπάρχουν ζητήματα, αλλά δεν είναι αυτό που μας καίει περισσότερο. Αυτή τη στιγμή μας καίει πως δεν μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας».
«Δεν γίνεται να αφήσουμε τη γη μας, θα παλέψουμε αλλά θέλουμε να υπάρχει αύριο για να την καλλιεργήσουμε»
Η κυβέρνηση δηλώνει πρόθυμη για διάλογο, αλλά ο κ. Κωστούλης δεν βλέπει αποτελέσματα. «Λόγια ακούμε. Πράξεις δεν βλέπουμε. Κάθε χρόνο τα ίδια. Κι όσο περνά ο καιρός, ο αγροτικός τομέας πάει προς τα πίσω». Δεν κρύβει την ανησυχία του για το μέλλον και όπως λέει «Το βλέπω αβέβαιο τα επόμενα πέντε χρόνια. Πραγματικά αβέβαιο. Υπάρχει αγάπη για αυτό που κάνουμε, αλλά χρειάζεται να σταθεί το κράτος δίπλα μας, όχι να μας θυμάται όταν φτάνουμε στα μπλόκα».
Παρά την αβεβαιότητα, ο Κωνσταντίνος δεν είναι διατεθειμένος να εγκαταλείψει τη γη του. «Εμείς θα συνεχίσουμε. Δεν γίνεται αλλιώς. Και νέες καλλιέργειες μάς περνάνε από το μυαλό, να βάλουμε αλλά δεν είναι εκεί το ζήτημα. Η ελληνική γη αποδίδει, δεν της λείπει τίποτα. Μόνο βοήθεια χρειαζόμαστε. Να μπορούμε να αρδεύουμε σωστά, να παίρνουμε τα λιπάσματα που πρέπει, να μην παλεύουμε κάθε μέρα με προβλήματα που έπρεπε να έχουν λυθεί εδώ και χρόνια».
Στο τέλος της κουβέντας, η φωνή του δεν ακούγεται ούτε θυμωμένη ούτε ηττημένη – μοιάζει περισσότερο με κάποιας μορφής όρκο. «Δεν γίνεται να αφήσουμε τη γη μας. Θα παλέψουμε. Αλλά θέλουμε να υπάρχει αύριο για να την καλλιεργήσουμε».