Συγκλονίστηκα όταν διάβασα τις κραυγές για βοήθεια της Μαργαρίτας Θεοδωράκη. Δεν είχα ιδέα για τα βάσανα της 62χρονης κόρης του μεγάλου συνθέτη. Και απόρησα όταν πολλοί της επιτέθηκαν, εξηγώντας ότι η Μαργαρίτα τα παραλέει, ψεύδεται, λερώνει το όνομα του πατέρα της.
Τι μπορεί να συμβαίνει στην οικογένεια με το μυθικό επίθετο, αναρωτήθηκα. Πόσα πάθη κρύβονται πίσω από τις πόρτες μεγάλων σπιτιών! Παράξενο που στην Ελλάδα, τη χώρα του αστείρευτου κουτσομπολιού, ελάχιστα είναι γνωστά για τα δύο παιδιά του Μίκη. Πόσοι ξέρουν, π.χ., τη μουσική του γιου του, Γιώργου, ή το γιατί ζει στα 60 του ακόμη με τους γονείς. Το εκτόπισμα του Μίκη είναι τόσο τεράστιο, η σκιά του τόσο βαριά που φυσικά όλοι ντρεπόμαστε να ρωτήσουμε πόσα χρήματα διαθέτουν, πόσα σπίτια απέκτησαν, τι λένε στον ψυχολόγο τους, αν πληρώνουν τη ΔΕΗ, τι έσοδα έχουν ετησίως.
Συνοψίζω τα πρόσφατα γεγονότα: Με ανάρτηση στο fb η Μαργαρίτα Θεοδωράκη έκανε έκκληση για οικονομική βοήθεια, τονίζοντας ότι βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Έγραψε ότι σκοπεύει να φτάσει ακόμα και στην αυτοκτονία και είναι έτοιμη να βάλει μια θηλιά στο λαιμό της. Είπε ότι αυτή τη στιγμή ζει με τη βοήθεια φίλων και φοβάται ότι θα χάσει το σπίτι της, δεν έχει να πληρώσει την περίθαλψη του Μίκη και τον ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητά της. Η μεγάλη αγωνία της, έγραψε, είναι τι θα γίνουν οι 35 γάτες και τα 22 σκυλιά, τα οποία έχει μαζέψει και δεν μπορεί πλέον να φροντίσει. «Τόσο καιρό ζω από τις φιλανθρωπίες. Oμως τώρα πλέον τελειώσαν και αυτές. Το μόνο που μου μένει είναι να πεθάνω».
Συνοψίζω και όσα της απάντησαν: Της έκοψαν το ρεύμα γιατί δεν πληρώνει τη ΔΕΗ. Έχει στο όνομά της 11 ακίνητα του διάσημου πατέρα της, άρα διαθέτει τεράστιο πλούτο. Λέει ψέματα ότι πληρώνει για την περίθαλψη του συνθέτη. Μόνο από τα πνευματικά δικαιώματα για το συρτάκι του Ζορμπά θα μπορούσαν να ζήσουν τρεις γενιές, πόσο μάλλον από τα υπόλοιπα. Πρόσφατα πούλησε ένα σπίτι στο Παρίσι και πήρε 2 εκατομμύρια. Σέρνει το όνομα του πατέρα της εδώ κι εκεί για να βγάζει χρήματα, με τραγουδιστές δεύτερης διαλογής. Διασύρει τον Μίκη στο πανελλήνιο ότι την άφησε στον άσο, ενώ της έγραψε όλη την περιουσία του. Ο 95χρονος σήμερα συνθέτης ντρέπεται τόσο από όλο αυτό, που θέλει να φύγει από την Ελλάδα.
Ειλικρινά, δεν ξέρω αν ήθελα να τα μάθω όλα αυτά. Σχεδόν ντράπηκα με όσα διάβαζα. Αυτή η μυθική οικογένεια πώς έχει ξεπέσει; Δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι η κόρη του Μίκη βρίζει ή καταριέται με χυδαία λόγια. Βρήκα και κάτι παλιές ιστορίες από την πτώση της σε ένα πηγάδι κοντά στο σπίτι τους στο Βραχάτι, και τις περιγραφές για το πώς σφήνωσε (και πώς ξεσφήνωσε) και ταράχτηκα, τόσο απίστευτα ακούγονταν όλα. Είδα και τις φωτογραφίες με ένα κέντημα που είχε απλώσει στο κρεβάτι του άρρωστου μπαμπά και το έδειχνε στο internet.
Απόρησα με τον τρόπο που βγάζει οικογενειακές ιστορίες στη φόρα, χωρίς καμία σκέψη. Πώς δεν ξεχωρίζει το δημόσιο από το ιδιωτικό. Διάβασα παλιές συνεντεύξεις της για το πόσο άφραγκη είναι -«κρατάμε τεφτεράκι στον κρεοπώλη, στο φαρμακείο, όπου μπορείς να φανταστείς», έλεγε, η κόρη ενός πολύ πλούσιου συνθέτη! «Έχω κλείσει σεξουαλικά. Εδώ και τρία χρόνια ασχολούμαι με τα περιφερόμενα ζώα», δήλωνε. [Τα διαβάζουν, άραγε, οι τέσσερις γιοί της;] Έβριζε τη Μέρκελ, κάτι υποστήριζε για τα Σκόπια, τα ελαφρά ναρκωτικά… Δεν ήξερα αν έπρεπε να συμπονέσω, να γελάσω, να τρομάξω.
Κατέληξα ότι θα ήταν προτιμότερο οι καλλιτέχνες (και η οικογένειά τους) να μη μιλούν, μόνο να δημιουργούν. Όταν σηκώνεις την κουρτίνα εμφανίζονται τέρατα που δεν τα περιμένεις. Πιστεύεις σε έναν μύθο και μόλις ανακαλύπτεις το αληθινό του πρόσωπο θέλεις να πέσεις από την Ακρόπολη. Λατρεύεις, λόγου χάρη, τον Νταλί και ξαφνικά μαθαίνεις ότι ήταν οπαδός του Χίτλερ. Θαυμάζεις τον Πικάσο, και διαβάζεις για τραγωδίες στην οικογένειά του. Με τα νάζια της Μιμής και τη ροζ βίλα δεν έπεσε από το βάθρο και ο θρύλος Ανδρέας Παπανδρέου;
Μια τέτοια απογοήτευση είναι και η περίπτωση της Μαργαρίτας Θεοδωράκη. Η «Μαργαρίτα η Μαργαρώ», που χιλιοτραγούδησα στα νιάτα μου, σκεπτόμουν, πώς έφτασε σε αυτό το σημείο; Αυτά ζει και γράφει η κόρη ενός μεγάλου συνθέτη, από τους κλασικούς του 20ού αιώνα, ίσως από τους κλασικούς όλης της μουσικής ιστορίας; Πώς κατεβάζει τον πατέρα της από τα παγκόσμια πρωτοσέλιδα στις στήλες της Espresso;
Σκεπτόμουν, βέβαια, ότι πριν τη Μαργαρίτα και ο ίδιος ο Μίκης φρόντισε να χαλάσει τον μύθο του. Μας τρέλανε και μας πίκρανε, κατά καιρούς, με τις παλινωδίες του. Σταχυολογώ από την πυκνή και πολυκύμαντη ζωή του: Από το ΚΚΕ, το 1990, βρέθηκε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της ΝΔ και διατέλεσε υπουργός του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Και Βραβείο Λένιν και «Καραμανλής ή τανκς», όλα τα έχει κάνει ο Μίκης. Θα ήθελε να ξαναζήσει τα Δεκεμβριανά, θαύμασε τον Στάλιν, επιχορηγήθηκε από το ΠΑΣΟΚ. Το 2010, με το αριστεροπατριωτικό Κίνημα «Σπίθα» έφτασε ιδεολογικά κοντά στους ΑΝΕΛ. Το 2011 η Αυστρία έκοψε έργο του για το στρατόπεδο Μαουτχάουζεν γιατί ο Μίκης δήλωσε αντισιωνιστής και αντισημίτης. Στήριξε τον ΣΥΡΙΖΑ και το Όχι στο δημοψήφισμα, αλλά το 2019 χαρακτήρισε τον Τσίπρα «τυχοδιώκτη» και «αριστερόστροφο φασίστα».
Μια πολιτική ανεμοδούρα υπήρξε ο Μίκης, ικανός για τα πάντα, και όχι τοτέμ της αέναης ανατροπής, όπως διακινούν οικείοι και θαυμαστές του. Είναι η γνωστή Αριστερά που μόλις της βγάλεις το πέπλο της δήθεν αρετής αποκαλύπτονται τα φρικτά ελαττώματα.
Κρατάω, λοιπόν, το Άξιον Εστί, τον Επιτάφιο, τις φωνές του Μπιθικώτση και της Μούσχουρη, τις εμβληματικές μπαλάντες και τα λυρικά. Τα υπόλοιπα καλύτερα ας τα ξεχάσει και η Ιστορία.