Μεγάλη διάκριση για το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη αλλά και δύο ομογενείς επιστήμονες.
Μία Ιταλίδα μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο και δύο Ελληνίδες επιστήμονες της διασποράς επιλέχθηκαν να λάβουν την εξαιρετικά ανταγωνιστική ερευνητική χρηματοδότηση ERC - Starting Grant από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC).
Συνολικά, το ERC ανακοίνωσε ότι θα χρηματοδοτήσει με 619 εκατ. ευρώ, μέσω του νέου προγράμματος Έρευνας Horizon Europe, 397 ερευνητές που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο της καριέρας τους.
Κάθε χρηματοδότηση ανέρχεται σε 1,5 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο και στοχεύει να βοηθήσει φιλόδοξους και πολλά υποσχόμενους νέους ερευνητές να δημιουργήσουν δικές τους ερευνητικές ομάδες και να διεξαγάγουν έρευνα αιχμής, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις στην επιστήμη και την τεχνολογία. Αναμένεται να δημιουργηθούν περισσότερες από 2.000 νέες θέσεις για μεταδιδακτορική και διδακτορική έρευνα στην Ευρώπη.
Το 43% των χρηματοδοτήσεων δόθηκαν σε γυναίκες ερευνήτριες (έναντι 37% το 2020).
Οι περισσότερες ερευνητικές προτάσεις που εγκρίθηκαν προέρχονται από τη Γερμανία (72), τη Γαλλία (53), τη Βρετανία (46) και την Ολλανδία (44).
Οι περισσότεροι χρηματοδοτούμενοι νέοι ερευνητές είναι Γερμανοί (67), Ιταλοί (58) και Γάλλοι (44).
To ERC, που ιδρύθηκε το 2007, είναι ο κυριότερος φορέας χρηματοδότησης ερευνητών στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο προϋπολογισμός του για την περίοδο 2021-2027 ξεπερνά τα 16 δισ. ευρώ.
Η μοναδική πρόταση που χρηματοδοτήθηκε από την Ελλάδα, υποβλήθηκε από την δρα Carolina Casadio, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ΙΤΕ, με θέμα τη μελέτη της Σκοτεινής Ύλης, μιας μυστηριώδους μορφής ύλης άγνωστης ακόμη φύσης, η οποία δεν εκπέμπει φως και αποτελεί το 85% όλης της ύλης στο Σύμπαν.
Το ΙΤΕ διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό χρηματοδοτημένων προτάσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας στην Ελλάδα, έχοντας προσελκύσει περισσότερα από 37 εκατ. ευρώ.
Η Δρ Casadio θα χρησιμοποιήσει το σχετικιστικό φαινόμενο των λεγόμενων «βαρυτικών φακών» για να διαπιστώσει την ύπαρξη ή μη συσσωματωμάτων σκοτεινής ύλης που είναι αδύνατον να ανακαλυφθούν με άλλον τρόπο, καθώς είναι εντελώς κενά από συνηθισμένη ύλη που εκπέμπει ακτινοβολία. Θα στοχεύσει πυρήνες ενεργών γαλαξιών λαμπρούς σε ραδιοκύματα, γνωστούς ως ραδιο-κβάζαρ, οι οποίοι μπορούν να ανιχνευθούν ακόμη και σε τεράστιες αποστάσεις.
Οι ραδιο-κβάζαρ θα χαρτογραφηθούν μέσω της «συμβολομετρίας πολύ μεγάλης βάσης», μιας τεχνικής που προσφέρει εικόνες εξαιρετικά υψηλής ανάλυσης.
Η χρηματοδότηση από το ERC θα προσφέρει στην Δρα Casadio την ευελιξία να αναπτύξει μια ισχυρή ερευνητική ομάδα στην Κρήτη με θέμα τη ραδιο-συμβολομετρία και τη σκοτεινή ύλη και επίσης, σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο, της εγγυάται θέση μόνιμης ερευνήτριας στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής.
Η Δρ Casadio αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και ολοκλήρωσε τις διδακτορικές της σπουδές στην Ισπανία, το 2016, στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής της Ανδαλουσίας (IAA), όπου μελέτησε τις ραδιο-πολωσιμετρικές ιδιότητες σχετικιστικών πιδάκων σε ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες.
Στη συνέχεια μετακινήθηκε στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τη Ραδιοαστρονομία στη Βόννη της Γερμανίας, το κορυφαίο ερευνητικό κέντρο για τη ραδιοαστρονομία στην Ευρώπη, όπου ήταν μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο τμήμα Συμβολομετρίας.
Όσο ήταν ακόμη στη Βόννη, έγινε μέλος της επιστημονικής κοινοπραξίας RoboPol, οπότε και επισκεπτόταν συχνά την Κρήτη για να παρατηρήσει με το πολωσίμετρο RoboPol, που λειτουργεί στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα από το 2013.
Το 2020 το Ινστιτούτο Αστροφυσικής την προσέλκυσε στην Κρήτη, για να συνεργαστεί με το πείραμα PASIPHAE και να ξεκινήσει μια καινούρια προσπάθεια στη ραδιοαστρονομία στην Κρήτη.
Το ERC θα χρηματοδοτήσει επίσης δύο απόφοιτες του ΕΜΠ, που σήμερα διεξάγουν έρευνα στο εξωτερικό ως επίκουρες καθηγήτριες: την Κωνσταντίνα Κιλτένη που θα διεξαγάγει έρευνα πάνω στις νευροεπιστήμες στο ισπανικό Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra της Βαρκελώνης, καθώς και τη Νίκη Βάζου στο Ινστιτούτο Λογισμικού IMDEA της Μαδρίτης.