Η Θεσσαλονίκη έχει ένα διαφορετικό πάρκο που συνδυάζει φαγητό, ψυχαγωγία και design.
Εχουν περάσει κάτι λιγότερο από δυο χρόνια από τον Μάρτιο της πρώτης καραντίνας, αλλά η κανονικότητα δεν έχει επιστρέψει στην καθημερινότητα, τουλάχιστον όχι όπως την ξέραμε. Μπορεί ακόμη να μην γνωρίζουμε αν πρόκειται για μια προσωρινή αναστάτωση ή το ξεκίνημα ενός νέου τρόπου ζωής, όμως, είναι βέβαιο πως η αρχιτεκτονική δεν μένει ουδέτερη. Αντιθέτως επηρεάζει και επηρεάζεται και καλείται να δώσει λύσεις με τους αρχιτέκτονες να προσπαθούν να σκεφτούν πώς θα διαμορφωθούν οι δημόσιοι χώροι, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να βρίσκονται μαζί, χωρίς να διακινδυνεύουν την υγεία τους. Κάπως έτσι το αρχιτεκτονικό γραφείο K Tzimika Architects, σχεδίασε το Food Park Truck SKG, το πρώτο υπαίθριο πάρκο, με food trucks στη Θεσσαλονίκη.
«Η πανδημία του κορωνοϊού ανέτρεψε την κοινωνική ζωή επιβάλλοντας κοινωνική αποστασιοποίηση. Αυτό, ως συνθήκη, επηρεάζει φυσικά την σχεδιαστική προσέγγιση του κάθε συνθέτη σε όλων των ειδών τα κτίρια, με εξαίρεση ίσως μόνο τα κτίρια ιδιωτικής κατοίκησης. Σε κτίρια εργασίας, φιλοξενίας και εστίασης, όπως και στο σχεδιασμό του δημόσιου χώρου, η συνεύρεση ανθρώπων ως λειτουργία ήταν ο πυρήνας του σχεδιασμού, το ζητούμενο, και σήμερα αυτή καθαυτή η χρήση αμφισβητείται. Η γνώμη μου, ωστόσο, είναι ότι η συνθήκη αυτή είναι παροδική. Άρα, η αρχιτεκτονική καλείται να προτείνει κάποιες λύσεις ώστε να «ανακουφιστούν» οι συνέπειες τις πανδημίας κατά τη χρήση χώρων και κτιρίων, έως ότου αυτή ως συνθήκη εξαλειφθεί. Δεν πρέπει να συνηθίσουμε να σχεδιάζουμε αντιμετωπίζοντας τον άνθρωπο ως μη κοινωνικό ον», σημειώνει στο iefimerida η Καλλιρρόη Τζιμίκα, επικεφαλής του K Tzimika Architects υπογραμμίζοντας βέβαια ότι η κοινωνικοποίησή προηγείται και η αρχιτεκτονική δίνει λύση στα νέα δεδομένα.
Και πράγματι βλέποντας το Food Park Truck SKG, μόνο από τις φωτογραφίες, θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει ως το «απόλυτο αναποκρινόμενο πάρκο» στην πανδημία του κορωνοϊού καθώς η ομάδα σχεδιασμού και κατασκευής μερίμνησε και δημιούργησε έναν χώρο πιο ασφαλή για διασκέδαση και φαγητό. Δεδεμένου, άλλωστε, ότι πρόκειται για ένα πάρκο σε εξωτερικό χώρο, που επιτρέπει στους ανθρώπους να συνυπάρχουν διατηρώντας τις αποστάσεις, το εν λόγω πάρκο έχει ακόμη περισσότερα να προσφέρει καθώς είναι εμπνευσμένο από την pop και την street κουλτούρα στο σχεδιασμό, προσφέρει κινητικότητα, ελευθερία, fun αισθητική και δίνει μια άλλη διάσταση στον όρο της εστίασης.
Οπως περιγράφει το αρχιτεκτονικό γραφείο K Tzimika Architects, η σύμπραξη δύο ομάδων επιχειρηματιών από τον χώρο των κινητών μονάδων εστίασης (The Vanners & Mammy’s Caravan) και η ανάγκη τους για διαμόρφωση ενός σταθερού spot όπου θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους, οδήγησε στην δημιουργία του πρώτου υπαίθριου food truck park στην Ελλάδα.
Το πάρκο, ως ένας νέος πόλος έλξης τόσο στην περιοχή όσο και την ευρύτερη πόλη της Θεσσαλονίκης, παρέχει φαγητό, γλυκό, καφέ, ποτό και έναν ευχάριστο χώρο για όλες τις ηλικίες, ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης Α.Μ.Ε.Α. Για την χωροθέτηση του έργου επιλέχθηκε ένα αδόμητο οικόπεδο στην περιοχή της Πυλαίας, βορειοδυτικά από το Ελαιόραμα και στα όρια της κυκλοφοριακής αρτηρίας της 17ης Νοεμβρίου, έκτασης 1045τμ.
Σε ένα τόσο καινοτόμο concept o ίδιος ο ορισμός του σχεδιαστικού αντικειμένου αποτέλεσε μια πρόκληση. Ο σχεδιασμός αφορούσε στην υπαίθρια ανάπλαση του οικοπέδου ώστε να φιλοξενήσει έως έξι κινητές μονάδες εστίασης και να υποδεχθεί την εκτόνωση και την αναψυχή των χρηστών εντός των ορίων του πάρκου και τέλος, να προβλέψει τους αναγκαίους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες και wc). Παράλληλα, έπρεπε να προβλεφθεί η δυνατότητα μετακίνησης των καντινών από και προς τις θέσεις τους στο πάρκο για εξωτερικές διοργανώσεις & festivals.
Ετσι, κεντρική ιδέα του σχεδιασμού αποτέλεσε η δημιουργία ενός κεντρικού εσώκλειστου πυρήνα, που αποτελεί τον «δημόσιο» οργανωμένο χώρο του πάρκου, την «πλατεία», όπου διαρθρώνεται ο καθιστικός χώρος. Γύρω από αυτόν χωροθετούνται αμφιθεατρικά οι θέσεις των καντινών, ως περιγράμματα στο έδαφος, ώστε αφενός να δημιουργήσουν μια «αγκαλιά» και ένα οπτικό όριο για την πλατεία και αφετέρου να εξασφαλίσουν την εγγύτητα και την άμεση πρόσβαση προς τον καθιστικό χώρο. Μορφολογικά, υιοθετούνται καμπύλες ελεύθερες χαράξεις που προσδίδουν στο χώρο μια ρευστότητα , τόσο στην οριοθέτηση του κεντρικού χώρου όσο και των patches (βάσεις τοποθέτησης των van). Η «πλατεία» οριοθετείται από καμπυλόσχημους τοίχους ύψους και πλάτους 40 εκ που λειτουργούν και ως υπαίθρια καθιστικά. Εντός αυτής, σχεδιάζεται ένα αυστηρότερο σφηνοειδές σχήμα, που αποτελεί το μοναδικό σκληρό δάπεδο στο πάρκο, ενώ στην περίμετρο του προβλέπονται και πάλι τοίχοι ύψους και πλάτους 40 εκ που λειτουργούν ως καθιστικά. Τον χώρο αυτό διατρέχει εγκάρσια μια κεντρική ράμπα με έντονη γεωμετρία, που παρέχει άμεση πρόσβαση σε περαστικούς πελάτες από την είσοδο του οικοπέδου έως το χώρο των καντινών και ενοποιεί τις διαφορετικές στάθμες του οικοπέδου, ώστε χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων να έχουν δυνατότητα κίνησης στο χώρο.
Καμπύλες μορφές και γεωμετρικές φόρμες συνδυάζουν την ελευθερία με την οργάνωση μέσα σε ένα αστικό περιβάλλον. Το χρώμα αποτελεί βασικό στοιχείο για την απόδοση της σχεδιαστικής πρόθεσης. Μια παλέτα έξι έντονων χρωμάτων αφενός σηματοδοτούν τις διαφορετικές θέσεις των καντινών και αφετέρου ενοποιούν και μπλέκουν τις διαφορετικές φόρμες της πλατείας, καταλήγοντας στο κεντρικό σκληρό δάπεδο του καθιστικού και της ράμπας, που μεταμορφώνεται σε έναν υπερμεγέθη καμβά για απόδοση ενός έργου pop street art. Έτσι, στο δάπεδο του καθιστικού χώρου υλοποιείται ένα έργο graffiti με έντονες γεωμετρίες και χρωματισμούς , από την εικαστική ομάδα 3ΜΚ, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στον κεντρικό χώρο συνάθροισης.
Το τελικό αποτέλεσμα, αισθητικά και μορφολογικά επιχειρεί να εναρμονιστεί με την ένταση και τη ρευστότητα του σύγχρονου τρόπου ζωής στο αστικό περιβάλλον, εμπεριέχοντας όμως στοιχεία έκπληξης , συνάντησης και ζωντάνιας.
Τα υλικά επιλέχθηκαν με στόχο να πραγματοποιηθεί η μικρότερη δυνατή παρέμβαση στο οικόπεδο. Ειδικότερα, μπετόν έχει χρησιμοποιηθεί μόνο στις βάσεις των οχημάτων, την πλατφόρμα του καθιστικού χώρου και της κεντρικής ράμπας. Χαλίκι έχει τοποθετηθεί στην μεγαλύτερη έκταση του οικοπέδου. Μεταλλικές πέργολες με επιφάνειες πολυκαρβονικού σε χρώμα πάνω από τις υπαίθριες καντίνες τύπου Volkswagen T2 κατασκευής της δεκαετίας των ’70 αλλά και πανιά κεντρικά του καθιστικού χώρου. Φυσικά έντονα είναι τα στοιχεία πρασίνου. Ακόμη και η στέγαση βοηθητικών χώρων και χώρων υγειινής ενσωματώθηκαν στο έργο με την προϋπόθεση της μεταβλητότητας και της κινητικότητας: οι χώροι αυτοί φιλοξενούνται σε ένα μεταχειρισμένο steel dry cargo container τύπου 45ft High Cube, το οποίο τροποποιήθηκε ώστε να αποκτήσει χαρακτηριστικά κτιρίου ενσωματώνοντας τις σχεδιαστικές αρχές του έργου (χρώμα , pop & fun αισθητική).
Η πρόκληση για την αρχιτέκτονα
«Οι προκλήσεις ήταν πολλές. Αρχικά, το έργο όντας πρωτοπόρο και μοναδικό, τουλάχιστον στα ελληνικά δεδομένα, ξεκίνησε κυριολεκτικά σε λευκό χαρτί. Έπρεπε να οριστεί η ίδια η χρήση του, οι ανάγκες που καλείται να εξυπηρετήσει, το «κτιριολογικό» του πρόγραμμα. Μία ακόμη σημαντική πρόκληση ήταν το γεγονός ότι έπρεπε να σχεδιάσουμε κάτι νέο και πρωτοπόρο, με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις στο site, έχοντας σαν βασική αρχή την μεταβλητότητα και την κινητικότητα. Όλες οι καντίνες έπρεπε να μπορούν να έρχονται και να φεύγουν ανεμπόδιστα στο πάρκο, χωρίς η μετακίνηση αυτή να υποδαυλίζει τη συνοχή ενός ενιαίου χώρου εστίασης. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι το block των βοηθητικών χρήσεων, ένα container που φιλοξενεί χρήσεις wc και αποθήκης, ανακαινίσθηκε ριζικά 150 χλμ μακριά από το project και προσγειώθηκε στο πάρκο με τη βοήθεια ενός γερανού. Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση ήταν η ίδια η επιλογή της σχεδιαστικής αντιμετώπισης. Δεν θέλαμε να υλοποιήσουμε άλλη μια αστική αυλή. Προσεγγίσαμε το έργο με σκοπό να δώσουμε μια ταυτότητα μοναδική, που να αντανακλά την κουλτούρα του δρόμου, από την οποία προέρχονται και οι καντίνες, την pop & street αισθητική. Με αγωνία αναμέναμε την αντίδραση του κόσμου, εάν θα αφουγκραστεί το σχεδιασμό και θα αγκαλιάσει το έργο», αναφέρει στο iefimerida η Καλλιρρόη Τζιμίκα.
Και πράγματι η αποδοχή και ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος με το γραφείο να αποδεικνύει ότι το design και η αρχιτεκτονική μπορούν να συνεισφέρουν σε ένα ασφαλέστερο, στο πλαίσιο της πανδημίας, μέλλον για τις πόλεις.
Πού: Food Truck Park, Καπετάν Ντόγρα 31, Πυλαία, Θεσσαλονίκη
Το Food Park Truck SKG στη Θεσσαλονίκη:
Ενα αναπαλαιωμένο Volkswagen έχει γίνει κινητό μπαρ - κατάστημα και σερβίρει καφέδες, ροφήματα, μπύρες, κοκτέιλ από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ.
Ταυτότητα έργου:
Τίτλος: Food Park Truck SKG
Tυπολογία: Yπαίθριος χώρος εστίασης
Επιφάνεια 1045 τμ.
Ολοκλήρωση έργου: Μάιος 2021
Αρχιτεκτονικό γραφείο: K Tzimika Architects
Ομάδα σχεδιασμού: Καλλιρρόη Τζιμίκα, Μούρα Ελευθερία, Λιάλια Θεοδώρα, Ασπράγκαθου Ελεάννα, Ράδου Δανιήλ
Κατασκευή: ΚΑΠΑ Δυναμική
Φωτογραφίες: Στέφανος Καραβάνης