Pezoules House: Ένα συγκρότημα τριών κατοικιών στην Πάρο σε διάλογο με το πλέον ανέγγιχτο τοπίο του νησιού [εικόνες]

NEWSROOM IEFIMERIDA.GR

29/05/2025 13:24

Το Pezoules House είναι ένα συγκρότημα τριών ανεξάρτητων κατοικιών στις Λεύκες της Πάρου, το οποίο συνδιαλέγεται με τοπίο, σε έναν διάλογο γεμάτο ειλικρίνεια και σεβασμό για την πεμπτουσία της κυκλαδίτικης ταυτότητας.

Κτισμένο σε μια τοποθεσία με καθηλωτική θέα στο πιο παρθένο τοπίο του νησιού προσφέρει στους κατοίκους του απόλυτη ιδιωτικότητα, αλλά όχι και μοναχικότητα, καθώς βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το παραδοσιακό χωριό των Λευκών.

Το συγκρότημα ονομάστηκε Pezoules House γιατί αφενός τοποθετήθηκε κατά μήκος μιας δίδυμης πεζούλας, αλλά και γιατί βρίσκεται απέναντι από τις ομορφότερες και καλύτερα διατηρημένες πεζούλες της Πάρου. «Πεζούλες» (ή αναβαθμίδες) ονομάζονται τα καλλιεργήσιμα μικρά εδάφη των κυκλαδίτικων βουνοπλαγιών, που στηρίζονται από τοίχους ξερολιθιάς, χτισμένους με πέτρες χωρίς κονίαμα, τοποθετημένες με επιδεξιότητα. Αυτά τα έργα του ανθρώπινου μόχθου – πραγματικά έργα τέχνης – που έχουν διαμορφώσει το ιδιαίτερο τοπίο των Κυκλάδων και έχουν απαιτήσει χειρωνακτική́ εργασία αιώνων, επιτελούν ένα σπουδαίο διπλό ρόλο: συγκρατούν το γόνιμο έδαφος ώστε αφενός να μην διαβρωθεί́ από τις βροχές, και αφετέρου να απορροφήσει το πολύτιμο νερό για να ποτίσει καλά το έδαφος. Αυτές οι παραδοσιακές γεωργικές πρακτικές εκτιμώνται παγκοσμίως στις μέρες μας για την οικολογική, πολιτιστική, αισθητική, και αρχιτεκτονική τους σημασία.

Το Pezoules House σχεδιάστηκε από τον Κωνσταντίνο Πίττα και το KP Office ως ένας διάλογος με το φυσικό περιβάλλον, τόσο με αυτό όπου αναγέρθηκε, όσο και με αυτό προς το οποίο προσανατολίζεται. Η φυσιολογία του οικοπέδου και η απότομη κλίση του υπαγόρευσαν την οργανική διάταξη των βασικών κτιριακών όγκων.

Η πρόθεση των αρχιτεκτόνων ήταν να επιτρέψουν την απρόσκοπτη πανοραμική θέα, με κάθε δυνατό και απρόσμενο τρόπο. Τα ανοίγματα αποκαλύπτονται σταδιακά σε όποιον κινείται μέσα και διά μέσου του χώρου, προσφέροντας καδραρισμένες εικόνες του τοπίου. Έτσι, το συγκρότημα γίνεται μέρος του τοπίου και το τοπίο μέρος του συγκροτήματος, διαμορφώνοντας μια αρμονική σχέση συνύπαρξης.

Εμπνευσμένο από την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική (όπως η χρήση φυσικών υλικών, τα μικρά ανοίγματα για τις πόρτες και τα παράθυρα, οι τοίχοι πάχους 60 εκ., οι λείες τσιμεντοκονίες σε μπάνια και σκάλες, οι χειροποίητες κατασκευές από ξύλο, μέταλλο και πέτρα από έμπειρους μαστόρους της περιοχής) και ενσωματώνοντας σύγχρονα στοιχεία (όπως εμφανές σκυρόδεμα στις οροφές, θερμομονωτικά κουφώματα, infinity pools, ανοξείδωτες βρύσες και νεροχύτες, έπιπλα design, κ.λπ.), το Pezoules House συνδυάζει τον σύγχρονο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό με την εκλεπτυσμένη απλότητα των παραδοσιακών τεχνικών δόμησης και την τοπική κατασκευαστική δεξιοτεχνία.

Το Pezoules House αποτελείται από τρεις ανεξάρτητες κατοικίες, καθεμία διαμορφωμένη σε δύο ή τρία επίπεδα. Το ισόγειο περιλαμβάνει καθιστικούς χώρους, τραπεζαρίες και ημιυπαίθρια καθιστικά ενσωματωμένα στον βασικό όγκο. Όλα τα υπνοδωμάτια (το καθένα με το δικό του μπάνιο) έχουν τοποθετηθεί στρατηγικά, ώστε να προσφέρουν ιδιωτικότητα και σαφή διαχωρισμό από τους κοινόχρηστους χώρους. Οι εξωτερικοί χώροι έχουν σχεδιαστεί με στόχο την ελάχιστη παρέμβαση στο φυσικό τοπίο, κάτι που επιτεύχθηκε μέσω της τοποθέτησης των κτιρίων γύρω από προϋπάρχοντα παλαιά ελαιόδεντρα.

Η τοιχοποιία των σπιτιών είναι σοβατισμένη, ενώ όλα τα εξωτερικά αρχιτεκτονικά στοιχεία έχουν κατασκευαστεί από εμφανή πέτρα, προερχόμενη από τις εκσκαφές που έγιναν στο ίδιο το οικόπεδο, ενισχύοντας την αρχιτεκτονική πρόθεση ενσωμάτωσης στο τοπίο. Περιμετρικά του οικοπέδου, οι υφιστάμενες ξερολιθιές διατηρήθηκαν και ενισχύθηκαν, ενώ, όπου είχαν γκρεμιστεί, κατασκευάστηκαν εκ νέου χρησιμοποιώντας αποκλειστικά την τοπική πέτρα, διατηρώντας την υλική συνοχή και αναδεικνύοντας την αυθεντικότητα της τοπικής αρχιτεκτονικής.

Ο σχεδιασμός του τοπίου γύρω από τα τρία σπίτια αγκαλιάζει το δομημένο περιβάλλον, εναρμονίζεται και αναδεικνύει τη Μεσογειακή φύση. Γύρω από τις 15 υπεραιωνόβιες ελιές έχουν φυτευτεί δείγματα από όλα τα είδη της Παριανής χλωρίδας, ενώ σε διαμορφωμένα μικρότερα πεζούλια και σε μικρότερους κήπους – καθένας από τους οποίους έχει τη δική του θεματική ονομασία – μπορεί κανείς να θαυμάσει κάθε λογής φυτό, βότανο, μυρωδικό, φρούτο ή λουλούδι.

Ένας νέος ελαιώνας (με ελιές κορωνέικες) συμπληρώνει τον μαγευτικό αυτό κήπο, όπου μαζί με το παρτέρι από εδώδιμες εκατοντάφυλλες τριανταφυλλιές, το παρτέρι με τις λεβάντες, τους κρεμαστούς κήπους, τις τρεις «χορεύτριες» (τρεις παλιές ελιές), τον ανθόκηπο με τα λουλούδια και τ’ αμπέλι με τα βρώσιμα σταφύλια, καλωσορίζουν τον επισκέπτη, προσκαλώντας τον να απολαύσει εικόνες και μυρωδιές της κυκλαδίτικης γης.

Σε άλλους κήπους, ροδιές, λεμονιές, πορτοκαλιές, μανταρινιές, συκιές, κερασιές, μουριές, αγριοπιπεριές και μουσμουλιές προσφέρουν απλόχερα τους καρπούς τους. Κανείς μπορεί να συναντήσει μεσαίου ύψους φυτά εδάφους ή αναρριχόμενα, διακοσμητικά ή μυρωδικά, όπως σχίνους, δάφνες, πικροδάφνες, λυγαριές, νυχτολούλουδα, αγιοκλήματα, βουκαμβίλιες και γιασεμιά, που πλημμυρίζουν τον τόπο με τα αρώματά τους. Διάσπαρτη μέσα στο κτήμα υπάρχει όλη η χαμηλή, άγρια, αρωματική βλάστηση των Κυκλάδων, όπως φασκομηλιές, ρίγανες, θυμάρια, δεντρολίβανα, λαντάνες, καθώς και αρωματικά κηπευτικά, όπως βασιλικοί, δυόσμοι, και μέντες, που χρησιμοποιούνται για να μοσχοβολούν τις σαλάτες ή να καρυκεύουν τα μαγειρέματα. Με τον κίνδυνο της λειψυδρίας να είναι πλέον ορατός, κρίθηκε απαραίτητη η κάλυψη των αρδευτικών αναγκών μέσω της κατασκευής μεγάλων υπόγειων δεξαμενών για τη συλλογή του βρόχινου νερού από τις στέγες.

Η θέα από τα σπίτια του Pezoules House είναι μια εντυπωσιακή πλαγιά, όπου απλώνονται, η μία κάτω απ’ την άλλη, δεκάδες πεζούλες από ξερολιθιά, με αμπέλια και πατητήρια, μικροσκοπικούς ελαιώνες, σταροχώραφα, πυκνές βλαστήσεις από μεγάλα σχίνα, συστάδες κυπαρισσιών, αλλά και μικρά βοσκοτόπια με πρόβατα και γελάδια, με τον ήχο από τα κουδούνια τους να γλυκαίνει την απόλυτη ηρεμία του παρθένου τοπίου.

O πλούτος αυτών των παραστάσεων και αισθήσεων, σε συνδυασμό με την αρτιότητα του βιωμένου φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος του συγκροτήματος, παρέχουν στους κατοίκους του αλλά και στους επισκέπτες του, μια ανεπανάληπτη εμπειρία του παριανού τοπίου αλλά και μια μοναδική μύηση στην ποιητική της ζωής.