Ήταν το 1919 όταν η Ευρώπη άρχισε να ανασυντάσσεται μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Στη Γερμανία ειδικότερα, η συντριπτική ανάγκη να ανοικοδομηθούν οι πόλεις του ηττημένου έθνους οδήγησε τους αρχιτέκτονες σε αναζήτηση του μινιμαλισμού και της λειτουργικότητας.
Η γερμανική σχολή τέχνης και σχεδιασμού Bauhaus
Ο Γερμανός αρχιτέκτονας Walter Gropius είχε την τέλεια λύση. Ίδρυσε τη σχολή Bauhaus (Μπάουχαους) στο Dessau, διακηρύσσοντας ότι η νέα δομή του μέλλοντος θα αγκαλιάζει την αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη ζωγραφική σε μια ενότητα η οποία θα χαρακτηρίζεται από καινοτομία και προτάσεις.
Η αισιοδοξία του ήταν μεγάλη. Μόλις 14 χρόνια μετά την ίδρυσή της, η σχολή Bauhaus έκλεισε από τους Ναζί του Αδόλφου Χίτλερ, οι οποίοι τη θεώρησαν ως επικίνδυνο σημείο εστίασης από αυτούς που αποκαλούσαν ότι πρεσβεύουν τον «πολιτιστικό μπολσεβικισμό».
Ωστόσο, η δημοτικότητα του κινήματος Μπάουχαους είχε ήδη μεγαλώσει και με το κλείσιμο της Σχολής οι Ναζί πέτυχαν το ακριβώς αντίθετο. Μια ολόκληρη γενιά δασκάλων και μαθητών Μπάουχαους κατάφεραν να μεταδώσουν τις μοντέρνες ιδέες τους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τόσο που η επιρροή και η αρχιτεκτονική της κληρονομιά συνεχίζονται μέχρι σήμερα!
Η διασπορά Μπάουχαους
Ενώ ο ιδρυτής του σχολείου, Walter Gropius, έγινε επικεφαλής του τμήματος μεταπτυχιακών της Aρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, άλλοι καθηγητές έφτασαν στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ. Στο μεταξύ, πολλοί από τους Εβραίους μαθητές της Σχολής μετακόμισαν σε αυτό που τότε λεγόταν Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή και αργότερα έγινε Ισραήλ.
Έτσι το Τελ Αβίβ μεταξύ 1930 και 1940 ήταν το όνειρο κάθε αρχιτέκτονα. Ηταν μια ολοκαίνουργια πόλη, που περίμενε να αναπτυχθεί, με μια συνεχή ροή νέων αφίξεων που απαιτούσαν προσβάσιμη, λειτουργική στέγαση και υποδομή.
To Μπάουχαους στο Τελ Αβίβ
Φτάνοντας αισίως στο 2021, καμία άλλη πόλη στον κόσμο δεν έχει μεγαλύτερη ή πιο πολιτιστικά σημαντική συλλογή κτιρίων Μπάουχαους από το Τελ Αβίβ.
Το 2003, η λεγόμενη «Λευκή Πόλη», όπου βρίσκεται ένας σημαντικός αριθμός από αυτά τα φωτεινά λευκά διαμερίσματα, ορίστηκε ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Μάλιστα οι τουρίστες στο Τελ Αβίβ μπορούν να κάνουν ένα τουρ που διοργανώνεται από το Κέντρο Bauhaus του Τελ Αβίβ, και το οποίο περιλαμβάνει επισκέψεις σε πολλά από τα πιο διακεκριμένα κτίρια της Λευκής Πόλης της δεκαετίας του 1930 και του 1940.
Στο μεταξύ και μέχρι ο κορωνοϊός να μας επιτρέψει ξανά να ταξιδέψουμε, ακολουθεί μια σύντομη επίσκεψη σε μερικά από τα πιο εμβληματικά κτίρια Μπάουχαους στο Τελ Αβίβ.
Με τη στρογγυλή στενή πλευρά που τονίζεται από κυκλικά μπαλκόνια, το λιτό σχήμα αυτού του κτιρίου του 1934 και το εκτεθειμένο σκηνικό του στη γωνία δύο δρόμων το καθιστούν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κτίρια αρχιτεκτονικής Μπάουχαους του Τελ Αβίβ.
Χτισμένο αρχικά το 1933 και ανακαινισμένο πέρυσι, αυτό το κτίριο βρίσκεται διαγώνια σε ένα τετράγωνο οικόπεδο. Δύο πύργινες σκάλες, ψηλότερες από το υπόλοιπο κτίριο, το χωρίζουν σε τρία μέρη, δημιουργώντας ένα έντονο γλυπτικό αποτέλεσμα ενισχυμένο από τις στρογγυλεμένες άκρες του.
Το 1934 εγκαινιάστηκε η πλατεία Zina Dizengoff στο Τελ Αβίβ. Η αρχιτεκτονική μορφή σχεδιάστηκε από την Genia Averbuch, της οποίας το σχέδιο επικεντρώθηκε σε μια ομοιόμορφη πρόσοψη κτιρίου, τυλιγμένη από μεγάλα μπαλκόνια. Στη συνέχεια η οικογένεια Natanel αγόρασε το οικόπεδο αυτού του κτιρίου και αποφάσισε να χτίσει έναν κινηματογράφο που σχεδίασε ο Yehuda Magidovitch, γνωστός αρχιτέκτονας της εποχής. Ο πολυτελής κινηματογράφος εγκαινιάστηκε το 1939. Σήμερα το κτίριο έχει μετατραπεί σε ξενοδοχείο.
Χτισμένο το 1936, αυτό είναι ένα αυθεντικό παράδειγμα ενός κτιρίου με κάθετα τονισμένη σκάλα, ένα τυπικό στοιχείο του ισραηλινού μοντερνισμού. Τα επαναλαμβανόμενα πτερύγια από μπετόν προστατεύουν και επεκτείνουν το ατσάλινο πλαίσιο πίσω από αυτό.
Eδώ μια μοντέρνα εκδοχή του θέματος Μπάουχαους σε αυτό το αστικό συγκρότημα από το 1936, που ανακαινίστηκε πρόσφατα.
Αυτό το κτίριο χρονολογείται από το 1935 και χαρακτηρίζεται από συμμετρικό εμπρόσθιο υψόμετρο, χαρακτηριστικό της Μπάουχαους αρχιτεκτονικής.
Αυτό το γωνιακό κτίριο του 1936 σχεδιάστηκε αρχικά ως γραφεία, με καταστήματα στο ισόγειο και πατάρι. Mε τα χρόνια έγιναν ανακαινίσεις, οι οποίες περιελάμβαναν την αλλαγή της διαμόρφωσης των διαμερισμάτων και την αύξηση του αριθμού τους, καθώς και την εγκατάσταση δωμάτιων ασφαλείας και ανελκυστήρων.
Ένα τριώροφο κτίριο σε μια γωνιά του δρόμου που βρίσκεται γύρω από μια εσωτερική αυλή, με ένα ισόγειο που αποτελούν εμπορικά καταστήματα και δύο ορόφους κατοικιών από πάνω. Αυτό το κτίριο του 1935 ξεχωρίζει για τη σειρά των μπαλκονιών του με τα στρογγυλεμένα κιγκλιδώματα.
Mερικά ακόμη κτίρια Μπάουχαους στους δρόμους του Τελ Αβίβ:
Μπορεί η Σχολή να μην άντεξε και να έκλεισε οριστικά κάτω από την εντολή του ναζιστικού καθεστώτος, έχει ωστόσο αφήσει τη σφραγίδα της στην αρχιτεκτονική εξωτερικού και εσωτερικού χώρου.
Φωτογραφίες: instagram, shutterstock