Στην όμορφη γειτονιά του Μετς, δίπλα στο Καλιμάρμαρο Στάδιο, συναντάμε ένα διαμέρισμα από τα πιο ξεχωριστά δείγματα της μεσοπολεμικής αθηναϊκής αρχιτεκτονικής.
Ο λόγος για το διαμέρισμα της οδού Εμπεδοκλέους, το οποίο βρίσκεται στον πρώτο όροφο ενός διατηρητέου κτιρίου 3 ορόφων και σχεδιάστηκε το 1930 από τον αρχιτέκτονα Βασίλειο Κασσάνδρα. Η ανακαίνιση του παρουσίασε τόσο προκλήσεις όσο και ευκαιρίες για το αρχιτεκτονικό γραφείο Polisgram Architects, που ανέλαβε το νέο σχεδιασμό. Με σεβασμό στην ιδιαίτερη ταυτότητα του διαμερίσματος, ώστε να τονιστεί η μοναδικότητά του, χωρίς να γίνουν εκπτώσεις ως προς τις ανάγκες του σήμερα.
«Το διαμέρισμα αυτό ήταν σχεδιασμένο για να καλύπτει τις ανάγκες της εποχής των 30s, οι οποίες δεν συνάδουν με τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Πιο συγκεκριμένα, το διαμέρισμα διαρθρώνεται γύρω από ένα κεντρικό χολ το οποίο παλιά λειτουργούσε σαν χώρος υποδοχής επισκεπτών. Στην εποχή μας ένας χώρος υποδοχής σε τέτοιο μέγεθος θα ήταν πολύ εύκολο να καταλήξει σε «νεκρό χώρο» καθώς είναι πολύ διαφορετικός ο σημερινός τρόπος ζωής. Πλέον η αρχιτεκτονική απαιτεί ευελιξία στον εσωτερικό χώρο και ενοποίηση των χώρων διημέρευσης. Ταυτόχρονα, το διαμέρισμα διαθέτει ιδιαίτερα και μοναδικής αισθητικής μωσαϊκά και ξύλινα δάπεδα τα οποία ήταν για μας απαραίτητη προϋπόθεση να διατηρηθούν. Έτσι λοιπόν η μεγαλύτερη πρόκληση που συναντήσαμε ήταν αφενός το πως να μετατρέψουμε τον χώρο του χολ σε ζωτικό κομμάτι του σπιτιού, αφετέρου πως να δημιουργήσουμε νέες ροές στον χώρο χωρίς να επέμβουμε στον υφιστάμενο σχεδιασμό των δαπέδων», αναφέρουν στο iefimerida οι Στέλλα Παπάζογλου και Λουίζα Βαρελίδη, επικεφαλής αρχιτέκτονες του Polisgram Architects.
Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε ένα διαμέρισμα, συνολικής επιφάνειας 120 τ.μ, ζηλευτό με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική να φροντίζει όχι μόνο να διατηρήσει, αλλά να αναδείξει τη μνήμη εξυπηρετώντας παράλληλα τις σύγχρονες ανάγκες κατοίκησης.
Οπως εξηγούν οι Στέλλα Παπάζογλου και Λουίζα Βαρελίδη «Η ανακαίνιση βασίστηκε σε τρεις βασικές αρχές: την συντήρηση των αυθεντικών αρχιτεκτονικών στοιχείων, την λειτουργική αναβάθμιση του χώρου ώστε να μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα ένα πιο σύγχρονο τρόπο ζωής και την εισαγωγή νέων αρχιτεκτονικών στοιχείων στον σχεδιασμό που συνάδουν με την μεταπολεμική αρχιτεκτονική αλλά ταυτόχρονα έχουν μια πιο σύγχρονη αισθητική».
Οι χώροι του διαμερίσματος είναι τοποθετημένοι γύρω από το κεντρικό χολ, το οποίο χαρακτηρίζεται από το ιδιαίτερο μωσαϊκό δάπεδο. Το κεντρικό χολ είχε τον ρόλο του χώρου υποδοχής των επισκεπτών της οικίας προτού εισέλθουν στο επίσημο σαλόνι. Η πρόθεση ήταν να γίνει χρηστικός αυτός ο ενδιάμεσος χώρος και να έχει ουσιαστικό ρόλο πλέον στην χωροθέτηση της κατοικίας, γι’ αυτό και δημιουργήθηκε ένα νέο άνοιγμα που συνδέει την κουζίνα με το κεντρικό χολ καθώς και ένα πάσο φαγητού. Με αυτόν τον τρόπο η κουζίνα που μέχρι πρότινος ήταν ένας απομονωμένος χώρος, λειτουργεί σαν ένα κεντρικό στοιχείο του διαμερίσματος.
Μια ακόμη σημαντική πρόθεση του σχεδιασμού του γραφείου των Polisgram Architects ήταν να δημιουργηθεί μια αλληλουχία από τους τέσσερις χώρους που βρίσκονται επί της οδού Εμπεδοκλέους: χώρος γραφείου, τραπεζαρία, σαλόνι και η μεγάλη βεράντα. Οι χώροι αυτοί είναι παρεμφερείς σε μέγεθος και είναι τοποθετημένοι σε μια νοητή ευθεία, οπότε δημιουργώντας ενδιάμεσα ανοίγματα εισάγουμε στον χώρο μια αίσθηση συνέχειας και προοπτικής. Επιπρόσθετα, καθώς η ευελιξία ήταν επίσης σημαντική παράμετρος του σχεδιασμού, υπάρχει η δυνατότητα απομόνωσης του χώρου γραφείου από τους υπόλοιπους χώρους του διαμερίσματος. «Μας ενδιέφερε να δημιουργηθούν ποικίλες οπτικές συνδέσεις ανάμεσα στους χώρους διημέρευσης και στο κεντρικό χολ, ένα παράδειγμα αποτελεί η διάτρητη βιβλιοθήκη στον χώρο του σαλονιού».
Δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στη συντήρηση των μωσαϊκών και παρκέ τα οποία μετράνε τουλάχιστον 90 χρόνια ζωής και έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στον εσωτερικό σχεδιασμό του διαμερίσματος. Αλλα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι το μάρμαρο, το φυσικό ξύλο, οι λακαριστές επιφάνειες και αποχρώσεις που παραπέμπουν στην μεσοπολεμική αρχιτεκτονική. Στην μεγάλη βεράντα το δάπεδο αντικαταστάθηκε με νέα κεραμικά retro-style πλακίδια καθώς τα αυθεντικά είχαν σχεδόν καταστραφεί.
Περιηγηθείτε στο εσωτερικό του διαμερίσματος στην οδό Εμπεδοκλέους:
Η νέα ζωή που έδωσαν οι Polisgram Architects σε ένα διαμέρισμα της δεκαετίας του 1930 αποδεικνύει ότι αρχιτεκτονική του παρελθόντος μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για έναν δημιουργικό και λειτουργικό επανασχεδιασμό.
Φωτογραφίες: Ιωάννα Φωτιάδου