Κυρία, διάγουσα την τέταρτη δεκαετία της ζωής της, ολίγον σιτεμένη, πολλάκις εκμαυλισμένη και ανυπερθέτως διαγουμισμένη, ανευρέθη στον τύμβο Καστά έπειτα από άοκνες προσπάθειες των αρχαιολόγων. Δεν αναφέρθηκαν κτερίσματα και λοιπά λατρευτικά εντός του τάφου. Τουτέστιν: μόνη και έρημη ετάφη προσδοκώντας μια κάποια ανάσταση εκ νεκρών. Ω, όμορφη και παράξενη Μεταπολίτευση!
Η επέτειος του Πολυτεχνείου, 41 χρόνια μετά την εξέγερση των φοιτητών, βρίσκει αφορμή ύπαρξης από την αντισηπτική συνήθεια κάθε επετείου. Γιορτάζεται γιατί το προστάζει το ημερολόγιο, αναλώνεται αυθημερόν και άπαξ κάθε χρονιά, με έναν δύσθυμο σεβασμό από την μεριά του ποιμνίου των δημοκρατών και ξεχνιέται την επομένη, αφότου κατέβουν τα φεστόνια των επαναστατών νέας κοπής, αποχωρίσουν τα κομματικά εξαπτέρυγα και μαραθούν τα κόκκινα γαρίφαλα στο άγαλμα του γλύπτη Μέμου Μακρή, στο προαύλιο του Πολυτεχνείο.
Ο καιρός γαρ εγγύς μέχρι την επόμενη επέτειο.
Για τους Μακεδονολάτρες (sic) νεοέλληνες της μετά-κρίσης η μοναδική περίπτωση να έμπαιναν ξανά τα προτάγματα και το εννοιολογικό βάρος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου στην… καθομιλουμένη, θα ήταν να βρίσκονταν μέσα στον περιβόητο τάφο της Αμφίπολης. Όλα τα υπόλοιπα απλώς δεν «πουλάνε». Ούτε το Κυπριακό «πουλούσε» τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά τώρα που στην εξίσωση μπήκε και ο άγνωστος «Χ» των υδρογονανθράκων, άρχισε να αναδύεται από το τέλμα στο οποίο είχε περιπέσει. Μπορεί ακόμη να μην πουλάει, αλλά τουλάχιστον έχει την προοπτική να πουληθεί για ένα βαρέλι πετρέλαιο. Δεν είναι και λίγο στις μέρες μας!
Οι εθνικές επέτειοι ταυτίζονται με μπαρόκ παρελάσεις, παρωδίες στρατιωτικών επιτευγμάτων και αναθηματικές ομιλίες πολιτικών. Γενικώς μετατρέπουν την πατριωτική αλχημεία σε ένα φράγμα συμβολών –αραχνιασμένων μεν, αλλά συμβόλων. Φευ, το Πολυτεχνείο για πάρα πολλά χρόνια ήταν μια κουτσή πορεία προς την Αμερικανική Πρεσβεία και μια… ουρά (της πορείας) που εθιμοτυπικώ τω τρόπω ασκούνταν στις μάχες σώμα με σώμα με τα ετοιμοπόλεμα στρατά των ΜΑΤ. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: μια ακίδα ενοχής συνεχίζει ακόμη και τώρα να ενοχλεί το μαλακό υπογάστριο της ελληνικής κοινωνίας που βρέθηκε –όπως βρέθηκε- στις αγκάλες της δημοκρατίας, το 1975, δίχως να το απαιτήσει και να το διεκδικήσει πλειοψηφικά. Η χούντα συνετρίβη στις μυλόπετρες του Πολυτεχνείου και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, δεν θρυμματίστηκε κατόπιν λαϊκής απαίτησης. Στο ελληνικό φαντασιακό τα χρόνια της αθωότητας (ω, τι όμορφα ήταν τότε με το βερμούτ στα πάρτι, την Κλειώ Δενάρδου και τα θερινά αναψυκτήρια) είναι ταυτισμένα με τα χρόνια του γύψου. Τώρα, αν κάποιοι έκαναν «διακοπές» στη Γυάρο και τη Μακρόνησο, ή «ξεσκόνιζαν» τα ρούχα τους στην Μπουμπουλίνας, είναι ζητήματα που καλό είναι να μην τα σκαλίζουμε.
Λίγος Δομάζος, λίγος Κατσαρός, μιας θεσούλα στο δημόσιο, ο αγαθός Τομ Πάπας, ο ευσταλής Βασιλιάς Κωνσταντίνος, η καρτουνίστικη πόζα του Παπαδόπουλου και οι ταινίες του παλιού καλού ελληνικού κινηματογράφου (να γελάσει και λίγο το χειλάκι μας, βρε αδερφέ), όλα αυτά ήταν ό,τι έπρεπε για να περάσει αβρόχοις ποσίν, το μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, μέσα από την καταιγίδα της χούντας.
Ίσως γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, χρόνια μετά, όταν πλέον το σίδερο είχε κρυώσει, η ελληνική κοινωνία ποτέ δεν μπήκε στη λογική της δημόσιας κουβέντας για το τι πραγματικά συνέβη και ως πιο σημείο επέτρεψε η ίδια να συμβεί. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η Ελλάδα του 2014 βγαίνει από την εξάχρονη κρίση όχι περισσότερο έμπειρη και απογαλακτισμένη από τις παλιές της συνήθειες. Ούτε και τώρα είναι αποφασισμένη να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη. Της αρκούν τα κλέη του Μέγα Αλέξανδρου και τα σπαρταρίσματα ενθουσιασμού των αρχαιολόγων από τα ευρήματα στα βάθη του λόφου Καστά. Τι χάσαμε όλα αυτά τα χρόνια για να το βρούμε ξανά σε έναν αρχαίο τάφο; Τι θα θέλαμε, άραγε, να υπάρχει εκεί μέσα; Εν μέσω ιαχών, κάποια στιγμή, θα βρεθεί ποιος είναι ο περιλάλητος ένοικος του τάφου. Την ίδια στιγμή θα αναζητούνται ψήγματα δημοκρατίας και μια κάποια μνήμη των πρόσφατων γεγονότων της νεοελληνικής ιστορίας. Ναι, καταλαβαίνω: με μια Αμφίπολη ξεχνιέσαι.