Η συνεχιζόμενη απεργία της ΕΣΗΕΑ αποτελεί μιαν έμμεση παραδοχή, ότι οι περισσότεροι δημοσιογράφοι δεν απολαμβάνουν το ελεύθερο της γνώμης τους στα μέσα όπου εργάζονται. Αλλιώς, ποιος ο λόγος να μη βρίσκεται ο κόσμος του τύπου στα πληκτρολόγια, τα πλατώ και τα μικρόφωνα, μεταδίδοντας εξελίξεις και ανάλυση για την αναστολή λειτουργίας της ΕΡΤ; Φαίνεται, πως οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι, που στα πηγαδάκια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις συνελεύσεις εξαπολύουν φιλιππικούς εναντίον εκδοτών και κυβερνόντων, έχουν παραχωρήσει την παρρησία και την πολυφωνία τους στα «αφεντικά» που πολεμούν.
Το φαινόμενο γνωστό. Συντάκτες, ρεπόρτερ και δημοσιογράφοι παύουν να έχουν άποψη την ώρα που ανάβει το ON AIR. Προοδευτικοί, κατά τα λοιπά, συνάδελφοι δίνουν ανταποκρίσεις από τα θέματά τους λες και έχουν υποστεί προσωρινή λοβοτομή. Εκτός αέρα, πάλι λάβροι. Όμως η δουλειά δεν γίνεται έτσι. Το επάγγελμά μας διαφέρει από εκείνο του εργάτη υλικής παραγωγής ακριβώς ως προς το ότι η εργασία του ατόμου δεν αποσκοπεί στο να παραγάγει φασόν προϊόν. Κι αν οι εργοδοσίες «καλόμαθαν στα σύκα» και ενίοτε αξιώνουν οι εργαζόμενοι να λειτουργούν ως φερέφωνα, είναι, εν μέρει, επειδή τους το έχει επιτρέψει ο ίδιος ο κλάδος.
Για τον λόγο αυτό υπάρχει, σε τελική ανάλυση, η ΕΣΗΕΑ. Όχι για ιδεολογικές γυμναστικές και πολιτικές ή επιχειρηματικές αντιπαραθέσεις. Ούτε για να απολαμβάνουν ακόμα ορισμένοι την εμπειρία των πανεπιστημιακών γενικών συνελεύσεων. Πρώτιστο, ύψιστο, θεμελιακό μέλημα της Ένωσης Συντακτών είναι ο αγώνας για τη διασφάλιση της ελευθερίας της άποψης των λειτουργών του χώρου. Ο δημοσιογράφος λειτουργεί κατά το δοκούν και την αντίληψή του με αίσθημα προσωπικής ευθύνης. Και το σωματείο φέρει τη συλλογική ευθύνη της υποχρέωσης, να προστατεύει τη λειτουργία αυτή.
Η απεργία που συνεχίζεται ως αντίδραση για το κλείσιμο της ΕΡΤ αποτελεί μικρό έγκλημα κατά της δημοκρατίας. Φιμώνοντας τις συχνότητες και τραβώντας την πρίζα στα πιεστήρια, αφήνει γήπεδο στην κυβέρνηση για να δρα κατά το δοκούν, συγκαλύπτει ενδεχόμενη καταστολή, δωρίζει στους εκδότες μερικά εκατομμύρια ευρώ, στερεί από τους πολίτες την ενημέρωση για την οποία υποτίθεται ότι κοπτόμεθα κι από τους δημοσιογράφους τη δημιουργικότητα του ουσιαστικού αγώνα. Και προάγει την υποκρισία. Διότι οι απεργούντες εξακολουθούν να δημοσιογραφούν διά των ηλεκτρονικών μέσων, των οποίων οι εργαζόμενοι δεν αναγνωρίζονται, εν έτει 2013, από το σωματείο ως δημοσιογράφοι. Επίσης, τα φίλια προς την Ένωση μέσα που εκπέμπουν, σε καμία περίπτωση δεν «μεταδίδουν αποκλειστικά το πρόγραμμα των εργαζομένων της ΕΡΤ» - όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση-ημερήσια διαταγή του σωματείου.
Αν η ΕΣΗΕΑ δεν πιστεύει ότι μπορεί αν προασπίσει το δικαίωμα των μελών της στην ελεύθερη έκφραση, ας το κλείσει το μαγαζί. Αν κάθε φορά που συντελείται πλήγμα στην ελευθεροτυπία, ο τρόπος άμυνας είναι να κατεβαίνουν ρολά και να φιμώνονται όλοι, η Ένωση έχει χάσει προσανατολισμό, αν όχι λόγο ύπαρξης. Και ίσως είναι εκείνη, όχι η ΕΡΤ, που θα έπρεπε να αναστείλει τη λειτουργία της, να συνέλθει, να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά της και να επανέλθει σοβαρά μαχητική, πραγματικά ανεξάρτητη και δημοκρατική, ελεύθερη από αγκυλώσεις.
Ας μη γελιόμαστε: Καθένας μας είναι όσο «παπαγαλάκι» του επιτρέπει η συνείδησή του να είναι. Η μετάθεση ευθυνών σε μια μεταφυσική της ταξικής πάλης αποτελεί, σήμερα ειδικά, την εύκολη λύση. Και με γυμναστικές-λείψανα νοοτροπιών, μαζώξεις στα προαύλια και γραφικά τραγούδια στις μικροφωνικές, ο πόλεμος για δίκαιες και ανθρώπινες κοινωνίες δεν κερδίζεται. Όπλο του δημοσιογράφου είναι η πένα του, το μικρόφωνο του και το σθένος του. «Χρυσός» είναι ο λόγος, όχι η σιωπή του.
Είναι σαφές: Η κυβέρνηση στο θέμα ΕΡΤ δείχνει τη διαχειριστική της ανικανότητα. Πρόκειται για άλλη μια περίπτωση «πονάει χέρι-κόβει χέρι», που κινείται στο όριο της νομιμότητας. Όπως και με τις επιστρατεύσεις, επενδύει στα αντιδραστικά ένστικτα απηυδησμένων πολιτών, στρίβει το τιμόνι τέρμα δεξιά, πολώνοντας και αντισυσπειρώνοντας. Αλλά στήνει μια παγίδα, στην οποία η ΕΣΗΕΑ πέφτει, μετατρέποντας την Αγία Παρασκευή σε αντιμνημονιακή πανήγυρη, όπου ανεμίζουν κόκκινα λάβαρα, παρελαύνουν μαϊντανοί και ξεπλένονται πολιτικά πτώματα, ενώ καίγεται (και δη on camera) η σημαία της ΕΕ. Το Μαξίμου έσκαψε τα χαρακώματα. Το σωματείο βούτηξε μέσα. Να μας συγχωρούν και οι δύο πλευρές, αλλά η πλειονότητα των πολιτών βρίσκεται υπό διασταυρούμενα πυρά.
Δίχως διάθεση να υποδαυλιστούν περαιτέρω έριδες και πάθη, απαιτείται μια ηχηρή ένσταση στον τρόπο με τον οποίο ο χώρος έχει τυποποιήσει τους «αγώνες» του. Διότι, πλέον, σε ροβεσπιερικούς καιρούς, χάνουμε ως κλάδος και τα τελευταία κοινωνικά ερείσματά μας. Κι όσο αγαθή κι αν είναι η πρόθεση πλήθους συναδέλφων, που υποστηρίζουν την κινητοποίηση μέσα στη μέθη ενός επαναστατημένου μικρόκοσμου, στην ουσία πρόκειται περισσότερο για ακινητοποίηση της δημοσίευσης, που μας αρέσει να τσιτάρουμε πως είναι «ψυχή της δημοκρατίας».
*Ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος είναι δημοσιογράφος στον ΣΚΑΪ