Τα δραματικά και αιματηρά γεγονότα που συνταράσσουν την Τουρκία έχουν εμφανείς αφορμές: την αντίσταση στο κόψιμο των πλατανιών και στην ανέγερση εμπορικού κέντρου στο πάρκο Γκεζί, την δυσανάλογη χρήση βίας από την τουρκική αστυνομία, την υπεροψία και αυταρχικότητα του Ερντογάν, την πρόσφατη νομοθεσία απαγόρευσης πώλησης αλκοόλ, και πολλές άλλες.
Αυτές, όμως, όπως ανέφερα, είναι αφορμές συγκυριακού χαρακτήρα. Οι ρίζες και οι πραγματικές αιτίες των πρόσφατων εξελίξεων είναι βαθιές και σοβαρές.
Η αναταραχή στην οποία βρίσκεται η τουρκική κοινωνία δεν πρέπει να θεωρείται παροδικό φαινόμενο. Είναι σταθερό σύμπτωμα, που θα επανέρχεται στην επιφάνεια όσο δεν βρίσκει θεραπεία ο διχασμός προσωπικότητας που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη Τουρκία. Για όσο θα συνεχίζεται η αναζήτηση σαφούς πολιτιστικής ταυτότητας και εθνικού προσανατολισμού της. Για όσο καιρό η σκληρή πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική διελκυστίνδα μεταξύ κοσμικής και θρησκευτικής Τουρκίας, μεταξύ Ανατολής και Δύσης, δεν θα έχει νικητή.
Τα τελευταία γεγονότα επιβεβαιώνουν ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας δεν έχει κριθεί. Όχι γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει τηρήσει τις υποσχέσεις της, όπως συστηματικά ισχυρίζονται οι Τούρκοι αξιωματούχοι, αλλά γιατί η Τουρκία δεν μπορεί ακόμα να αποφασίσει οριστικά και αμετάκλητα εάν θέλει ή εάν μπορεί να ακολουθήσει με συνέπεια και αποφασιστικότητα τον ευρωπαϊκό δρόμο. Δρόμο που σημαίνει ανταπόκριση στις αναπόδραστες υποχρεώσεις που αυτός συνεπάγεται, με πρώτη και κύρια τη θεμελιώδη αρχή του σεβασμού των ανθρωπίνων και ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, της ελευθερίας λόγου και έκφρασης. Της υποχρέωσης μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Χωρίς αμφιβολία, οι τελευταίες αυτές ημέρες κατέδειξαν ότι η Τουρκία έχει πολύ μεγάλη απόσταση να διανύσει στον δρόμο της προς την Ευρώπη.
*Ο Γιώργος Κουμουτσάκος είναι Ευρωβουλευτής, Αντιπρόεδρος της Μεικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής ΕΕ-Τουρκίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου