Απ’ της Λωξάντρας έρχομαι. Μια παράσταση που μοσχοβολά γιαλαντζί ντολμά και χαλβά. Κι αν δεν με πιστεύετε, κάντε μια βόλτα από την Πειραιώς, που από την Τετάρτη έχει πλημμυρίσει με την ευωδιά του Πέραν.
Αραμπάς περνά, ποιος να ‘ναι;
Όταν έμαθα πριν από μήνες ότι η Λωξάντρα ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη, είχα πει ότι αν δεν κατέβαινε στην Αθήνα, θα έπαιρνα το τρένο να πάω. Δεν είναι και μακριά. Ένα σουτζούκι δρόμος... Ήθελα πολύ να τη συναντήσω. Να τη ρωτήσω από κοντά πώς παστώνει τη σαρδέλα. Η Λωξάντρα του Χατζάκη είναι πιστή στο βιβλίο της Ιορδανίδου. Κάτι που πολύ με άρεσε. Όπως επίσης με άρεσε ότι παρά το γεγονός πως δεν τη δείχνει ποτέ στην κουζίνα, άρχισα να ξερογλείφομαι από τα πρώτα πέντε λεπτά. Κάθε συναίσθημά της, από τη χαρά μέχρι τη λύπη και το θυμό, έχει αναφορές στις γεύσεις. Έτσι τον νιώθει η Λωξάντρα τον κόσμο. Αποπλανεί τον άντρα της με λουκούμια, συνομιλεί με την Παναγιά την Μπαλουκλιώτισσα τρώγοντας ντολμάδες και ελιές τσακιστές και υποτιμά τη νύφη της την Καμίλη (την Γκαμήλα, όπως τη λέει) γιατί είναι Γαλλίς και δεν ξέρει πώς να ταΐσει τον άντρα της. Μεγαλόψυχη και στοργική μητέρα όλων, κάποιες φορές λίγο πονηρή και απλοϊκή... Αυτή είναι η Λωξάντρα μας.
Φτου να μη τη βασκάνω!
Η Φωτεινή Μπαξεβάνη έχει αποδείξει προ πολλού ότι είναι μια πολύ καλή ηθοποιός. Και είναι ταμάμ για το ρόλο της Λωξάντρας. Δεν είναι μόνο η εκφορά του λόγου που την κάνει Πολίτισσα, είναι όλες της οι κινήσεις. Όσοι έχουν φίλους Πολίτες, ξέρουν ακριβώς τι λέω. Κουβαλάει μέσα της όλη την κουλτούρα των ανθρώπων της Πόλης και αυτό το μεταδίδει και στο κοινό. «Αν και πολύ νέα για Λωξάντρα, είναι πολύ καλή» λέει μια κυρία μπροστά μου. Και συμφωνώ απολύτως. Δεν με πειράζει που είναι πιο νέα και πιο ξανθιά (όπως άλλωστε και η Μπέτυ Βαλάση στη θρυλική σειρά) από τη Λωξάντρα της Ιορδανίδου. Γιατί η Μπαξεβάνη και χωρίς ειδικό μακιγιάζ γήρανσης έχει την ικανότητα να μεταμορφώνεται μέσα σε δευτερόλεπτα από νέα σε γριά. Από ‘κει που τη βλέπεις καμαρωτή και κορδωμένη, κυρά κι αρχόντισσα του νοικοκυριού της, σε λίγο καταβάλλεται από στενοχώρια, τσαλακώνεται από τον πόνο του θανάτου των αγαπημένων της και γίνεται 100 χρονών. Γιατί η Λωξάντρα είναι σαν ένα τριαντάφυλλο. Κάθε φύλλο της είναι κι ένας άνθρωπός της. Όταν εκείνοι χάνονται, χάνεται και η ίδια.
Μπρε Ταρνανά, πολύ πετάει το μάτι μου. Κόσμο θα διω!
Εντυπωσιάστηκα από το πόσοι άνθρωποι δούλεψαν γι’ αυτή την παράσταση, αν αναλογιστεί κανείς ότι σε τέτοιες δύσκολες οικονομικά εποχές, αρκετοί είναι εκείνοι που ανεβάζουν μονολόγους. Η Μπαξεβάνη ηγείται ενός θιάσου που μετράει επί σκηνής 24 ηθοποιούς, τέσσερις μουσικούς και μια τραγουδίστρια με εξαιρετική φωνή και χάρη. Η Λωξάντρα, η Σουλτάνα, ο Ταρνανάς και η Ελεγκάκη δένουν όπως η μελιτζάνα με τις σταφίδες και το κουκουνάρι. Να γλείφεις τα δάχτυλά σου, δηλαδή. Φυσικά δεν θα μπορούσαν όλες οι ερμηνείες να είναι στο ίδιο επίπεδο, η χειρότερη όμως είναι αρκετά ικανοποιητική. Όπως έλεγε ένας κύριος στο φουαγιέ, το τελικό αποτέλεσμα είναι «ένα κομψοτέχνημα». Προφανώς δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μέχρι τώρα έχουν σπεύσει να τη δουν 65.000 θεατές.
Σους μπρε! Μη με το λες τι θα γίνει!
Αγαπημένη λεπτομέρεια κάθε παράστασης είναι κάτι μεγαλούτσικες κυρίες που μιλάνε μεταξύ τους σαν να ήταν μόνες τους. «Κοίτα τι καλός που είναι ο Χατζάκης» έλεγε μια κυρία στη φίλη της. «Ε, ναι βέβαια, καταπληκτικός!» συμφωνούσε η άλλη. Και φυσικά πάνω σε μια στιγμή έντονης συναισθηματικής φόρτισης, όπου όλοι σιωπούν, η ίδια αγαπημένη κυρία λέει τάχα μου χαμηλόφωνα «Τώρα θα πεθάνει ο άντρας της!». Φυσικά με τη διάλυσε την έκπληξη, αλλά δεν μπορώ να την κακιώσω, γιατί πραγματικά ήταν σαν το μικρό παιδί.
Βαλάντωσα, σε λέω...
Ο Χατζάκης έχει έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο να χειρίζεται σκηνοθετικά το θάνατο, κάτι που με είχε εντυπωσιάσει και στην παράσταση «Του Νεκρού Αδελφού», που είχε κάνει παλιότερα. Το τέλος της Λωξάντρας είναι αρκετά συγκινητικό. Το δάκρυ έτρεχε κορόμηλο, αλλά προσπαθούσα να το ελέγξω, μη γίνω ρεζίλι όπως τότε που είχα πάει στο «Λα Πουπέ» και κόντεψα να διαλύσω την παράσταση. Μα, δεν μπορούν σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις να εφοδιάζουν τον κόσμο με κάτι σαν προσωπικό παραβάν με σιγαστήρα; Να μπορεί να κλαίει και να πλαντάζει ο καθένας όσο θέλει χωρίς να τον βλέπουν οι άλλοι; Στη Λωξάντρα, το μόνο που ήθελα ήταν να γυρίσω και να πάρω αγκαλιά τη φίλη μου τη Δάφνη που δάκρυζε μόνη της στη θέση της και να κλάψουμε με λυγμούς. Όχι από λύπη, αλλά από συγκίνηση που σε λίγο θα αναγκαζόμασταν να αφήσουμε την αγαπημένη Λωξάντρα. Η συνταγή πέτυχε. Η Λωξάντρα που είδα ήταν ένα τεράστιο γιορτινό τραπέζι, φτιαγμένο με πολλή αγάπη. Γι’ αυτό άλλωστε οι μυρωδιές με ακολουθούσαν για πολλή ώρα αφού είχα φύγει από την παράσταση. Μπήκα σε ένα ταξί και έτρεξα σπίτι να τηγανίσω λίγο γαύρο, και να ζεματίσω και κάτι χόρτα. Αφού το ξέρεις, αν δεν φάω καλά, δεν μπορώ να κοιμηθώ. Νηστική να μείνω, τζάνιμ;
Η Λωξάντρα θα παίζεται μέχρι και τις 15/5 στο Θέατρο του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος, 212 2540316).