Το 2022 το πρωτογενές έλλειμμα υπολογίζεται ότι θα φτάσει στα 1,656 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 1,1 δισ. ευρώ μεγαλύτερο από τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου. Κι όμως. Το “παράθυρο” για πρόσθετες ελαφρύνσεις παραμένει ορθάνοικτο.
Σύμφωνα με τα όσα αποτυπώνονται στο Προσχέδιο, η επόμενη χρονιά είναι “φορτωμένη” με μέτρα 2,9 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 2 δισ. ευρώ παραπάνω από τα όσα προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός του υπουργείου Οικονομικών. Το “πακέτο” αυτό, που περιλαμβάνει όλες τις εξαγγελίες της ΔΕΘ, είναι “κλειδωμένο”, αλλά όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές δεν αποκλείεται να διευρυνθεί. Τουναντίον.
«Κλειδί» η ανάκαμψη
Το “κλειδί” ήταν και παραμένει η δυναμική της ανάκαμψης τη φετινή χρονιά. Ήδη, από το 3,6% ο πήχης έχει ανέβει στο 6,1%, αλλά όπως εκτιμούν στο οικονομικό επιτελείο, έχει τις προοπτικές να πάει υψηλότερα, ακόμα και πάνω από το 7%. Το κρίσιμο σε αυτήν την περίπτωση είναι να “μετρηθεί” το μόνιμο αποτύπωμα στο ΑΕΠ, το οποίο μπορεί να μεταφερθεί στην επόμενη χρονιά και να σπρώξει τον πήχη πάνω από το 4,5%, που προβλέπει επί του παρόντος το Προσχέδιο.
Αν η επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης πιστωθεί στην αύξηση των εξαγωγών ή των επενδύσεων και όχι απλά στην κατανάλωση, τότε στο υπουργείο Οικονομικών είναι έτοιμοι να αναπροσαρμόσουν αναλόγως και τις προβλέψεις για το ΑΕΠ του 2022. Τι σημαίνει, όμως, πρακτικά αυτό για το δημοσιονομικό χώρο που αναζητά το οικονομικό επιτελείο; Σύμφωνα με αρμόδια πηγή, για κάθε 1 μονάδα αύξησης του ΑΕΠ, το όφελος για τα κρατικά ταμεία υπολογίζεται σε 0,35- 0,4 ποσοστιαίες μονάδες, έτσι αν το θετικό carry over από μια επιτάχυνση του φετινού ΑΕΠ είναι 1 ή 1,5 μονάδα -δηλαδή το ΑΕΠ του 2022 ανέβει στο 5,5- 6%- τότε το δημοσιονομικό όφελος θα είναι από 750 εκ ως 1,1 δισ ευρώ.
Η ρήτρα διαφυγής και τα μέτρα μη μόνιμου χαρακτήρα
Κι εδώ έρχεται το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα: από τη στιγμή που προβλέπεται πρωτογενές έλλειμμα σχεδόν 1,7 δισ ευρώ, πώς θα προκύψει δημοσιονομικός χώρος, δηλαδή περίσσευμα, ακόμα και με το παραπάνω καλό σενάριο; Με λίγα λόγια, πώς θα καλυφθεί η δημοσιονομική “τρύπα” για να προκύψει χώρος για νέες ελαφρύνσεις; “Απλά δεν χρειάζεται” είναι η απάντηση αρμόδιας πηγής. Το “κλειδί” είναι η ρήτρα διαφυγής, που παραμένει σε ισχύ και το 2022, επιτρέποντας τη λήψη μέτρων ΜΗ μόνιμου χαρακτήρα.
Υπό άλλες συνθήκες, θα ήταν προτεραιότητα π.χ. η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ωστόσο το κύμα των ανατιμήσεων, ειδικά στην Ενέργεια, έχει υποχρεώσει σε αλλαγή στρατηγικής. Η κοινή επιστολή Σταϊκούρα - Σκρέκα στο Eurogroup για ευρωπαϊκή λύση, αλλά και οι δηλώσεις Γεωργιάδη για την προστασία των νοικοκυριών δίνουν το στίγμα των προθέσεων της κυβέρνησης, ειδικά από τη στιγμή που γίνεται αντιληπτό ότι οι ανατιμήσεις δεν θα υποχωρήσουν στον ορατό ορίζοντα.
Το σενάριο της αύξησης των εισοδηματικών ορίων
Σε αυτήν τη λογική εντάσσεται και η αναπροσαρμογή του σχεδιασμού για το φετινό επίδομα θέρμανσης. Το αρχικό σενάριο προέβλεπε αύξηση του επιδόματος κατά 20%, εξ ου και η πρόβλεψη του Προσχεδίου για αύξηση του κονδυλίου από τα 84 στα 100 εκατ. ευρώ. Πλέον, τα συναρμόδια υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών εξετάζουν την αύξηση των εισοδηματικών ορίων κατά τουλάχιστον 20%, έτσι ώστε να διευρυνθεί η περίμετρος των δικαιούχων. Σε μια τέτοια περίπτωση, μια τετραμελής οικογένεια θα μπορεί να επιδοτηθεί για χρήση πετρελαίου θέρμανσης, φυσικού αερίου, πέλετ ή καυσόξυλων, εφόσον το συνολικό εισόδημα δεν ξεπερνά τις 28.000- 30.000 ευρώ αντί για 24.000 ευρώ, που ίσχυε την περσινή περίοδο. Το “αγκάθι” είναι το επιπλέον κόστος, το οποίο θα έρθει να προστεθεί στο κόστος για την επιδότηση φυσικού αερίου οικιακής χρήσης.