Σήμερα, 20 Φεβρουαρίου, είναι η καθιερωμένη Παγκόσμια Ημέρα των Φαλαινών, και η WWF Ελλάς κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την επιβίωση αυτών των θαυμαστών θηλαστικών στις θάλασσές μας.
Για πρώτη φορά, και εν όψει της σημερινής ημέρας, η περιβαλλοντική οργάνωση εκπόνησε και δημοσίευσε μια αναλυτική έκθεση με τίτλο «Προστατεύοντας τις Μπλε Διαδρομές», καλώντας την παγκόσμια κοινότητα σε επείγουσα δράση για την προστασία των φαλαινών από τις αυξανόμενες απειλές που προκύπτουν κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών τους.
Η έκθεση, η οποία είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του παγκόσμιου δικτύου του WWF με μέλη της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας και με τη χρήση των πιο έγκυρων επιστημονικών δεδομένων των τελευταίων 30 ετών, παρουσιάζει για πρώτη φορά τις μεταναστεύσεις φαλαινών σε διεθνή και εθνικά ύδατα και καταγράφει τις πολλαπλές και αυξανόμενες απειλές με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες κατά μήκος αυτών των διαδρομών και των κρίσιμων θαλάσσιων ενδιαιτημάτων τους, των περιοχών δηλαδή όπου ζουν, τρέφονται, γεννούν και φροντίζουν τα μικρά τους.
Για πρώτη φορά αυτές οι μεταναστευτικές διαδρομές ή αλλιώς «μπλε διαδρομές» καταγράφονται σε τέτοια κλίμακα, διαμορφώνοντας έναν μοναδικό δείκτη για τη συνδεσιμότητα των ωκεανών και παράλληλα ένα σημαντικό εργαλείο για την προστασία τους.
Όλο και περισσότερα στοιχεία, δείχνουν ότι οι φάλαινες διαδραματίζουν ιδιαίτερα κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της υγείας των ωκεανών και του παγκόσμιου κλίματος, αφού απορροφούν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και ενισχύουν την κυκλοφορία θρεπτικών συστατικών προκαλώντας ραγδαία αύξηση της παραγωγικότητας, ενώ παράλληλα συμβάλλουν και στην παγκόσμια οικονομία συνεισφέροντας στην οικο-τουριστική βιομηχανία (whale-watching) τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια τον χρόνο.
Η περίπτωση της Μεσογείου και η Ελληνική Τάφρος
Η Μεσόγειος φιλοξενεί μια εντυπωσιακή ποικιλότητα και αφθονία θαλάσσιων ειδών κυρίως λόγω της υψηλής βιολογικής παραγωγικότητας που οφείλεται στα ωκεανογραφικά και γεωμορφολογικά της χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα, συναντώνται οκτώ είδη κητωδών: η πτεροφάλαινα, ο φυσητήρας, το μαυροδέλφινο και ο ζιφιός, καθώς και το κοινό δελφίνι, η φώκαινα, το ζωνοδέλφινο, το σταχτοδέλφινο, το ρινοδέλφινο. Πέντε από τα οκτώ αυτά είδη έχουν χαρακτηριστεί ως Απειλούμενα.
Σε σχέση με τη μικρή της επιφάνεια (0,8% των ωκεανών), η Μεσόγειος είναι μια από τις πιο πολυσύχναστες θάλασσες στον κόσμο, ενώ παράλληλα υπόκειται σε μια σειρά από επιπρόσθετες ανθρώπινες πιέσεις.
Στην ανατολική Μεσόγειο και την Ελληνική Τάφρο ειδικότερα, περιοχή ύψιστης σημασίας για τον θαλάσσιο πλούτο, τα κητώδη αντιμετωπίζουν μια σειρά άμεσων και σοβαρών απειλών, με τις κυριότερες να είναι οι συγκρούσεις με πλοία, η υπεραλίευση και υποβάθμιση των οικοτόπων τους, η πλαστική ρύπανση, αλλά και ο υποθαλάσσιος θόρυβος εξαιτίας ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, όπως οι σεισμικές δοκιμές για εξόρυξη υδρογονανθράκων και οι ναυτικές ασκήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι τα τελευταία χρόνια, το 50% των εκβρασμένων φυσητήρων έχει συγκρουστεί με πλοία, ενώ παράλληλα έχουμε βιώσει μαζικούς εκβρασμούς ζιφιών που έχουν προκληθεί από ναυτικές ασκήσεις.
Η οικολογική σημασία της Ελληνικής Τάφρου έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Ωστόσο, μέχρι σήμερα μόνο ένα μικρό τμήμα της περιοχής αποτελεί μέρος του Δικτύου Natura 2000, στο οποίο τα κητώδη όχι μόνο έχουν περιορισμένη παρουσία αλλά και ανεπαρκή προστασία.
Υπάρχει ελπίδα, μόνο αν δράσουμε τώρα
Η συνεισφορά των μεγαλειωδών αυτών πλασμάτων είναι αδιαμφισβήτητη και τα οφέλη που παρέχουν στο θαλάσσιο οικοσύστημα - από τη δέσμευση άνθρακα έως την ενίσχυση της παραγωγικότητας - επιβεβαιώνουν ακόμα περισσότερο την ανάγκη προστασία τους.
Η προστασία των φαλαινών και των διαδρομών τους, απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση και οικοσυστημική διαχείριση των θαλασσών, μέσω συνεργατικών προσπαθειών σε τοπικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Η συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας, των πολιτών, των χρηστών της θάλασσας και των αρμόδιων αρχών είναι απαραίτητη για τον μετριασμό των απειλών, τον από κοινού σχεδιασμό και την αποτελεσματική εφαρμογή λύσεων για την ενσωμάτωση του οικολογικού ρόλου τους στις παγκόσμιες και εθνικές πολιτικές για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα.
Οι απειλές είναι υπαρκτές και επείγουσες, και η έκθεση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό μήνυμα από το WWF προς την παγκόσμια κοινότητα με απώτερο στόχο να διασφαλίσει ότι οι πληθυσμοί των κητωδών θα παραμείνουν υγιείς και θα συνεχίσουν να συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Το Iefimerida.gr συναντήσε την Αμαλία Αλμπερίνι, υπεύθυνη δράσεων διατήρησης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας του WWF Ελλάς, η οποία μας ανέλυσε το νόημα της έκθεσης, αλλά και τις συγκεκριμένες δράσεις που απαιτούνται ώστε να συνεχίσει η συμβίωση με τους γίγαντες των ελληνικών θαλασσών!
Δείτε τη συνέντευξη της Αμαλίας Αλμπερίνι στο Iefimerida.gr:
Η Παγκόσμια Ημέρα των Φαλαινών, καθιερώθηκε να γιορτάζεται στις 20 Φεβρουαρίου προς τιμήν της ημέρας που η Διεθνής Επιτροπή Φαλαινοθηρίας (IWC) απαγόρευσε τη φαλαινοθηρία σε όλο τον κόσμο και μαζί και το εμπόριο κρέατος φάλαινας, το 1986.
Μαζικοί εκβρασμοί ζιφιών στην Κέρκυρα
Tην ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το WWF Ελλάς ανακοίνωνε το εξής, σχετικά με μαζικό εκβρασμό ζιφιών στην Κέρκυρα: