Με στόχο το φθινόπωρο του 2024 να έχει γίνει η κατάθεση μιας συνολικής πρότασης, ενός Εθνικού Σχεδίου Στρατηγικής Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων, εργάζονται το διάστημα αυτό τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής που συστάθηκε με εντολή του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η αναγνώριση του μεγέθους που έχει λάβει αυτό το κοινωνικό φαινόμενο, που απασχολεί καθημερινά την επικαιρότητα, δεν αφήνει κανένα περιθώριο εφησυχασμού, σύμφωνα με τη Βασιλική Γεωργιάδου,Καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μέλος της επιτροπής.
Όπως αναφέρει στο iefimerida.gr, «μέσα από τις έρευνες που έχουν ήδη εκπονηθεί, κάθε μέλος κάνει μια αποτίμηση των μελετών που βρίσκονται στο πεδίο του αντικειμένου του, ανάλογα με την ειδικότητα του. Σκοπός μας είναι να μελετήσουμε τα επιμέρους σχέδια δράσης που έχουν εκπονηθεί σε διάφορα πεδία και άπτονται του προβλήματος της παραβατικότητας των ανηλίκων, όπως και αν αυτά εκφράζονται. Να δούμε τι βήματα έχουν γίνει από την ελληνική πολιτεία και έχουν αποτυπωθεί σε σχέδια δράσης υπουργείων, φορέων κ.α., τι σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε και τι δεν έχει υλοποιηθεί παρότι έχει σχεδιαστεί. Και στη συνέχεια, να δούμε ποιες απ’ αυτές τις δράσεις συνδέονται και αλληλοκαλύπτονται ώστε να φτιαχτεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο».
Χαμηλά στα ποσοστά βίας και παραβατικότητας ανηλίκων η Ελλάδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη -Ανησυχία από την αυξητική τάση του φαινομένου
Σύμφωνα με την κυρία Γεωργιάδου, η επιτροπή δουλεύει εντατικά και συστηματικά και αυτό θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος. «Μελετούμε τόσο τα εγχώρια δεδομένα όσο και τις ευρωπαϊκές τάσεις. Αυτό που προκύπτει είναι ότι η χώρα μας, παρά την πληθώρα των περιστατικών βίας που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, βρίσκεται αρκετά κάτω από τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους», σχολιάζει.
Αυτό που είναι περισσότερο ανησυχητικό, όπως επισημαίνει, είναι η εξέλιξη των εγχώριων στοιχείων, χρόνο με τον χρόνο. «Όντως υπάρχει μια αυξητική τάση, Ωστόσο, και πάλι θα έλεγα δεν είναι η ποσότητα αλλά η ποιότητα που πρέπει να μας ανησυχήσει, δηλαδή το είδος των περιστατικών και η ένταση του φαινομένου. Φαίνεται ότι η βία και η παραβατικότητα των ανηλίκων συν τω χρόνω γίνεται πιο σκληρή. Αυτό είναι κάτι πολύ ανησυχητικό και είναι κάτι το οποίο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε ως χώρα και ως πολιτεία».
Τα σχολεία στο επίκεντρο του φαινομένου -Ανησυχητικά τα στοιχεία για το bullying
Ένα μεγάλο κομμάτι αυτής της εκδηλωθείσας βίας και παραβατικότητας των ανηλίκων στη χώρα μας αφορά στους μαθητές και λαμβάνει χώρα στο σχολικό περιβάλλον. Η Καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο αναφέρεται στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού.
«Τα στοιχεία για τη σχολική βία, το bullying, είναι αρκετά ανησυχητικά. Πάνω από το 20% των μαθητών την προηγούμενη χρονιά εμφανίζεται να έχει υποστεί bullying και 1/3 των μαθητών έχει εμπλακεί σε κάποιος μορφής βίαιου καυγά. Οι αριθμοί αυτοί είναι αρνητικά εντυπωσιακοί. Τα παιδιά περνούν πολύ χρόνο στο σχολείο. Άρα, εκεί μπορεί να συμβεί κάτι πολύ κακό αλλά θα μπορούσαν να γίνουν πολλές καλές ενέργειες. Γι’ αυτό θεωρώ πως είναι προς τη σωστή κατεύθυνση η πρόσφατη πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας για τη λειτουργία πλατφόρμας επώνυμης καταγγελίας επεισοδίων σχολικού εκφοβισμού από γονείς και μαθητές. Δε θα πρέπει όμως να μείνουμε μόνο στην καταγγελία. Η πρόληψη είναι η πιο σωστή και αποτελεσματική πολιτική. Να μην αφήσουμε να εκδηλωθούν αυτά τα φαινόμενα», αναφέρει το μέλος της επιτροπής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που μελετούν οι ειδικοί, τα περισσότερα περιστατικά σχολικής βίας είναι μεμονωμένα και όχι οργανωμένα. Ένας μικρός αριθμός μαθητών που εμπλέκεται σε καβγάδες, μέσα ή έξω από το σχολείο θα επαναλάβει μια τέτοια δραστηριότητα. «Τις περισσότερες φορές έχουμε να κάνουμε με μεμονωμένα περιστατικά όχι ότι δεν είναι ανησυχητικά αυτά αλλά είναι άλλης κλίμακας τα μεμονωμένα περιστατικά και άλλης κλίμακας τα οργανωμένα περιστατικά, όπου υπάρχει συστηματικότητα, δικτύωση ή οργάνωση, δηλαδή συμμορία», λέει η κυρία Βασιλική Γεωργιάδου.
Η έκθεση στη βία μέρος της καθημερινότητας
Εκείνο που κυρίως ανησυχεί τους ειδικούς, οι οποίοι μελετούν το πολυπαραγοντικό ζήτημα της βίας των ανηλίκων, είναι η εξάπλωση αυτής της κουλτούρας. «Ζούμε σε μια κοινωνία, όχι μόνο την ελληνική αλλά και την παγκόσμια, που όλοι μας είμαστε εκτεθειμένοι στη βία. Αυτή η έκθεση κάνει τη βία στοιχείο της καθημερινότητας. Εκεί, χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Έλεγχος και φιλτράρισμα απ’ όλους για τον βαθμό της έκθεσης των παιδιών. Το θετικό είναι ότι καταγραφές και συζήτηση πάνω σ’ αυτό. Άρα, η κοινωνία είναι υποψιασμένη», προσθέτει.
Σημειώνεται ότι προβλέπεται η συνέχεια της λειτουργίας της Επιτροπής ως ενός φορέα που θα εποπτεύει και θα διαπιστώνει αν τα πράγματα κυλούν προς την κατεύθυνση που θα έχει χαράξει το Εθνικό Σχέδιο.
Πέραν την κυρία Γεωργιάδου, η επιτροπή επιστημόνων με επικεφαλής τη Βασιλική Αρτινοπούλου, Καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου συμμετέχουν συναποτελείται από τους: Θωμά Μπάμπαλη, καθηγητή Παιδαγωγικής & διά βίου μάθησης και κοσμήτορα ΕΚΠΑ, Αγάπη Κανδυλάκη, καθηγήτρια Κοινωνικής Εργασίας & Πολυπολιτισμικότητας, Βασίλη Βαμβακά, αν. καθηγητή Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας, Κωνσταντίνο Πατσάκη, αν. καθηγητή Πληροφορικής & διευθυντή εργαστηρίου κυβερνοασφάλειας Παν. Πειραιώς, Αθανάσιο Αλεξανδρίδη, ψυχίατρο – παιδοψυχίατρο και τη δρα Παρασκευή Ζαγούρα, πρόεδρο Συνδέσμου Επιμελητών Ανηλίκων Ελλάδας.