Φως στις τελευταίες ώρες της ζωής του Πλάτωνα ρίχνουν, όπως φαίνεται, προσφάτως αποκρυπτογραφημένα αποσπάσματα παπύρων, τα οποία θάφτηκαν κάτω από στρώματα ηφαιστειακής τέφρας μετά την έκρηξη του Βεζουβίου το 79 μ.Χ.
Τα αποσπάσματα του παπύρου -του ίδιου που φέρεται, σύμφωνα με ιταλικό ίδρυμα ερευνών, να αποκαλύπτει τον ακριβή χώρο ταφής του Πλάτωνα σε κήπο κοντά στον «Ναό των Μουσών» στην Ακαδημία που φέρει το όνομά του στην Αθήνα- περιγράφουν πώς ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος πέρασε το τελευταίο βράδυ της ζωής του, προτού αφήσει την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 80 ή 81 ετών, περί το 348 π.Χ.
Η αφήγηση αποκαλύπτει πως ο μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη, μολονότι ψηνόταν στον πυρετό, υποδεχόταν φιλοξενούμενους, και όχι μόνον άκουγε μια Θρακιώτισσα σκλάβα αυλήτρια να παίζει μουσική, αλλά διέθετε και την απαιτούμενη διαύγεια για να επικρίνει την «έλλειψη ρυθμού».
Η νέα ανάγνωση του παπύρου που περιέχει κρίσιμες πληροφορίες για τον Πλάτωνα
Η σημαντική αυτή ανακάλυψη οφείλεται σε νέα ανάγνωση παπύρου του Φιλόδημου του Επικούρειου, φιλοσόφου και ποιητή του 1ου μ.Χ. αιώνα, που περιέχει την ιστορία της «Ακαδημίας».
Ο πάπυρος ήταν αδύνατον να αναγνωστεί από την ανακάλυψή του το 1750 μ.Χ. σε βίλα στο Ερκουλάνεουμ -σημερινό Ερκολάνο- της Ιταλίας, που πιστεύεται ότι ανήκε στον πεθερό του Ιούλιου Καίσαρα. Ο πάπυρος ήταν θαμμένος κάτω από στρώματα τέφρας στη βίλα και οι ερευνητές προσπαθούσαν επί δυόμισι αιώνες να βρουν τρόπο να διαβάσουν το περιεχόμενό του, όπως αναφέρουν οι Τάιμς του Λονδίνου.
Τώρα, ο καθηγητής Γκρατσιάνο Ρανόκια του Πανεπιστημίου της Πίζας και οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν τεχνικές, συμπεριλαμβανομένης της υπερφασματικής απεικόνισης υπέρυθρων βραχέων κυμάτων, η οποία εντοπίζει παραλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αναπηδά το φως από το μαύρο μελάνι στον πάπυρο, για να αποκρυπτογραφήσουν τον πάπυρο.
Ο καθηγητής Ρανόκια χαρακτήρισε τον πάπυρο την «αρχαιότερη ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας που έχουμε στα χέρια μας».
Ο Πλάτωνας πωλήθηκε σκλάβος μεταξύ του 404 και του 399 π.Χ.
Ο ίδιος είπε πως το ότι ο Πλάτωνας, αν και στα πρόθυρα του θανάτου, υποδέχθηκε τον «Χαλδαίο επισκέπτη» του, όπως αναφέρεται στον πάπυρο, δείχνει πως ο μεγάλος φιλόσοφος έκανε το καθήκον του, καθώς «η φιλοξενία ήταν ιερή για τους Έλληνες».
Το ίδιο κείμενο αποκαλύπτει, επίσης, ότι ο Πλάτωνας πωλήθηκε ως σκλάβος μεταξύ του 404 και του 399 π.Χ., λίγο μετά τον θάνατο του Σωκράτη, σε αντίθεση με την κρατούσα θεωρία ότι τον είχε πουλήσει το 387 π.Χ. ο τύραννος των Συρακουσών, Διονύσιος Α', για να περιορίσει την επιρροή που ασκούσε ο φιλόσοφος στους υποτελείς του.
«Για πρώτη φορά καταφέραμε να διαβάσουμε ακολουθίες κρυμμένων γραμμάτων από τους παπύρους, που ήταν τυλιγμένοι σε πολλά στρώματα και με την πάροδο των αιώνων είχαν κολλήσει μεταξύ τους, μέσω μιας διαδικασίας ξετυλίγματος με τη χρήση μηχανικής τεχνικής» είπε ο καθηγητής Ρανόκια, σημειώνοντας ότι ο πλήρης αντίκτυπος αυτής της εξέλιξης θα γίνει αντιληπτός τα επόμενα χρόνια.