Στο άκουσμα της λέξης Φαμπερζέ στο νου όλων έρχονται ανεκτίμητα κοσμήματα και αυτοκρατορικά αυγά στολισμένα με ρουμπίνια, ζαφείρια και διαμάντια. Ωστόσο πίσω από αυτά κρύβεται η ιστορία της διάσημης οικογένειας κοσμηματοποιών που εκτός από πλούτη έχει και αρκετό πόνο.
Η ενδιαφέρουσα ιστορία των 177 ετών της εταιρείας που λάτρευαν και συνεχίζουν να λατρεύουν πολλές βασιλικές οικογένειες – με πιο γνωστή αυτή των Ρομανόφ – είχε διακυμάνσεις. Οικογενειακά... πάθη, μεγάλα μυστικά και φυσικά στο επιχειρηματικό επίπεδο πολλά σκαμπανεβάσματα.
Σήμερα, η εταιρεία κάνει ένα δυναμικό comeback και για άλλη μία φορά, δημιουργεί το είδος των κοσμημάτων που ξετρέλανε βασιλιάδες και βασίλισσες. Η γυναίκα που είναι υπεύθυνη για την αναγέννηση της εταιρείας, είναι η Σάρα Φαμπερζέ, η τρισέγγονη του Πίτερ Καρλ, του κατασκευαστή των διάσημων τσαρικών αυγών.
Η Σάρα – μητέρα του 26χρονου Τζος, ζει στο ανατολικό Σάσεξ με τον εδώ και χρόνια σύντροφό της, και έχει περάσει την τελευταία δεκαετία συνεισφέροντας στην αναγέννηση της εταιρείας Φαμπερζέ που έγινε γνωστή από τους προγόνους της.
Η ζωή της Σάρα Φαμπερζέ σήμερα είναι γεμάτη από επίσημα δείπνα και εγκαίνια εκθέσεων με διάσημους προσκεκλημένους. Αλλά η ζωή της δεν ήταν πάντα έτσι. Η Σάρα έμαθε πως είναι μέλος της οικογένειας Φαμπερζέ όταν ήταν 10 ετών, σε μια ιστορία που θυμίζει παραμύθι σύγχρονης εποχής.
Η Daily Mail την συνάντησε στο γραφείο της, ένα ρετιρέ γεμάτο με μαρμάρινες λεπτομέρειες και πολύ γυαλί, στην κορυφή ενός σύγχρονου ουρανοξύστη στο Γουέστ Εντ του Λονδίνου. Μπροστά της μια γιγαντιαία πλάσμα τηλεόραση που δείχνει βίντεο με εντυπωσιακά δαχτυλίδια με ρουμπίνια και βραχιόλια που οι πλουσιότερες γυναίκες του κόσμου θα ήθελαν στη συλλογή τους.
Υπάρχουν επίσης περιδέραια, ρολόγια, σκουλαρίκια και φυσικά, αυγά Φαμπερζέ σε μια ατελείωτη ποικιλία στυλ, με κάποια να αντανακλούν την κληρονομιά τους και άλλα πιο μοντέρνα.
Η Σάρα Φαμπερζέ, που γεννήθηκε στην Αγγλία από Άγγλους γονείς της μεσαίας τάξης και δεν ξέρει ούτε λέξη ρωσικά, ανακάλυψε ότι ανήκει στη διάσημη οικογένεια κοσμηματοποιών όταν ήταν 10 ετών. Η ιστορία τόσο της μεγαλύτερης ρωσικής μάρκας κοσμημάτων όσο και του δικού της οικογενειακού δέντρου μοιάζουν βγαλμένες από παραμύθι.
«Ο πατέρας μου, ο Τεό, γεννήθηκε στην Αγγλία και γι’ αυτό έχω αγγλική προφορά και είμαι μόνο κατά το 1/4 Ρωσίδα» λέει η Σάρα, η οποία τώρα είναι 60 ετών. «Το Φαμπερζέ είναι ένα γαλλικό όνομα με ρωσική ψυχή, αλλά με μια ισχυρή σύνδεση με το Λονδίνο».
Η ιστορία της οικογένειας Φαμπερζέ
Στο απόγειο της φήμης του οίκου Φαμπερζέ, στα τέλη του 19ου αιώνα, όλες οι διεθνείς πωλήσεις γίνονταν από το Λονδίνο και όχι από τα σαλόνια της Ρωσίας. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1842 από τον Γκουστάβ Φαμπερζέ, τον προ-προπάππου της Σάρα, έναν χρυσοχόο και κοσμηματοποιό, που άνοιξε ένα κατάστημα στην Αγία Πετρούπολη.
Και κάπως έτσι ξεκίνησαν τα... αυγά Φαμπερζέ
Η εταιρεία του ήταν αρκετά επιτυχής ώστε να στείλει και τους τρεις γιους του στο The Grand Tour, ένα πολιτιστικό και καλλιτεχνικό ταξίδι στα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της Ευρώπης που θεωρούνταν must για τους γιους των κοινωνικά αναρριχώμενων αριστοκρατών. Εκεί ήταν που ο μεγαλύτερος γιος του Πίτερ Καρλ σκέφτηκε την ιδέα των αυγών Φαμπερζέ στο ταξίδι του στη Δρέσδη. Τα υπόλοιπα, ανήκουν στην ιστορία.
Ο τσάρος Αλέξανδρος Γ’ ήταν λάτρης των αυγών Φαμπερζέ όπως και ο γιος του Νικόλαος Β’. Το αυγά του Πίτερ Καρλ έγιναν δημοφιλή στους Ευρωπαίους βασιλείς. Όλοι ήθελαν να αποκτήσουν ένα αυγό Φαμπερζέ. Μάλιστα, η βασίλισσα Ελισάβετ διαθέτει τρία τέτοια αυτοκρατορικά αυγά.
Ο νόθος... εγγονός του Πίτερ Καρλ Φαμπερζέ
Η ιστορία της Σάρα ξεκινά το 1903, όταν ο παππούς της Νικόλαος Φαμπερζέ εστάλη στο Λονδίνο από τον πατέρα του Πίτερ Καρλ και παντρεύτηκε την κοκκινομάλλα Αγγλίδα Μάριον Τάτερσαλ.
Ωστόσο, ο Νικόλαος σαγηνεύτηκε από μια άλλη κοκκινομάλλα: την 17χρονη Ντόρις Κλάντις, που του γέννησε έναν γιο, τον Τεό, το 1922. Για να αποφύγει το σκάνδαλο, το μωρό που γεννήθηκε εκτός γάμου, δόθηκε σε μια παντρεμένη θεία η οποία το μεγάλωσε σαν δικό της παιδί.
«Ο πατέρας μου μεγάλωσε χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν ένας Φαμπερζέ» εξηγεί η Σάρα. «Μου είπε ότι θυμάται περιστασιακά να συναντά μια θεία και έναν ευγενικό κύριο για τσάι στο Λονδίνο. Πρέπει να ήταν οι πραγματικοί του γονείς».
Πώς η Σάρα και ο πατέρας της έμαθαν για την αριστοκρατική καταγωγή τους... σε μια κηδεία
Μεγαλώνοντας ως Τεό Γούνταλ στο Τσέλσι, διακρίθηκε σε ότι είχε να κάνει με την χειροτεχνία. Αλλά έμαθε την πραγματική του καταγωγή όταν ήταν ήδη 47 ετών, το 1969.
Τότε, παραβρισκόμενος σε μια κηδεία, ένας ηλικιωμένος συγγενής έκπληκτος με την ομοιότητά του με τον Νικόλαο Φαμπερζέ, τον συμβούλεψε να δει το πιστοποιητικό γέννησής του. Ανακαλύπτοντας πως στην πραγματικότητα, δεν ήταν ο Τεό Γούνταλ, γιος της Λίντα και του Νόρμαν από το Ανατολικό Σάσεξ, αλλά ο κατά το ήμισυ Ρώσος απόγονος μιας μεγάλης οικογένειας αυτό άλλαξε όχι μόνο την ζωή του, αλλά και την τύχη της κόρης του.
Η Σάρα, που ήταν μοναχοπαίδι και μόλις 10 ετών εκείνη την εποχή, θυμάται να μαθαίνει τα νέα, αλλά όπως κάθε κορίτσι της ηλικίας της, δεν έδωσε σημασία. Η παιδική της ηλικία ήταν συνηθισμένη. Βόλτες στο πάρκο και διακοπές στο Σόμερστ. Όλα κυλούσαν απλά και φυσιολογικά, εκτός από τον τρελό πατέρα της που πάντα εφεύρισκε κάτι.
«Από νεαρή ηλικία, η μητέρα μου, την οποία λάτρευα υπέφερε από θέματα υγείας και ήταν κλινήρης. Ο πατέρας μου με πήγαινε σε συναυλίες και ταινίες. Κάναμε βόλτες στο Λονδίνο και, ασυνήθιστο για έναν άνδρα, λάτρευε τα ψώνια. Θυμάμαι πως δεν είχαμε πολλά χρήματα για να ψωνίζουμε. Ήμουν ένα μικρό παιδί, αλλά σίγουρα δεν γεννήθηκα μέσα στα πλούτη, ούτε ήμουν κακομαθημένη».
Ο πατέρας της είχε μια μικρή επιχείρηση μηχανικών και απασχολούσε περίπου 6 άτομα. «Μέχρι την ηλικία των 10 ετών, ζούσαμε σε ένα μικρό σπίτι στο ανατολικό Σάσεξ. Στον κάτω όροφο ήταν το εργαστήριο του μπαμπά. Τα πρωινά πήγαινε στην δουλειά του, αλλά κάθε βράδυ καθόταν στον πάγκο του και έκανε όμορφα πράγματα. Ένα σκάκι, ένα τραπέζι, μουσικά όργανα».
Όσο για την στιγμή που έμαθε ότι ήταν απόγονος των Φαμπερζέ, η Σάρα λέει: «Και ήταν και δεν ήταν μια μεγάλη υπόθεση» που τελικά άλλαξε την πορεία της ζωής της. «Ήμουν πάντα προσγειωμένη. Ένιωθα σαν ένα συνηθισμένο παιδί. Τότε περίπου ήταν που χώρισαν οι γονείς μου. Η μητέρα μου είχε κρατήσει το όνομα Γούνταλ και δεν ήθελα να το αλλάξω» Μόνο όταν έγινε περίπου 20 χρονών η Σάρα άλλαξε το όνομά της σε Φαμπερζέ.
Η πορεία των Φαμπερζέ μέσα στα χρόνια
Μέχρι τότε, η πρώτη διεθνής εταιρείας της Ρωσίας είχε χάσει κάθε σχέση με την οικογένεια που ήταν διάσημη για τα κοσμήματά της. Το 1917, κατά την διάρκεια της ρωσικής επανάστασης, το σήμα έγινε εθνικό υπό την νέα Σοβιετική Ένωση. Όταν οι μποσλεβίκοι ανέτρεψαν το τσαρικό καθεστώς και εξαφάνισαν το μεγαλύτερο μέρος της ευγενούς τάξης, πήραν στην κατοχή τους χιλιάδες κομμάτια Φαμπερζέ που ανήκαν στην ρωσική βασιλική οικογένεια, τους Ρομανόφ, οι οποίοι φυλακίστηκαν και δολοφονήθηκαν.
Ο Πίτερ Καρλ επιβιβάστηκε στο τελευταίο τρένο από την Αγία Πετρούπολη το 1918 – η σύζυγο του και ο μεγαλύτερος γιος του, ο Ευγένιος, δραπέτευσαν στην Φινλανδία με έλκηθρο και πεζοί, αλλά πέθανε δύο χρόνια αργότερα στη Λωζάνη, απένταρος.
Το 1918, το κατάστημα του Λονδίνου έκλεισε. Δύο από τα αδέρφια Φαμπερζέ άνοιξαν ένα κατάστημα στο Παρίσι για επισκευές Φαμπερζέ και κατασκευή κοσμημάτων. Στην συνέχεια, ένας Αμερικανός επιχειρηματίας, ο Σαμ Ρούμπεν ονόμασε το άρωμά του Φαμπερζέ, χωρίς την άδεια της οικογένειας. Μετά από μια δαπανηρή αγωγή, τα αδέρφια Φαμπερζέ, έχασαν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν το όνομα της οικογένειας.
Η σταχτοπούτα Φαμπερζέ -Πώς ξεκίνησε να αλλάζει η ζωή της Σάρα, 12 χρόνια πριν
Ωστόσο, η ανακάλυψη του πατέρα της Σάρα για την αληθινή καταγωγή του ήταν η στιγμή που άλλαζε την πορεία της ζωής του. «Ο μπαμπάς μου εν μέρει δεν εξεπλάγην με την ανακάλυψη της καταγωγής του» λέει η Σάρα. «Η ανακάλυψη αυτή απάντησε σε πολλά ερωτήματα συμπεριλαμβανομένης της αγάπης του για οτιδήποτε δημιουργικό. Πάντα όμως υπήρχαν ενδείξεις. Ενώ όλοι άκουγαν τους Beatles, ο πατέρας μου με πήγαινε σε συναυλίες Τσαϊκόφσκι».
Αλλά το 2007, η Gemfields, μια επιχείρηση εξόρυξης, αγόρασε το όνομα Φαμπερζέ και πρότεινε την επανένωση της οικογένειας Φαμπερζέ στην δημιουργία κοσμημάτων υψηλής τεχνολογίας.
Πλησίασαν την Σάρα και την ξαδέρφη της, Τατιάνα Φαμπερζέ να συμμετάσχουν – αρχικά σε ρόλο πρεσβευτή. Σήμερα είναι Διευθύντρια Ειδικών Έργων. Η δουλειά της περιλαμβάνει το είδος της ζωής που μόνο ελάχιστες 60άρες μπορούν να ονειρευτούν, γεμάτη με πάρτι και υπέροχα ταξίδια σε παλάτια.
«Είμαι πολύ τυχερή. Πέρυσι βρέθηκα σε ένα γκαλά σε ένα παλάτι στο Βέλγιο. Έπινα τα ποτά μου πριν από το δείπνο ακούγοντας όπερα, την οποία αγαπώ, και ήταν μια από εκείνες τις στιγμές που με έκανε να ανατριχιάσω».
Τώρα πλέον, επισκέπτεται την Ρωσία τακτικά. Όταν δεν παρουσιάζει βραβεία σαν πρέσβειρα και ειδική στα Φαμπερζέ, μπορεί να την βρει κανείς στο μουσείο Πούσκιν να κοιτάζει τα πρωτότυπα αυγά για να παίρνει ιδέες.
Αλλά όταν η εταιρεία την πλησίασε για πρώτη φορά, η Σάρα ήταν διστακτική. «Απλά φανταστείτε το. Ήμουν 50 χρονών τότε και εργαζόμουν με μερική απασχόληση. Αν κάποιος μου έλεγε ότι αυτή θα ήταν η ζωή μου στα 60 μου, θα γελούσα. Αλλά νομίζω ότι ήμουν πολύ τυχερή».
Φωτογραφίες: Getty Images, Wikipedia, AP