Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα; Πρόκειται για ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει τους πάντες, από επιστήμονες μέχρι μαθητές, και τώρα οι επιστήμονες ίσως έχουν την απάντηση σε αυτό το εξελικτικό αίνιγμα.
Μια μελέτη έδωσε διέξοδο σε μια νέα θεωρία σχετικά με το ερώτημα «κότα και αυγό», αφότου ανακάλυψε ότι οι πρώτοι πρόγονοι των σύγχρονων πτηνών και ερπετών μπορεί να γεννούσαν ζωντανά μικρά, αντί για αυγά με σκληρό κέλυφος.
Τι πιστεύαμε ότι ίσχυε μέχρι σήμερα
Με εξελικτικούς όρους, τα αυγά γεννιόντουσαν από τους μακρινούς προγόνους των δεινοσαύρων εκατομμύρια χρόνια πριν εξελιχθούν τα πρώτα κοτόπουλα. Κι αυτό θεωρήθηκε ότι έβαλε τέλος στο πανάρχαιο ερώτημα εάν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα.
Όμως ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα διαπίστωσε τώρα ότι οι αρχαιότεροι ερπετοειδείς πρόγονοι του κοτόπουλου, που χρονολογούνται εκατομμύρια χρόνια πριν από την εξέλιξη ακόμα και των δεινοσαύρων, μπορεί να μην είχαν γεννήσει αυγά, όπως θεωρούνταν προηγουμένως.
Οι επιστήμονες πίστευαν εδώ και καιρό ότι η ωοτοκία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πρώιμη εξελικτική επιτυχία πριν από περισσότερα από 300 εκατομμύρια χρόνια των αμνιωτών, μιας ομάδας σπονδυλωτών που υφίστανται εμβρυική ανάπτυξη μέσα σε ένα αμνιόλιο, μια προστατευτική μεμβράνη στο εσωτερικό του αυγού.
Μια νέα μελέτη 51 απολιθωμένων ειδών και 29 ζωντανών ειδών που θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν ως ωοτόκα -που γεννούν αυγά με σκληρό ή μαλακό κέλυφος-, ή ζωοτόκα -που γεννούν ζωντανά μικρά- δείχνει το αντίθετο.
Οι ειδικοί λένε ότι αν και το αυγό με σκληρό κέλυφος έχει συχνά θεωρηθεί από τις μεγαλύτερες καινοτομίες στην εξέλιξη, η έρευνα αυτή υποδηλώνει ότι η εκτεταμένη διατήρηση εμβρύων -όταν τα μικρά διατηρούνται από τη μητέρα για διαφορετικό χρονικό διάστημα- στην πραγματικότητα έδωσε στη συγκεκριμένη ομάδα ζώων την απόλυτη προστασία.
Τελικά, η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;
Ο καθηγητής Μάικλ Μπέντον, από τη Σχολή Γεωεπιστημών τού Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, δήλωσε:
«Πριν από τα αμνιόζωα, τα πρώτα τετράποδα που ανέπτυξαν άκρα από πτερύγια ψαριών είχαν σε γενικές γραμμές αμφίβιες συνήθειες. Έπρεπε να ζουν μέσα ή κοντά στο νερό για να τρέφονται και να αναπαράγονται, όπως τα σύγχρονα αμφίβια, όπως οι βάτραχοι και οι σαλαμάνδρες».
Και συνεχίζει: «Όταν τα αμνιωτά εμφανίστηκαν στο προσκήνιο πριν από 320 εκατομμύρια χρόνια, κατάφεραν να ξεφύγουν από το νερό αναπτύσσοντας αδιάβροχο δέρμα και άλλους τρόπους ελέγχου της απώλειας νερού. Αλλά το αμνιακό αυγό ήταν το ''κλειδί'. Λέγεται ότι ήταν μια ''ιδιωτική λίμνη'', στην οποία το αναπτυσσόμενο ερπετό προστατευόταν από την ξήρανση στα θερμά κλίματα και επέτρεψε στα αμνιωτά να απομακρυνθούν από το νερό και να κυριαρχήσουν στα χερσαία οικοσυστήματα.
Το έργο μας και το έργο πολλών άλλων τα τελευταία χρόνια έχει στείλει το κλασικό μοντέλο του ''αυγού ερπετού'' των εγχειριδίων στο καλάθι των αχρήστων».
Ο επικεφαλής του έργου, καθηγητής Baoyu Jiang, πρόσθεσε: «Αυτή η καθιερωμένη άποψη έχει αμφισβητηθεί. Οι βιολόγοι είχαν παρατηρήσει ότι πολλές σαύρες και φίδια επιδεικνύουν ευέλικτη αναπαραγωγική στρατηγική μεταξύ ωογονίας και ζωογονίας. Μερικές φορές, στενά συγγενικά είδη παρουσιάζουν και τις δύο συμπεριφορές, και αποδεικνύεται ότι οι ζωντανές σαύρες μπορούν να γυρίσουν πίσω στην ωοτοκία πολύ πιο εύκολα από ό,τι είχε υποτεθεί».
Η μελέτη διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Nanjing και του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ και δημοσιεύεται στο Nature Ecology & Evolution.