Η ταινία «Οπενχάιμερ» που βγήκε στις ελληνικές αίθουσες στις 24 Αυγούστου διηγείται τη ζωή και την κληρονομιά του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, του πατέρα της ατομικής βόμβας.
Εμπνευσμένη από το βραβευμένο «Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ» των Κάι Μπερντ και Μάρτιν Τζ. Σέργουιν, η ταινία διηγείται τη ζωή και την κληρονομιά του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, του πατέρα της ατομικής βόμβας.
Σε σκηνοθεσία και σενάριο του Κρίστοφερ Νόλαν, το Οπενχάιμερ είναι ένα γυρισμένο σε ΙΜΑΧ επικό θρίλερ που παρασύρει το κοινό με την αγωνιώδη και παράδοξη ιστορία ενός αινιγματικού άντρα που πρέπει να ρισκάρει να καταστρέψει τον κόσμο προκειμένου να τον σώσει.
Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο Κίλιαν Μέρφι ως Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ και ηΈμιλι Μπλαντ στον ρόλο της συζύγου του, της βιολόγου και βοτανολόγου Κάθριν «Κίτι» Οπενχάιμερ. Ο βραβευμένος με Όσκαρ Ματ Ντέιμον υποδύεται τον Στρατηγό Λέσλι Γκρόουβς Τζούνιορ, επικεφαλής του Προγράμματος Μανχάταν, και ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ παίζει τον Λούις Στράους, πρόεδρο της Αμερικάνικης Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας.
Οπενχάιμερ: Άγνωστες ιστορίες από τα γυρίσματα της ταινίας
Λος Άλαμος
Ο Νόλαν εξέτασε το ενδεχόμενο να κάνει γύρισμα στο Λος Άλαμος, όπου διατηρούνται ακόμα μερικά κτίρια του Προγράμματος Μανχάταν. Αλλά η σημερινή τοποθεσία δεν ταιριάζει με το Λος Άλαμος εκείνης της περιόδου, αφού έχει πια και μοντέρνα κτίρια τα οποία θα έπρεπε να αφαιρεθούν ψηφιακά.
Η σκηνογράφος Ρουθ Ντι Γιανγκ σχεδίασε μία σχολαστική αναπαράσταση του Λος Άλαμος, την οποία κατασκεύασε σε ένα τρισδιάστατο λευκό μοντέλο-μινιατούρα. Το μοντέλο άρχισε να πιάνει τόσο πολύ χώρο που μεταφέρθηκε σε ειδικό χώρο της παραγωγής. Τελικά, συρρικνώθηκε όταν οι παραγωγοί συνειδητοποίησαν ότι η κατασκευή της ρέπλικας του Λος Άλαμος σε πραγματική κλίμακα ήταν απαγορευτική.
Καθώς οι δημιουργοί κατέστρωσαν νέα σχέδια, προέκυψε μία καινούρια στρατηγική: Θα έχτιζαν τις προσόψεις των κτιρίων στο Ghost Ranch στο Νέο Μεξικό και τα εσωτερικά πλάνα θα τα γύριζαν στο πραγματικό Λος Άλαμος.
Αυτή η προσέγγιση έδωσε άλλη ενέργεια στο καστ, αφού επέτρεψε στον Κίλιαν Μέρφι και την Έμιλι Μπλαντ να κάνουν γύρισμα στο σπίτι όπου ζούσε η οικογένεια Οπενχάιμερ.
«Ο Κρις αποζητά την αυθεντικότητα, είτε με γυρίσματα στα πραγματικά μέρη όπου ζούσαν οι άνθρωποι του Προγράμματος Μανχάταν είτε χτίζοντας κτίρια από το μηδέν» λέει ο παραγωγός Τσαρλς Ρόβεν. «Του αρέσουν οι ταινίες που μοιάζουν χειροποίητες, όχι φτιαγμένες σε ένα στούντιο ή ψηφιακά. Το νιώθεις αυτό σε όλη την ταινία, ειδικά με τα πρακτικά εφέ, όπως το χιόνι στο έδαφος ή τους κυματισμούς σε μία λίμνη, που είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στην ταινία, ή στο πώς προσέγγισε την πρώτη έκρηξη ατομικής βόμβας».
Πεδίο Πυρηνικών Δοκιμών Τρίνιτυ
Η ομάδα του Νόλαν πήρε άδεια για γυρίσματα στο Πεδίο Δοκιμών White Sands εκεί που πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμή και έκρηξη πυρηνικού όπλου. Αλλά η τοποθεσία παραμένει μία ενεργή στρατιωτική βάση και η παραγωγή δεν μπορούσε να μένει αδρανής για 6 με 8 ώρες κάθε μέρα, όσο ο στρατός έκανε τις δικές του δοκιμές.
Αντ’ αυτού, ο Νόλαν κατασκεύασε στο Νέο Μεξικό τη δική του εκδοχή του Πεδίου Δοκιμών Τρίνιτυ -συμπεριλαμβανομένου ενός ατσάλινου πύργου ύψους 30 μέτρων- και του απομακρυσμένου οχηρού καταφύγιου όπου ο Οπενχάιμερ παρακολουθούσε την πυροδότηση.
Άλλες τοποθεσίες
Η ταινία γυρίστηκε στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, όπου ο Οπενχάιμερ και ο Αϊνστάιν συνεργάστηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το παλιό γραφείο του Οπενχάιμερ είχε αναπαλαιωθεί και φαινόταν πολύ σύγχρονο. Αλλά το παλιό γραφείο του Αϊνστάιν είχε διατηρηθεί αυτούσιο και η παραγωγή πήρε άδεια να το χρησιμοποιήσει και να το μεταμορφώσει στο γραφείο του Οπενχάιμερ. Επίσης, ο Νόλαν γύρισε εσωτερικά και εξωτερικά πλάνα στο πραγματικό σπίτι όπου ζούσε ο Οπενχάιμερ και η Κίτι, καθώς και στον περιβάλλοντα χώρο και στη λίμνη.
Τα κοστούμια της ταινίας
Η ενδυματολόγος Έλεν Μιρότζνικ σχεδίασε τα κοστούμια του Οπενχάιμερ έτσι ώστε να εκφράσει το λεπτό του γούστο. Τα διαπεραστικά γαλανά μάτια του Κίλιαν Μέρφι τονίστηκαν από πουκάμισα σε μπλε τόνους.
Χαρακτηριστικό της γκαρνταρόμπας του Οπενχάιμερ ήταν το καπέλο του. Χρειάστηκε πολύς καιρός για να εντοπίσει η ενδυματολογική ομάδα την προέλευση του. Η Έλεν Μιρότζνικ απευθύνθηκε σε πιλοποιούς στη Νέα Υόρκη και την Ιταλία για να αντιγράψουν το περίφημο σχήμα του, αλλά τελικά ήταν το Baron Hats, το θρυλικό πιλοποιείο του Χόλιγουντ, που κατάφερε να κατασκευάσει το τέλειο αντίγραφο.
Σε αντίθεση με την απλή εμφάνιση του Οπενχάιμερ, ο Λούις Στράους είχε πάντα μια πιο μοντέρνα και εκλεπτυσμένη γκαρνταρόμπα. Τα κοστούμια του ήταν χειροποίητα, όπως και τα πουκάμισα του, που έφεραν τα αρχικά του. Όλα τα ρούχα μέχρι και οι γραβάτες ήταν πιστά αντίγραφα από τις φωτογραφίες του Στράους. Όλα ήταν έτσι σχεδιασμένα ώστε να εκφράζουν τον πλούτο και την επιτυχία του.
Ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ζήτησε τα ρούχα που φορούσε ο Στράους στη κυβερνητική ακρόαση-δίκη του 1954 να είναι ακριβώς τα ίδια. Έτσι, ο ηθοποιός φόρεσε ένα στενό σκούρο κουστούμι, ένα λευκό πουκάμισο και μία κίτρινη γραβάτα με μία φαρδιά μπλε γραμμή, αν και η σκηνή ήταν ασπρόμαυρη.
Τα οπτικά εφέ
Σε αντίθεση με τις φήμες που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο, ο Κρίστοφερ Νόλαν δεν πυροδότησε κάποια πραγματική ατομική βόμβα στο Νέο Μεξικό για να κινηματογραφήσει το ατομικό μανιτάρι της εμβληματικής πυρηνικής δοκιμής Τρίνιτυ. Αντ΄αυτού, ο Νόλαν και ο διευθυντής φωτογραφίας Χόιτ Βαν Χόιτεμα συνεργάστηκαν με τους επικεφαλής των ειδικών εφέ Σκοτ Φίσερ (βετεράνος του Νόλαν με Όσκαρ για τα Interstellar και Tenet) και τον Άντριου Τζάκσον (Όσκαρ για το Tenet) για να αναπαραστήσουν τη δική τους εκδοχή της ατομικής έκρηξης. Ο Νόλαν τους έθεσε μόνο ένα περιορισμό: συνεπής στην αισθητική που προτιμά τα πρακτικά εφέ, ο Νόλαν τους είπε ότι δεν επιτρεπόταν τα ψηφιακά εφέ.
Το πώς τελικά αναπαραστάθηκε η ατομική έκρηξη για τις ανάγκες της ταινίας παραμένει επτασφράγιστο μυστικό. Ένα είναι σίγουρο, ότι αυτή η αποστολή θύμιζε το άκρως απόρρητο αγγλο-αμερικανικό πρόγραμμα παραγωγής πυρηνικών όπλων, το περίφημο Πρόγραμμα Μανχάταν.
Μερικές από τις τεχνικές που χρησιμοποίησε η ομάδα των εφέ για το θέαμα της πυρηνικής δοκιμής αξιοποιήθηκαν για τις σκηνές που εκφράζουν τον εσωτερικό κόσμο του Οπενχάιμερ. Για μια ακόμα φορά, ο Νόλαν επέβαλε τη χρήση πρακτικών εφέ και όχι ψηφιακών. «Θεωρητικά τα ψηφιακά εφέ είναι ο προφανής τρόπος, αλλά δεν θα μας έδιναν κάτι προσωπικό και μοναδικό για τον χαρακτήρα το Οπενχάιμερ» λέει ο Νόλαν. «Δημιουργήσαμε μία απίθανη βιβλιοθήκη από προσωπικές, τρομαχτικές και όμορφες εικόνες που αντιπροσωπεύουν τη διαδικασία σκέψης ενός ανθρώπου στην πρώτη γραμμή της μετάβασης από τη νευτώνια φυσική στην κβαντική. Ενός ανθρώπου που βλέπει την ύλη και την εκπληκτική δόνηση της ενέργειας που υπάρχει σε όλα τα πράγματα και πώς μπορεί να εξαπολυθεί και τι μπορεί να επιφέρει».