Διαθέτουμε αυτή τη στιγμή τέσσερις πρώην πρωθυπουργούς οι οποίοι παραιτήθηκαν όταν τα κόμματά τους καταβαραθρώθηκαν στις εκλογές.
Κανείς τους δεν επέλεξε να ιδιωτεύσει. Ή να μετακινηθεί στον ιδιωτικό τομέα για να εργαστεί, όπως κάνουν οι περισσότεροι ατυχήσαντες ηγέτες σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Αντίθετα, και οι τέσσερις διατήρησαν τη βουλευτική έδρα, την οποία εξασφαλίζουν χωρίς σταυρό, τιμής ένεκεν. Ωστόσο, αποφεύγουν το Κοινοβούλιο, δεν συμμετέχουν στη λάτρα του δημοκρατικού πολιτεύματος. Πορεύονται ως απόμακροι Homme d' état, κάτοχοι Ιδρυμάτων-think tanks. Αλλά παραμένουν δραστήριοι στο κομματικό παρασκήνιο, άλλοτε μοιράζοντας χρησμούς μέσω των κύκλων τους, ως βούδες, άλλοτε με ηχηρές παρεμβάσεις. Καμία σχέση με τους πρώην προέδρους των ΗΠΑ, οι οποίοι μόλις εγκαταλείψουν τον Λευκό Οίκο αφιερώνονται στα Ιδρύματά τους ή κυνηγούν μανιωδώς το χρήμα.
Οι δικοί μας πρώην πρωθυπουργοί, όσες φορές επιχείρησαν να μετρήσουν την αποδοχή τους στην κοινωνία, δεν εισέπραξαν τα καλύτερα αποτελέσματα: για παράδειγμα, ο Καραμανλής το 2023 αρνήθηκε τη βουλευτική έδρα, ελπίζοντας ότι διά της αποχής θα αδυνάτιζε τις δυνάμεις της ΝΔ. Πέτυχε ακριβώς το αντίθετο και ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανεξελέγη με 41%. Αλλά και ο Γιώργος Παπανδρέου ίδρυσε κόμμα για να διασπάσει το ΠΑΣΟΚ και επιχείρησε να επανέλθει στην ηγεσία. Όμως, το ΚΙΔΗΣΟ απέτυχε, ενώ στις εσωκομματικές κάλπες ο πρώην πρωθυπουργός εισέπραξε το μισό ποσοστό του νικητή Νίκου Ανδρουλάκη.
Αναφέρω τα παραπάνω για τον ρόλο και την παρουσία των πρώην πρωθυπουργών, με αφορμή τα διπλά πυρά Σαμαρά-Καραμανλή κατά Μητσοτάκη για τα ελληνοτουρκικά. Παγίως αντίθετοι με τη διεύρυνση της ΝΔ στο Κέντρο, εναντιώθηκαν και στα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο, με αφορμή την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα.
Ωστόσο, η επίσκεψη είχε απρόσμενη επιτυχία, ο διεθνής Τύπος την εγκωμίασε και ο κατονομαζόμενος ως «πειρατής» Ερντογάν από τον Αντώνη Σαμαρά εμφανίστηκε στο Μαξίμου με πρωτοφανείς γλύκες. Η στρατηγική του συνεχούς διαλόγου και της ύφεσης θριάμβευσε, σε πείσμα όσων επιδόθηκαν σε εμπόριο φρονήματος και ανακαλύπτουν μονίμως υποχωρήσεις και προδοσίες.
Η μανία των πρώην να μην εγκαταλείπουν με τίποτα, μετά την απώλεια της εξουσίας, υποκρύπτει σαφώς έναν πόθο για «αναγνώριση εκ των υστέρων». Ανθρώπινο, κατανοητό και σεβαστό. Όταν αρκετές σελίδες από τη θητεία σου γράφτηκαν με μαύρα γράμματα, επιδιώκεις να χρυσώσεις τουλάχιστον την κορνίζα στο πορτρέτο, όσο είσαι ακόμη ενεργός.
Εξ όσων θυμάμαι, μόνο στη Γαλλία οι πρώην είναι το ίδιο ανεξήγητα υπερκινητικοί, όχι πάντα προς όφελος των κομμάτων τους. Ο Σαρκοζί, ειδικά, ζημίωσε το PR με τις συνεχείς, σκανδαλώδεις παρεμβάσεις του υπέρ... του Μακρόν! Ενεργό ρόλο διεκδικεί και ο Ολάντ στο ισχνό Σοσιαλιστικό Κόμμα, με παρουσιάσεις βιβλίων, κοσμικές εμφανίσεις και μπηχτές. Τα ίδια έκαναν παλιότερα οι Σιράκ, Ζισκάρ και πάει λέγοντας. Tontons flingueurs αποκαλούν ειρωνικά τους πρώην προέδρους τους οι Γάλλοι, εξαιτίας της βλαπτικής υπερδραστηριότητάς τους - «οι θείοι με το δίκαννο».
Ο Αλέξης Τσίπρας βρήκε κι αυτός πρόσφατα τη θέση του ανάμεσα στους ανησυχούντες πρώην. Νεότερος όλων (μόνο 49 ετών), αποτελεί μια ειδική περίπτωση - βρίσκεται σε φάση work in progress, αν μου επιτρέπεται η έκφραση. Με το που αποσύρθηκε από την ηγεσία και κίνησε τις διαδικασίες αντικατάστασής του, εμφανίζεται 4 μήνες αργότερα να σχεδιάζει την ολική επαναφορά του στην κεντρική σκηνή. Εξομολογήθηκε πρόσφατα στον Καρακούση του «Βήματος» ότι νιώθει απογοητευμένος από τον Κασσελάκη και τους διασπαστές της Νέας Αριστεράς και ότι «κάτι πρέπει να γίνει».
Βέβαια, στην Κεντροδεξιά, η τάση των πρώην να υποτιμούν τον νυν (και ενίοτε να τον υπονομεύουν) μπορεί να θεωρηθεί σαν μια γραφική παρτίδα ανάμεσα σε παλαίμαχους, εκτός παιχνιδιού, απέναντι σε κάποιον που ελέγχει ηγεμονικά το γήπεδο. Αντίθετα, στην Κεντροαριστερά, οι ανησυχίες των πρώην είναι υπαρξιακές. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ φυτοζωούν στα όρια του 10%-14%, οι ηγεσίες τους δεν είναι επιδραστικές και το παιχνίδι στο Κέντρο μονοπωλεί άλλος παίκτης.
Επομένως, η πρόσφατη συνάντηση Τσίπρα-Ολάντ στο Παρίσι και το μυστικό ραντεβού με Παπανδρέου, σε μπαρ στο Στρασβούργο, κρύβει κάτι παραπάνω από δίψα για προσωπική προβολή και αναγνώριση: είναι ο φόβος ότι έχουν δει (και οι δύο) τις παρατάξεις τους να σβήνουν στα χέρια τους. Ο τρόμος της υστεροφημίας καραδοκεί.