Σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, ο Ανδρέας Παπανδρέου επέλεξε την 3η Σεπτεμβρίου του 1974 για ιδρυτική ημερομηνία του ΠΑΣΟΚ.
Ο παραλληλισμός με το 1843 και τα γεγονότα που οδήγησαν στη θέσπιση του πρώτου Συντάγματος της Ελλάδας εμφανής. Άλλωστε, καθ όλη την πορεία του ο Ανδρέας Παπανδρέου χρησιμοποίησε έντονα τους πολιτικούς συμβολισμούς.
Αφιερωμένη στο ΕΣΥ η φετινή επέτειος για την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ
40 χρόνια ΠΑΣΟΚ: Από το θρίαμβο στην παρακμή
Το ΠΑΣΟΚ (Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα) γιορτάζει σήμερα τα 46 του χρόνια. Η πτώση της χούντας τον Ιούλιο του 1974 βρήκε τον Ανδρέα Παπανδρέου στον Καναδά. Ο ίδιος επιστρέφει στην Ελλάδα τον Αύγουστο αποφασίζοντας να ιδρύσει ένα νέο κόμμα παρά τις εισηγήσεις που είχε να ηγηθεί της Ένωσης Κέντρου. Είχε προηγηθεί αρχές Αυγούστου -στις 6 του μήνα- η σύγκληση στο Βίντερτουρ της Ελβετίας του εθνικού συμβουλίου του ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα), της αντιστασιακής οργάνωσης που ίδρυσε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Στη συνδιάσκεψη αποφασίστηκε η διάλυση του ΠΑΚ και η μετεξέλιξή του σε Κίνημα. Δέκα μέρες αργότερα, στις 16 Αυγούστου, ο Ανδρέας Παπανδρέου φτάνει στην Αθήνα. Στο ίδιο αεροπλάνο η σύζυγός του Μαργαρίτα, ο γιος του Γιώργος, ο Κίμων Κουλούρης, η Αγγέλα Κοκκόλα και ο Μιχάλης Ζιάγκας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τυγχάνει αποθεωτικής υποδοχής από πολιτικούς φίλους και κόσμο κατά τη διάρκεια της διαδρομής του από το αεροδρόμιο στο Καστρί.
Η ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ
Σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ, η οποία εγκρίθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974, σκοπός του Κινήματος ήταν η Εθνική Ανεξαρτησία, η Λαϊκή Κυριαρχία, η Κοινωνική Απελευθέρωση και η Δημοκρατική διαδικασία. «Μόνο με την ενεργό πολιτική παρουσία των πολιτών, απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδας, θα εξασφαλιστούν τόσο η εθνική μας ανεξαρτησία όσο και η λαϊκή κυριαρχία. Ήρθε η ώρα να περάσουμε από την παθητική αναμονή στην ενεργό λαϊκή παρουσία για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της χώρας μας», αναφέρεται ανάμεσα σε άλλα στην διακήρυξη.
Αρχικώς, το πρώτο αρκτικόλεξο που χρησιμοποιήθηκε ήταν το ΠΣΚ. Το ΠΑΣΟΚ θα επικρατήσει λίγο αργότερα, καθώς «επιβλήθηκε» μέσα από τα γραπτά του πολιτικού συντάκτη τότε του «Βήματος», Σταύρου Ψυχάρη. Αν και οι πρώτη υποδοχή από τις προοδευτικές εφημερίδες της εποχής δεν ήταν ενθουσιώδης, ο Ανδρέας Παπανδρέου καλεί στις 15 Σεπτεμβρίου όσους πιστεύουν στις Αρχές του κινήματος να αυτοοργανωθούν, δημιουργώντας τις πρώτες τοπικές κομματικές οργανώσεις στην Ελλάδα. Τα πρώτα γραφεία του κόμματος είναι ένα δυάρι στην οδό Ακαδημίας 28.
Οι εκλογικές ήττες το 1974 και το 1977 και οι πρώτες διαγραφές
Η πρώτη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ σε εθνικές εκλογές γίνεται το Νοέμβριο του 1974 όπου αποσπά το ποσοστό του 13,58%, εκλέγοντας 13 βουλευτές. Ακολουθεί μία περίοδος εσωστρέφειας και εσωκομματικής σύγκρουσης η οποία τελειώνει με τις διαγραφές μίας ομάδας στελεχών τροτσκιστικής προέλευσης αλλά και των στελεχών που προέρχονταν από τη αντιδκατατορική ομάδα “Δημοκρατική Άμυνα”, μεταξύ των οποίων ο Σάκης Καράγιωργας και ο Νίκος Κωνσταντόπουλος.
Στις εκλογές του 1977 το ΠΑΣΟΚ καταλαμβάνει ποσοστό 25.3%, εκλέγει 93 βουλευτές και καταλαμβάνει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η «Αλλαγή» του 1981
Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1981, το ΠΑΣΟΚ με βασικό σύνθημα το «Αλλαγή» και το «Η Ελλάδα στους Έλληνες» καταγράφει το εκπληκτικό ποσοστό του 48% και κερδίζει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 173 βουλευτές.
Ξεκινά η χρυσή περίοδος του ΠΑΣΟΚ καθώς μέχρι το 2004, με εξαίρεση την τετραετία 1989-1993, βρίσκεται συνεχώς στην εξουσία. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας, μία σειρά από προοδευτικές θεσμικές αλλαγές, η είσοδος της χώρας στην ΟΝΕ είναι μερικά από τα επιτεύγματα των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες, πάντως, στιγματίστηκαν και από σκάνδαλα, εσωκομματικές ίντριγκες που κατέληξαν στο 4,68% του 2015, το χαμηλότερο ποσοστό που έχει καταγράψει το κόμμα.
Η ομιλία του Ανδρέα Παπανδρέου στην προεκλογική συγκέντρωση του 1981
Η σημερινή εκδήλωση
Η σημερινή εκδήλωση για την επέτειος της 3ης Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη, στις 19:30 στο Ζάππειο και θα είναι αφιερωμένη στη μεγάλη μεταρρύθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Ομιλήτρια θα είναι η Φώφη Γεννηματά.
Απόντες ΓΑΠ, Σημίτης, Λαλιώτης, Αυγερινός
Από την εκδήλωση θα απουσιάσουν οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Σημίτης και Γιώργος Παπανδρέου καθώς και τα ιστορικά στελέχη του Κινήματος Κώστας Λαλιώτης και Παρασκευάς Αυγερινός, οι οποίοι έχουν στείλει χαιρετισμούς.
Όπως αναφέρουν από τη Χαριλάου Τρικούπη, η φετινή επέτειος πραγματοποιείται στο πλαίσιο των πολύ δύσκολων συνθηκών που επιβάλλει η πανδημία του κορωνοϊού, καθώς και τα ισχύοντα περιοριστικά μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς της νόσου. «Με αυτονόητο αίσθημα κοινωνικής και συλλογικής ευθύνης στην ιδιαίτερη συγκυρία που βιώνουμε, και εφαρμόζοντας τον ισχύοντα αριθμητικό περιορισμό για τη διενέργεια συναθροίσεων, η πολιτική μας εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί με την υποχρεωτικά περιορισμένη φυσική παρουσία που προβλέπεται, με τη συμμετοχή ΜΟΝΟ της Κοινοβουλευτικής μας Ομάδας, του Εκτελεστικού Πολιτικού Συμβουλίου και των πρώην Προέδρων του Κινήματος. Καλούμε τα ΜΜΕ, τα μέλη και τους φίλους του Κινήματος να παρακολουθήσουν τη φετινή μας επέτειο ζωντανά μέσω του Καναλιού της Βουλής και τους λογαριασμούς του Κινήματος Αλλαγής και του ΠΑΣΟΚ στο Facebook», σημειώνεται στην ανακοίνωση.