Από τις τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο και κυρίως από το παρατεταμένο κλείσιμο των τραπεζών από τις 15 Μαρτίου δεν επηρεάζονται μόνο οι πολίτες της Μεγαλονήσου, αλλά και οι Ελληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται εμπορικά ή επενδυτικά στην αγορά της νήσου.
Οι Ελληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται με οποιονδήποτε τρόπο στην Κύπρο από τις 15 Μαρτίου βρίσκονται κυριολεκτικά με δεμένα τα χέρια: Κεφάλαια ύψους αρκετών εκατομμυρίων ευρώ, που αφορούν μισθοδοσία ή πληρωμές προμηθευτών, βρίσκονται εγκλωβισμένα σε λογαριασμούς τρεχούμενους/όψεως σε τράπεζες του νησιού, επιταγές εκκρεμούν και παραγγελίες παραμένουν απλήρωτες.
Την ίδια ώρα η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα «παραλύει» κάθε επιχειρηματικό σχεδιασμό, ενώ πλήττονται και οι ελληνικές εξαγωγές προς την Κύπρο. Χαρακτηριστικό του προβλήματος που δημιουργείται σε αυτόν τον τομέα είναι το γεγονός πως σε περίπτωση οικονομικού κραχ στην Κύπρο, οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές θα «γύριζαν» σε αρνητικό πρόσημο.
Σημειώνεται ότι το ύψος των ελληνικών εξαγωγών προς την Κύπρο ανήλθε το 2012 στα 1,3 δισ. ευρώ καθώς και ότι ένα στα τέσσερα προϊόντα που εισάγει η νήσος προέρχεται από την Ελλάδα.
«Αυτή τη στιγμή η αγορά έχει 'παγώσει', δεν κινείται τίποτα, τα εστιατόρια και τα καφέ είναι άδεια. Παράλληλα, έχουν εγκλωβιστεί σημαντικά ποσά σε λογαριασμούς όψεως εταιρειών ελληνικών συμφερόντων, για μισθοδοσίες και πληρωμές προμηθευτών. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο μία μεγάλη ελληνική εταιρεία έχει εγκλωβισμένα αυτή τη στιγμή περίπου 1,6 εκατ. ευρώ» αναφέρει χαρακτηριστικά μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο προϊστάμενος του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της Ελλάδας στη Λευκωσία Βασίλης Σκρόνιας.
Με ποιους τρόπους δραστηριοποιούνται στην Κύπρο οι ελληνικές επιχειρήσεις
Συνολικά, οι ελληνικές επιχειρήσεις με παρουσία στην αγορά της Κύπρου χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες:
- Ή πραγματοποιούν καθαρές εξαγωγές προς την Κύπρο,
- Ή διαθέτουν υποκατάστημα / θυγατρική εταιρεία
- Ή έχουν «ανοίξει» ΑΦΜ εκεί την τελευταία διετία για να απολαύσουν τα φορολογικά οφέλη
- Ή έχουν εγγραφεί στο ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων του Γενικού Λογιστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας για να αναλαμβάνουν δημόσια έργα.
Οι επιχειρήσεις της πρώτης κατηγορίας (εξαγωγές) αντιμετωπίζουν σήμερα σοβαρά προβλήματα. Η Κύπρος αποτελεί τον τέταρτο καλύτερο πελάτη για τα ελληνικά προϊόντα, γεγονός που καθιστά προφανείς τις επιπτώσεις που θα είχε για τις ελληνικές εξαγωγές ενδεχόμενο κυπριακό κραχ.
«Υπάρχουν εξαγωγείς, που έχουν εκτελέσει μια παραγγελία σε χρόνο πριν από την κρίση και αναρωτιούνται αν θα λάβουν τα χρήματά τους. Υπάρχουν εταιρείες, που έχουν λάβει παραγγελίες από κυπριακές εταιρείες, τις οποίες δεν μπορούν για ευνόητους λόγους να στείλουν. Υπάρχουν επιχειρήσεις που έχουν στα χέρια τους επιταγές, τις οποίες δεν ξέρουν αν και πότε θα μπορέσουν να εξαργυρώσουν» σημειώνει μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) Δημήτρης Λακασάς.
Πάνω από 400 ελληνικές επιχειρήσεις στο ηλεκτρονικό σύστημα δημόσιων συμβάσεων
Οσον αφορά τις ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν εγγραφεί στο ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων της Κύπρου, ο κ. Λακασάς σημειώνει ότι αυτές ανέρχονται σε 414, δηλαδή πάνω από το 10% του συνολικού αριθμού εγγεγραμμένων (4.000).
Πρόκειται κυρίως για εταιρείες πληροφορικής και συμβουλευτικών υπηρεσιών, που «έχουν λαμβάνειν» υπόλοιπα και επιταγές από έργα που έχουν εκτελέσει.
Επίσης, εκατοντάδες εταιρείες ελληνικών συμφερόντων υπολογίζεται ότι έχουν «ανοίξει» ΑΦΜ στην Κύπρο για φορολογικούς σκοπούς την τελευταία διετία.
Περισσότερες από 700 βορειοελλαδικές επιχειρήσεις με δραστηριότητα στην Κύπρο
Σύμφωνα με τον κ. Λακασά περισσότερες από 700 υπολογίζονται οι βορειοελλαδικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σήμερα στην αγορά της Κύπρου «με τον ένα ή τον άλλο τρόπο».
Η ελληνική επενδυτική παρουσία
Στάση αναμονής τηρούν οι επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων στην Κύπρο, δεδομένου ότι οι συναλλαγές τους με τη Μεγαλόνησο έχουν σταματήσει, όπως επισημαίνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) Νικόλαος Πέντζος.
Ο ίδιος σημειώνει, πάντως, ότι είναι πολύ νωρίς για να κάνει εκτιμήσεις, σε σχέση με την εξέλιξη της κατάστασης, αν και το βασικό μήνυμα που λαμβάνει ο φορέας από τις επιχειρήσεις είναι ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός, ιδίως στο επίπεδο των εξαγωγών και σε σχέση με το τι θα γίνει με επιταγές σε εκκρεμότητα.
Ποια είναι η ελληνική επενδυτική παρουσία στην Κύπρο; Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων στη χώρα δραστηριοποιούνται πάνω από 100 μεγάλες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων (χωρίς να υπολογίζονται οι μικρότερες), μεταξύ των οποίων πέντε τράπεζες (Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα, Εμπορική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς), η αεροπορική εταιρεία Aegean Airlines, που στην τριετία που μεσολάβησε μέχρι τον Νοέμβριο του 2011 μετέφερε πάνω από τρία εκατ. επιβάτες από και προς την Κύπρο, η Coca Cola 3E, τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Folli-Follie, o OΠΑΠ και άλλες.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, το σύνολο των ελληνικών Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (επενδυτική θέση) ξεπερνάει τα 3,1 δισ. ευρώ.
Ποιες ελληνικές εταιρείες έχουν καταθέσεις στην Κύπρο
Οπως προκύπτει από τις επιστολές που μέχρι στιγμής έχουν στείλει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ύστερα από σχετικό αίτημά τους, οι ελληνικές εισηγμένες εταιρείες που διατηρούν καταθέσεις στην Κύπρο είναι οι εξής:
- Jumbo - Ο Oμιλος ανακοίνωσε ότι η εταιρεία διαθέτει στην Κύπρο καταθέσεις και κεφάλαιο κίνησης 58 εκατ. ευρώ στην Τράπεζα Κύπρου. «Η εταιρεία στην Κύπρο διαθέτει στην Τράπεζα Κύπρου καταθέσεις και κεφάλαιο κίνησης περίπου 58 εκατ. ευρώ. Ο όμιλος δεν έχει έκθεση σε κινητές αξίες (όπως μετοχές, ομόλογα) ή χρηματοπιστωτικά μέσα των τραπεζών Κύπρου και CPB. Η θυγατρική εταιρεία στην Κύπρο συνεχίζει τη λειτουργία της κανονικά, ωστόσο προεκτιμάται ότι ο κύκλος εργασιών της θα επηρεαστεί αρνητικά κατά 20%-25%, για το τετράμηνο, που απομένει, μέχρι το τέλος της τρέχουσας οικονομικής χρήσης» αναφέρει χαρακτηριστικά η εταιρεία στην ανακοίνωσή της.
- Attica Bank - Η τράπεζα κατέχει στο χαρτοφυλάκιο διαθεσίμων προς πώληση ομόλογο έκδοσης της Τράπεζας Κύπρου (ISIN CY0141890117), ονομαστικής αξίας 5 εκατ. ευρώ το οποίο αποτιμά σε τρέχουσες τιμές.
- ΟΤΕ - Εχει καταθέσεις 3 εκατ. ευρώ έχει ο ΟΤΕ στα τραπεζικά ιδρύματα της Κύπρου (Τράπεζα Κύπρου, Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα). Η πλειονότητα των καταθέσεων αυτών αποτελούν το αντίκρισμα για ήδη εκδοθείσες εγγυητικές επιστολές.
- ΕΛΛΑΚΤΩΡ - Ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ είχε, μέσω θυγατρικών εταιρειών και κοινοπραξιών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, μη εγγυημένες καταθέσεις 2 εκατ. ευρώ.
- ΟΠΑΠ - Οι θυγατρικές του έχουν καταθέσεις άνω των 3 εκατ. ευρώ.
- ΑΛΟΥΜΥΛ Α.Ε - Η διοίκηση της «ΑΛΟΥΜΥΛ Α.Ε.» ανακοίνωσε ότι οι καταθέσεις του Ομίλου στην Τράπεζα CPB, ανέρχονται στο συνολικό ποσό των 867.296,6 ευρώ. Η εκτίμηση της διοίκησης για τον κύκλο εργασιών του ομίλου στην Κύπρο, τη χρήση του 2013, είναι πως θα κυμανθεί τουλάχιστον στο μείον 50%, σε σύγκριση με το 2012.
- ΓΙΟΥΡΟΜΠΡΟΚΕΡΣ- Ο Ομιλος δεν διατηρεί καταθέσεις στα τραπεζικά ιδρύματα Τράπεζα Κύπρου, C.P.B. και Ελληνική Τράπεζα, που τηρούνται στην Κύπρο. Κατέχει, όμως, 415.800 μετοχές της εταιρείας «CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD», οι οποίες είναι εισηγμένες στο Χ.Α. Το ποσοστό του κύκλου εργασιών του Ομίλου στην Κύπρο για την χρήση 2012 ανήλθε σε 10%.Η εξέλιξη της δραστηριότητας του Ομίλου στην Κύπρο αναμένεται να έχει μία πτώση της τάξης του 5% επί του συνολικού κύκλου εργασιών.
- ΚΟΥΜΠΑΣ - Ο Ομιλος κατέχει 415.800 μετοχές της εταιρείας «CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD», οι οποίες είναι εισηγμένες στο Χ.Α. Το ποσοστό του κύκλου εργασιών του Ομίλου στην Κύπρο για την χρήση 2012 ανήλθε σε 10%. Η εξέλιξη της δραστηριότητας του Ομίλου στην Κύπρο αναμένεται να έχει μία πτώση της τάξης του 5% επί του συνολικού κύκλου εργασιών. Ο Ομιλος έχει εκδώσει κοινό ομολογιακό δάνειο ποσού 27. εκατ. ευρώ και κοινό ομολογιακό δάνειο ποσού 78. εκατ. ευρώ(υπό το άρτιο κατά ποσοστό 90% επί της ονομαστικής αξίας εκάστης Ομολογίας) με ομολογιούχο δανειστή την «CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD». Επίσης, διατηρεί δάνειο ποσού 1,7 εκατ. ευρώ με το ίδιο ως άνω τραπεζικό ίδρυμα.
- ΕΛΠΕ - Καταθέσεις 5 εκατ. ευρώ στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου έχουν οι εταιρείες του ομίλου ΕΛΠΕ που δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή αγορά. Οπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, σύμφωνα με το Capital, ο Ομιλος έχει τέσσερεις θυγατρικές που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο δύο από τις οποίες ενεργούν σαν μητρικές εταιρείες συμμετοχών στα Βαλκάνια και δεν έχουν καμία έκθεση στην Κυπριακή αγορά ή το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Στην αγορά πετρελαιοειδών στην Κύπρο, δραστηριοποιούνται οι θυγατρικές εταιρείες Hellenic Petroleum Cyprus Ltd και RAMOIL Cyprus Ltd. Στο σύνολο του Ομίλου μόνο οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή αγορά διατηρούν καταθέσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου (Τράπεζα Κύπρου, Λαϊκή Τράπεζα, Ελληνική Τράπεζα και Συνεταιριστική Τράπεζα). Τα υπόλοιπα καταθέσεων αφορούν τις εισπράξεις από το δίκτυο πρατηρίων στην τοπική αγορά, ενώ το συνολικό υπόλοιπο σε όλα τα ανωτέρω χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ανέρχεται σε €5 εκ. περίπου και αντιστοιχεί στις εκκαθαρίσεις εισπράξεων των τελευταίων ημερών πριν από την εφαρμογή του κλεισίματος των τραπεζών στις 15/3/2013.