Είναι σύνηθες πολλοί άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων να διακατέχονται από μια έμφυτη ανασφάλεια και μια διαρκή ανάγκη για επιβράβευση και προβολή. Από μια διαρκή ανάγκη για επιβεβαίωση. Ο Μένης Κουμανταρέας, ωστόσο, είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Όντας, ίσως, ο πιο πολυδιαβασμένος σύγχρονος Έλληνας πεζογράφος και δοκιμιογράφος, πατάει γερά στο έδαφος και μιλάει δημόσια γι’ αυτά που πιστεύει, χωρίς φόβο, χωρίς να ψάχνει για συμπάθεια, με σιγουριά και αυτοπεποίθηση, αν και σπάνια το κάνει, αφού, όπως λέει, προτιμά να γράφει.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συναντήθηκε με τον Μένη Κουμανταρέα στην πλατεία Βικτωρίας, στην πλατεία των παιδικών του χρόνων. Νωρίτερα, ο συγγραφέας είχε μιλήσει σε καφετέρια της περιοχής για το έργο του και εξέθεσε τους προβληματισμούς του στο πλαίσιο εκδήλωσης που πραγματοποίησε η κίνηση κατοίκων της 6ης δημοτικής κοινότητας, σε μία προσπάθεια «να ξαναζωντανέψουν οι γειτονιές και να ξαναγίνουν τόποι συνάντησης, πολιτισμού και κοινωνικού προβληματισμού».
Ο συγγραφέας, που σήμερα ζει μόνιμα στην Κυψέλη, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την κρίση, τους «αγανακτισμένους», την πολυαγαπημένη του, όπως την χαρακτήρισε, Αθήνα, τους μετανάστες, το χρήμα και την τέχνη.
«Αγαπώ τόσο πολύ την Αθήνα, που ό,τι και αν συμβεί, δεν θα πάψω να την αγαπώ», λέει ξεφυσώντας τον καπνό από το τσιγάρο του, στο Cafe de Poet της πλατείας Βικτωρίας, και η ματιά του γλυκαίνει.
«Από την πρώτη μέρα της μετανάστευσης φορτώναμε τα πάντα στους Αλβανούς. Τώρα στους Πακιστανούς ή στους Αφρικανούς. Πάντα κάποιος λαός φορτώνεται τις αμαρτίες και τα στραβά της χώρας στην οποία φιλοξενείται. Οι άνθρωποι δεν βρίσκονται εδώ για τουρισμό. Είτε έχουν οικονομική ανάγκη είτε το καθεστώς της πατρίδας τους δεν τους επιτρέπει να είναι ελεύθεροι», λέει αυστηρά και συμπληρώνει: «Μ’ έχουν φοβίσει κι εμένα, αλλά δεν πρέπει να φοβόμαστε. Εγώ περπατώ τη νύχτα, αλλά προσέχω και καλό είναι να προσέχει κανείς και να μην πηγαίνει σε επικίνδυνα μέρη ή να έχει μαζί του και μία συντροφιά», ενώ τα μεταναστόπουλα, αν και έχει νυχτώσει για τα καλά, παίζουν ακόμα στην πλατεία, λίγο πριν την εγκαταλείψουν για το βραδινό τους.
Η συζήτηση έρχεται αναπόφευκτα στην οικονομική κρίση. «Η ρίζα της κρίσης είναι το χρήμα, γιατί όλοι τελικά μόνο γι’ αυτό μιλάνε σήμερα», λέει σχεδόν μηχανικά. «Το χρήμα, ωστόσο δεν αντιπροσωπεύει καμία αγιότητα, καμία θεότητα. Για μένα αυτό είναι αυτονόητο. Οι άνθρωποι που υποφέρουν μιλάνε με καλό τρόπο, αλλά οι άνθρωποι που καταπιέζουν το διαχειρίζονται με κακό τρόπο», προσθέτει αινιγματικά.
«Οι συγκεντρώσεις, ωστόσο, στην Αθήνα δείχνουν τελικά ότι ο κόσμος δεν κοιμάται. Όλοι πρέπει να κάνουμε κάτι για να αντιδράσουμε στον φόβο, την ξενοφοβία ή την “ελληνοφοβία”. Αν δεν αντιδράσεις δεν γίνεται τίποτα. Εγώ δεν βγαίνω στις πλατείες να διαμαρτυρηθώ, άλλωστε ούτε η ηλικία μου το επιτρέπει. Ένας άνθρωπος που γράφει, όπως εγώ, αντιδρά με τα βιβλία. Μέσα από αυτά, λέω αυτά που σκέφτομαι και αγαπώ και, απ’ ό,τι φαίνεται, πολλοί αναγνώστες ταυτίζονται μαζί μου».
«Η τέχνη σίγουρα είναι το αντίδοτο για τα περισσότερα βάσανα», λέει με σιγουριά. «Για παράδειγμα, όταν οι συγγραφείς μιλάνε για την αρρώστια και το θάνατο, αυτό προσφέρει μία ανακούφιση στους αναγνώστες. Αντίθετα με αυτό που συμβαίνει στη ζωή, που όταν αρρωσταίνουμε ή όταν πεθαίνει κάποιος δικός μας είμαστε περίλυποι. Στην τέχνη αυτό λειτουργεί σαν βάλσαμο, γιατί δείχνει τη γλυκιά και την αληθινή όψη της αρρώστιας και δεν απελπίζει με τον θάνατο».
Ο Μένης Κουμανταρέας είναι ένας από τους λίγους σημερινούς αυθεντικούς πνευματικούς ανθρώπους, που έχει επιλέξει να ζει μέσα στον πραγματικό κόσμο, ανάμεσα σε μετανάστες, Έλληνες, και «νεοέλληνες», που προβληματίζεται, ψάχνει και βρίσκει, γι’ αυτό και η πένα του μοιάζει αστέρευτη, έχοντας 20 σπουδαία έργα στο ενεργητικό του και συνεχή συγγραφική παρουσία από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, μέχρι και σήμερα, αποτυπώνοντας με τον πιο αυθεντικό τρόπο την εποχή του.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, η συγγραφέας Γαλάτεια Ριζιώτη και ο ηθοποιός Βασίλης Βλάχος διάβασαν δύο διηγήματα πόλης από το βιβλίο του συγγραφέα «Η γυναίκα που πετάει», από τις εκδόσεις Κέδρος.
Η επόμενη πολιτιστική εκδήλωση της κίνησης κατοίκων της 6ης δημοτικής κοινότητας θα πραγματοποιηθεί στην καφετέρια Palmie της πλατείας Βικτωρίας, την Πέμπτη 9 Ιουνίου, στις οκτώ το βράδυ, όπου ο Δημήτρης Προύσαλης θα αφηγηθεί «Λαϊκά Παραμύθια για μεγάλους ενάντια στων σκοτεινών μνημονίων τις ψυχοφθόρες εποχές».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ