Ο Νίκος Παππάς είναι διευθυντής του γραφείου του Αλέξη Τσίπρα και ο εξ απορρήτων συνεργάτης του επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Δημήτρη Φ. Παπαγεωργίου μιλάει για τις εξελίξεις στην Κύπρο και στην Ελλάδα, για το οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και για τις μελλοντικές συνεργασίες του κόμματός του.
Το τελευταίo Eurogroup κατέληξε σε μια οδυνηρή συμφωνία για την Κύπρο. Ο ΣΥΡΙΖΑ τάχθηκε υπέρ του ΟΧΙ του κυπριακού κοινοβουλίου. Ωστόσο κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτό το ΟΧΙ είχε ως αποτέλεσμα να ληφθεί μια χειρότερη απόφαση για την κυπριακή Δημοκρατία. Τι απαντάτε;
To ΌΧΙ του κυπριακού κοινοβουλίου και του λαού άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας, για να αποφύγει η Κύπρος την οικονομική και κοινωνική χρεοκοπία. Αυτό το παράθυρο το έκλεισε εκκωφαντικά η κυβέρνηση Αναστασιάδη. Ο κ. Αναστασιάδης εξελέγη με πρόγραμμα «ζήτω το μνημόνιο». Στο πρόσωπο του η Μέρκελ αναγνωρίζει έναν ακλόνητο σύμμαχο. Οι μνημονιακοί στην Ελλάδα εύχονταν και δούλευαν για να ταπεινωθεί η Κύπρος. Γιατί αν η Κύπρος είχε αποφασισμένη ηγεσία, η οποία θα κέρδιζε έστω και το ελάχιστο, η Ελληνική κυβέρνηση θα κατέρρεε την επόμενη στιγμή. Για αυτό τους έλουσε κρύος ιδρώτας. Τώρα προσπαθούν να πείσουν ότι επειδή ο Αναστασιάδης δεν έκανε διαπραγμάτευση δεν μπορεί να γίνει διαπραγμάτευση γενικώς. Θέλουν να αναβαθμίσουν το «ναι σε όλα» από τακτική σε ιδεολογία. Είναι προφανές ότι όταν τους ζητηθεί κούρεμα καταθέσεων θα πούνε πάλι ναι σε όλα. Αν λοιπόν θέλουμε να σώσουμε τις καταθέσεις μας πρέπει να αλλάξουμε κυβέρνηση.
Ήταν σωστό τελικά το ΟΧΙ;
Δεκάδες προσωπικότητες, πολιτικοί, οικονομολόγοι και αναλυτές σε όλον τον κόσμο διατύπωσαν τις αντιρρήσεις τους ή τις επικρίσεις τους για την πρωτοφανή απόφαση που προβλέπει κούρεμα των καταθέσεων. Οι επαρκέστεροι γνώστες οικονομικών διαπίστωσαν όλα όσα δεν θέλησαν να διαπιστώσουν η ελληνική και η κυπριακή κυβέρνηση, οι οποίες φέρουν ακέραια την ευθύνη για τη οδυνηρή «λύση» η οποία επελέγη για την Κύπρο. Το ΌΧΙ των Κυπρίων, στο πλευρό των οποίων βρέθηκε από την πρώτη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ, αποτελεί, , ηχηρό μήνυμα όχι μόνο για τον ελληνικό λαό, αλλά και για όλους τους λαούς της Ευρώπης και παρακαταθήκη για το μέλλον. Οι εξελίξεις μας διδάσκουν ότι εκτός από αποφασισμένο λαό χρειάζεται και αποφασισμένη ηγεσία. Αυτό λείπει από την Ελλάδα.
Ο κ. Τσίπρας τις προηγούμενες ημέρες κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι αρνήθηκε βοήθεια ύψους 2 δισ. ευρώ στην Κύπρο, με κυβερνητικούς κύκλους να απαντούν ότι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να συμβεί. Εσείς που θα βρίσκατε τα χρήματα;
Καταρχάς η Νέα Δημοκρατία υποστήριξε ότι ουδέποτε ζητήθηκε βοήθεια από την Κύπρο, όταν λίγο πριν ο ίδιος ο αντιπρόεδρος του ΔΗΣΥ στην Κύπρο κατήγγειλε ότι η Κύπρος ζήτησε δύο δισ. ευρώ τα οποία ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος αρνήθηκε. Ο κ. Προβόπουλος δεν θα το αποφύγει το ερώτημα. Ποια θέση πήρε η Τράπεζα της Ελλάδας; Θα απαντήσει. Εμείς, σε αντίθεση με την κυβέρνηση, η οποία έκανε άλλο ένα δώρο σε μία ιδιωτική τράπεζα που μέχρι πριν από λίγο καιρό φερόταν να τελεί υπό πτώχευση παραδίδοντάς της τα δίκτυα των κυπριακών τραπεζών, υποστηρίζουμε ότι θα μπορούσε να συσταθεί μια τράπεζα ειδικού σκοπού, στην οποία θα περνούσαν τα υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών. Η Ελλάδα θα μπορούσε να δώσει ρευστότητα στον ελληνικό ELA και σας δίνω ένα παράδειγμα. Στη συμφωνία εξαγοράς των κυπριακών υποκαταστημάτων από την Τράπεζα Πειραιώς θα μπορούσε να προστεθεί ένας όρος σύμφωνα με τον οποίο η Τράπεζα Πειραιώς θα αποδεχόταν ομόλογα αξίας 2 δισ.ή αν θέλετε και 4,5 δισ. όσο ήταν το κόστος του PSI για την Κύπρο, που κατέχουν στο χαρτοφυλάκιο της η Τράπεζα Κύπρου και η Λαϊκή και θα τα προεξοφλούσε στις ονομαστικές τους αξίες για διάστημα 180 ημερών. Έτσι θα κατέθετε αυτά τα ομόλογα (αξίας 2 δις ή 4.5 δισ) στην Τράπεζα της Ελλάδας για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα και θα μεταβίβαζε τη ρευστότητα την οποία θα έπαιρνε στις Κυπριακές Τράπεζες. Η Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου να επιτύγχανε αύξηση της ρευστότητα στην Τράπεζα Πειραιώς προεξοφλώντας τα ομόλογα που θα της καταθέσει θα ζητούσε αύξηση του ύψους του ELA κατά 2 δις. Λύσεις, υπάρχουν αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι το παράδειγμα της Κύπρου απέδειξε πως στην πράξη απορρίφθηκε η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ. Εσείς εκλαμβάνετε την τελική συμφωνία του Eurogroup και την αδυναμία της Κύπρου να επιμείνει σε ένα ΟΧΙ προς οποιαδήποτε μορφή κουρέματος των καταθέσεων ως αποτυχία της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ;
Αυτό που επιβεβαιώθηκε είναι ότι εκτός από κοινοβούλιο αποφασισμένο χρειάζεται και αποφασισμένη πολιτική ηγεσία. Θα έκανα μία ερώτηση: Αν οι δανειστές ζητούσαν από την ελληνική κυβέρνηση να αποδεχθεί μία απόφαση για κούρεμα των καταθέσεων στην Ελλάδα θα το δεχόταν; Η κυβέρνηση λέει εκκωφαντικά ΝΑΙ. Η Νέα Δημοκρατία και η τρικομματική κυβέρνηση επένδυσαν πολιτικά σε δύο ενδεχόμενα: Το πρώτο ήταν να προχωρήσει η πρόταση του Eurogroup για κούρεμα των καταθέσεων την οποία στήριξε ο κύριος Στουρνάρας με την σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού και το δεύτερο ήταν να αποτύχει το οποιοδήποτε σχέδιο Β΄, οποιαδήποτε εναλλακτική λύση θα μπορούσε να δοθεί εκτός τρόικας. Επένδυσε πολιτικά η τρικομματική συγκυβέρνηση Σαμαρά στην αποτυχία της Κύπρου. Θέλανε να ταπεινωθεί η Κύπρος για να λένε στους Έλληνες ότι πρέπει να ζουν ταπεινωμένοι για πάντα.
Αντικειμενικός σκοπός της τρικομματικής κυβέρνησης ήταν εξαρχής να χρησιμοποιήσει το παράδειγμα μιας ενδεχόμενης καταστροφής της κυπριακής οικονομίας, ως μέσο παραδειγματισμού για τον ελληνικό λαό. Στην πραγματικότητα ο κρυπτόμενος πρωθυπουργός κύριος Αντώνης Σαμαράς φοβήθηκε μήπως και τυχόν μια νικηφόρα διαπραγμάτευση της κυπριακής κυβέρνησης οδηγούσε στην αποκάλυψη της ακατάσχετης ψευδολογίας της κυβέρνησής του.
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ξεκάθαρη. Το ΟΧΙ της Κύπρου αποτελεί το όχημα για την αφύπνιση των ευρωπαϊκών λαών. Ο ΣΥΡΙΖΑ, σε αντίθεση, με την τρικομματική συγκυβέρνηση Σαμαρά, στάθηκε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της Κύπρου και των Κυπρίων. Αν στην Ελλάδα και στην Κύπρο υπήρχαν άλλες κυβερνήσεις, οι οποίες θα λειτουργούσαν με γνώμονα το εθνικό και το λαϊκό συμφέρον, αν δηλαδή υπήρχαν κυβερνήσεις ανεξάρτητες από τα νεοφιλελεύθερα ιερατεία της Ευρωζώνης, τότε θα πολλαπλασιάζονταν οι δυνατότητες διαπραγμάτευσης στα Eurogroup, θα δημιουργείτο ένα αρραγές μέτωπο Ελλάδας – Κύπρου και σίγουρα τα αποτελέσματα θα ήταν διαφορετικά. Όμως, η Κύπρος εκτός του ότι έπεσε θύμα των καταστροφικών χειρισμών της δικής της κυβέρνησης, της κυβέρνησης του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος άλλα εξήγγειλε προεκλογικά και άλλα έπραξε τις πρώτες ημέρες τις εκλογής του, βρέθηκε απομονωμένη, εγκαταλελειμμένη από την Αθήνα, με το πιστόλι στον κρόταφο να είναι υποχρεωμένη να υποκύψει στους εκβιασμούς των δανειστών.
Τι σημαίνει η απόφαση του Eurogroup στην Κύπρο για την Ελλάδα και την Ευρώπη;
Η τραγωδία της Κύπρου προσλαμβάνει πανευρωπαϊκές διαστάσεις. Ο ίδιος ο πρόεδρος του Eurogroup αμέσως μετά τις οδυνηρές και πρωτοφανείς αποφάσεις σε βάρος της Κύπρου και του κυπριακού λαού δήλωσε με κυνισμό ότι το μοντέλο της Κύπρου θα εφαρμοστεί και σε άλλες χώρες. Η δήλωση αυτή, όχι μόνο αιτιολογεί, αλλά ταυτόχρονα δικαιολογεί την έλλειψη εμπιστοσύνης των καταθετών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Ταυτόχρονα είναι αποκαλυπτική των προθέσεων της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής γραφειοκρατικής ελίτ.
Πριν 32 χρόνια λίγο προτού ανέβει στην εξουσία, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε εκπονήσει ένα κυβερνητικό πρόγραμμα των πρώτων 100 ημερών. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας;
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ολοκληρωμένο πρόγραμμα διακυβέρνησης της χώρας. Αυτό το πρόγραμμα το οποίο έχει παρουσιάσει στον ελληνικό λαό, στηρίζεται στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και αποτελεί την μοναδική διέξοδο από την κρίση.
Τι προτιμά ο ΣΥΡΙΖΑ; Αυτοδυναμία ή μια κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής ; Τις προηγούμενες ημέρες ο κ. Τσίπρας συναντήθηκε με τον κύριο Καμμένο. Προαναγγέλλει αυτή η συνάντηση εκλογική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με τους Ανεξάρτητους Έλληνες;
Για να εφαρμοστεί εξολοκλήρου το πολιτικό πρόγραμμα ενός κόμματος, η αυτοδυναμία είναι αναγκαία προϋπόθεση. Η σφοδρή κρίση που «χτύπησε» την Ελλάδα πριν από τρία χρόνια προκάλεσε ριζικές μεταβολές στην πολιτική ζωή του τόπου. Ο δικομματισμός κατέρρευσε και το πολιτικό σύστημα κατακερματίστηκε. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ, πριν ακόμη και από τις εκλογές του περασμένου Μαΐου και Ιουνίου, είχε καταστήσει σαφές σε όλους τους τόνους ότι είναι αναγκαία η συνεργασία πολιτικών δυνάμεων, έστω και αν αυτές συμφωνούν σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα εξόδου της χώρας από την κρίση. Βραχυπρόθεσμος στόχος αυτής της λογικής είναι να ανακοπεί η βάρβαρη και λαοκτόνα πολιτική που επιβάλλουν οι δανειστές. Τώρα, σε ότι έχει να κάνει με τη συνάντηση που είχε ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ Αλέξης Τσίπρας με τον πρόεδρο των Ανεξάρτητων Ελλήνων κ. Πάνο Καμμένο, είναι σαφές ότι παρά τις πολιτικές διαφορές που χωρίζουν τους δύο πολιτικούς χώρους, αναδείχθηκε με καθαρό τρόπο το ζητούμενο και η ανάγκη για την συγκρότηση ενός μετώπου στήριξης της Κύπρου, η οποία έμεινε απροστάτευτη από την κυβέρνηση Σαμαρά.
Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ βγει πρώτο κόμμα στις επόμενες εκλογές χωρίς αυτοδυναμία, θα σκεφτόσασταν τη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ με την ίδια ηγεσία; Θεωρείτε ότι μια στήριξη του ΠΑΣΟΚ σε μια κυβέρνηση με βασικό κορμό το ΣΥΡΙΖΑ είναι δυνατή, και αν όχι γιατί;
Μα θα ήταν ποτέ δυνατόν ο ΣΥΡΙΖΑ να συμπράξει με το ΠΑΣΟΚ του κυρίου Βενιζέλου, ενός εκ των βασικότερων πολιτικών εκφραστών της πολιτικής της φτωχοποίησης που επιβάλλουν οι δανειστές στην Ελλάδα. Ο κύριος Βενιζέλος δεν ήταν υπουργός Οικονομικών όταν ψηφίστηκε το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής 2012-2015; Δεν είναι ο υπουργός Οικονομικών του PSΙ; Αυτός δεν ευθύνεται για την καταστροφή που υπέστησαν οι μικροομολογιούχοι; Ο κύριος Βενιζέλος δεν ήταν ο υπουργός που έκρυψε τη λίστα Λαγκάρντ; Ο ίδιος δεν επέβαλε το καταστροφικό για τα ελληνικά νοικοκυριά «χαράτσι»; Αλλά να σας πως και κάτι ακόμη: Θα ήταν ποτέ δυνατόν ο ΣΥΡΙΖΑ να συνεργαστεί με ένα κόμμα ουρά της Νέας Δημοκρατίας; Με ένα κόμμα του οποίου ο πρόεδρος είναι μόνιμος χειροκροτητής του κυρίου Σαμαρά, και συκοφαντεί και επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ με χυδαίο τρόπο;
Είστε υπέρ της δημιουργίας μιας κυβέρνησης της Αριστεράς μαζί με την ΔΗΜΑΡ;
Το κόμμα της ΔΗΜΑΡ, αν έχει κόκκινες γραμμές πρέπει να αποχωρήσει από την κυβέρνηση και το στρατόπεδο των Μερκελιστών. Να σταματήσει τον ρόλο του διακοσμητικού στοιχείου μιας συγκυβέρνησης η οποία ακολουθεί μια νεοφιλελεύθερη και ακροδεξιά ατζέντα.
Με το ΚΚΕ; Πόσο ρεαλιστικό μπορεί να είναι κάτι τέτοιο;
Ο ΣΥΡΙΖΑ, τόσο προεκλογικά, όσο μετεκλογικά έχει πολλάκις απευθύνει πρόταση συνεργασίας προς το ΚΚΕ, όπως και σε όλες τις δημοκρατικές αριστερές δυνάμεις με τις οποίες μπορεί να υπάρξει σύγκλιση σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα... Μάλιστα έχουμε τονίσει ότι η συνεργασία αυτή δεν θα μπορούσε να είναι απαραίτητα προεκλογική ή εκλογική. Θα μπορούσε να εκφραστεί μετωπικά στην κοινωνία, στα κινήματα και στους χώρους δουλειάς. Το ΚΚΕ όχι μόνο αρνείται πεισματικά, αλλά και δεν χάνει την ευκαιρία να βάλλει εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, την στιγμή που η επίθεση της τρικομματικής συγκυβέρνησης Σαμαρά προς την ελληνική κοινωνία κλιμακώνεται σε όλα τα επίπεδα. Η λυσσαλέα επίθεση της κυβέρνησης και των μεγάλων συμφερόντων σε βάρος του λαού καθιστά αναγκαία την ενότητα της Αριστεράς, αλλά και του λαού. Για τον ΣΥΡΙΖΑ η συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων της Αριστεράς είναι ρεαλιστικός στόχος. Είναι στο χέρι του ΚΚΕ να κάνει το βήμα παραπάνω, την υπέρβαση αν θέλετε, για το καλό του ελληνικού λαού και του τόπου.
Πιστεύετε ότι πρέπει να καταργηθεί το μνημόνιο ή να γίνει μια ριζική επαναδιαπραγμάτευση του?
Το έχουμε ξεκαθαρίσει. Θα καταργήσουμε το μνημόνιο και θα επαναδιαπραγματευθούμε την δανειακή σύμβαση.
Τελικά ευρώ ή δραχμή; Είναι φετίχ το ευρώ;
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σταθερά υπέρ της παραμονής της χώρας στην ευρωζώνη. Η θέση αυτή είναι διατυπωμένη με σαφήνεια. Φετίχ δεν είναι το ευρώ. Δεν πρέπει να γίνει φετίχ ούτε η δραχμή.
Με σειρά δηλώσεών τους το τελευταίο διάστημα αξιωματούχοι της κυβέρνησης, όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Κεδίκογλου και ο υπουργός δημόσιας τάξης κ Δένδιας, συνέδεσαν επί της ουσίας τον ΣΥΡΙΖΑ με την ανομία. Πιστεύετε ότι έχει απήχηση αυτή η θεωρία στον λαό και πως σκοπεύετε να απαντήσετε;
Η ομάδα μονταζιέρας που έχει η ΝΔ πέρα του ότι χαλκεύει ,ειδικεύεται στο να παρέχει τη ζεστή αγκαλιά της σε απολογητές των Ναζί. Έχει μηδενική αξιοπιστία. Και αυτή η ομάδα αλλά και ο μονότονος κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Ο κ. Ολάντ, ο Σοσιαλιστής ηγέτης μιας μεγάλης ευρωπαϊκής δύναμης, στην πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του στην Ελλάδα επέλεξε να μην συναντηθεί με τον κ. Τσίπρα. Ήταν τελικά λάθος το «Ολαντρέου»;
Η σοσιαλδημοκρατία σε όλη την Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Η θα διαχωριστεί από τη Μέρκελ ή θα έχει την τύχη του Παπανδρεικού Πασοκ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τις εκλογές του Μαίου, συγκέντρωνε ποσοστά της τάξης του 4% - 5% και ξαφνικά έφτασε το 27%. Θεωρείτε ότι έχει μετασχηματιστεί πλέον σε κόμμα εξουσίας που μπορεί να κυβερνήσει αποτελεσματικά;
Ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη από την άνοιξη του 2012 ήταν έτοιμος να αναλάβει τα ηνία της διακυβέρνησης της και να οδηγήσει τη χώρα σε έξοδο από την κρίση. Ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή είναι ο κορμός του προοδευτικού χώρου, η μεγάλη δημοκρατική παράταξη της Αριστεράς που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε έξοδο από την κρίση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζει μια έντονη ποικιλομορφία στη σύνθεση του. Θεωρείτε ότι το να υπάρχουν πολλές διαφορετικές τάσεις σε ένα κόμμα το βλάπτει ή το βοηθά;
Θα ανέστρεφα το ερώτημά σας. Μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα πολυτασσικό; Το πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης χαρακτηρίστηκε από την πολιτική κυριαρχία του δικομματισμού, από την πολιτική ηγεμονία δύο πολιτικών χώρων «παραταξιακών» πολυσυλλεκτικών και πολύτασσικών. Δεν μπορώ να καταλάβω για ποιον λόγο διαπιστώνεται αυτή η εμμονή με την πολυτασσικότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας πολιτικός φορέας, ο οποίος ενθαρρύνει τον διάλογο στο εσωτερικό του, ανοιχτός σε συμπράξεις και συνεργασίες. Είναι, πλουραλιστικός και δημοκρατικός φορέας ο οποίος διαμορφώνει και χαράσσει τη στρατηγική του με βάση το διάλογο και όχι ένα σύστημα κλειστό και κάθετα ιεραρχικό. Στον ΣΥΡΙΖΑ συζητούμε, συνθέτουμε, διαμορφώνουμε την κοινή στρατηγική μας, χωρίς να διακατεχόμαστε από φοβικά σύνδρομα απέναντι σε διαφορετικές απόψεις ή εναλλακτικές προτάσεις. Προχωρούμε βέβαια με τις συλλογικά διαμορφωμένες αποφάσεις μας.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Αντώνη Σαμαρά, «τον Σεπτέμβριο του 2013 θα απογειωθούμε εάν βέβαια καταφέρουμε να περάσουμε τα δύσκολα του Ιουνίου». Πιστεύετε ότι με το συγκεκριμένο μείγμα πολιτικής τα εμπόδια του Ιουνίου θα ξεπεραστούν και τον Σεπτέμβριο η χώρα θα επανακάμψει;
Είναι απορίας άξιο από πού αντλεί αυτή τη βεβαιότητα ο κ. Σαμαράς, όταν η κυβέρνησή του αδυνατεί ακόμη και να «πιάσει» τους στόχους της καταστροφικής πολιτικής που εισηγούνται οι δανειστές. Το μείγμα πολιτικής που ακολουθείται στην Ελλάδα οδηγεί σε μεγαλύτερη ύφεση και σε έκρηξη της ανεργίας, ενώ η κυβέρνηση παρά το γεγονός ότι απομυζά τον μέσο Έλληνα αδυνατεί να συγκεντρώσει έσοδα, με αποτέλεσμα να επιβάλλονται συνεχώς σκληρότερες πολιτικές, οι οποίες οδηγούν την ελληνική κοινωνία «κυριολεκτικά» σε αργό θάνατο.