Κρίσιμη συνάντηση στο πλαίσιο του διαλόγου για την επίλυση των διμερών διαφορών Σερβίας- Κοσόβου θα έχουν αύριο οι πρόεδροι των δύο χωρών στις Βρυξέλλες, όπου θα συζητήσουν το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών.
Αλεξάντερ Βούτσιτς και Χασίμ Θάτσι ανέφεραν τον περασμένο μήνα ότι η ιδέα αυτή θα μπορούσε να συζητηθεί στην τελική φάση των συνομιλιών, αλλά η πρόταση, την οποία στήριξε η Κομισιόν προειδοποιώντας ότι δεν θα πρέπει να λειτουργήσει ως πρότυπο για την επίλυση άλλων διαφορών, έχει προκαλέσει αντιδράσεις διά τον φόβο ενός ντόμινο εξελίξεων στα Βαλκάνια από μια πιθανή αναθεώρηση των συνόρων.
Σύμφωνα με το σενάριο η κοιλάδα του Πρέσεβο στη νότια Σερβία, όπου ο πληθυσμός είναι ως επί το πλείστον αλβανικής καταγωγής, θα μπορούσε να περάσει στο Κόσοβο και σε αντάλλαγμα η Σερβία θα αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο στην περιοχή βόρεια του ποταμού Ίμπαρ, που διέρχεται από τη σερβοκρατούμενη Μιτροβίτσα.
Το σχέδιο πυροδότησε πολιτική κρίση στο Κόσοβο, με τον πρωθυπουργό Ραμούς Χαραντινάι να αντιτίθεται σφόδρα και να προσπαθεί να περιθωριοποιήσει τον πρόεδρο Θάτσι, ενώ έγιναν δύο συνεδριάσεις της βουλής στην Πρίστινα αυτή την εβδομάδα, η μία μετά από αίτημα της κυβέρνησης με στόχο την έγκριση σχηματισμού διαπραγματευτικής ομάδας για το διάλογο με το Βελιγράδι και η άλλη κατ’ απαίτηση της αντιπολίτευσης με στόχο την υιοθέτηση ψηφίσματος που θα απαγορεύει στον πρόεδρο Θάτσι να συζητήσει το συνοριακό ζήτημα με τη Σερβία.
Για την τελευταία, που είναι υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ με 14 κεφάλαια ανοικτά προς διαπραγμάτευση, η εξομάλυνση των σχέσεων με το Κόσοβο είναι από τους βασικούς όρους στο δρόμο για την ένταξη στην Ένωση.
Το σχέδιο ανταλλαγής εδαφών, που φαίνεται να κερδίζει έδαφος ανοίγοντας κατά πολλούς το δρόμο για τον τερματισμό μιας κρίσης που διαρκεί 20 χρόνια ανάμεσα στο Βελιγράδι και την Πρίστινα, προκαλεί διπλωματικούς τριγμούς από τη Μόσχα μέχρι το Βερολίνο και από την Ουάσιγκτον μέχρι το Πεκίνο στο μπρα-ντε-φερ άσκησης επιρροής στην περιοχή των μεγάλων δυνάμεων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάνουν λόγο για ένα απαράδεκτο ρίσκο στην ευαίσθητη περιοχή των Βαλκανίων. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Βερολίνου. Φοβούμενη ο,τιδήποτε θα μπορούσε να πυροδοτήσει αστάθεια στο νοτιοανατολικό κέρας της Ευρώπης και να λειτουργήσει ως κακό προηγούμενο σε άλλες ευαίσθητες περιοχές, όπως η Βοσνία και η ΠΓΔΜ, η γερμανική κυβέρνηση απορρίπτει το ενεχόμενο επαναχάραξης των συνόρων.
Η Μόσχα από την άλλη, παραδοσιακή σύμμαχος του Βελιγραδίου, διαμηνύει ότι θα στηρίξει όποια απόφαση κρίνει κατάλληλη η Σερβία. Η Ουάσιγκτον στηρίζει διακριτικά το σχέδιο, τονίζοντας ότι επιθυμεί μια βιώσιμη, αλλά μη αποσταθεροποιητική συμφωνία.
Οι διαβουλεύσεις Θάτσι - Βούτσιτς στις Βρυξέλλες θα γίνουν υπό την αιγίδα της επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία στις αρχές της εβδομάδας εκτίμησε ότι υπάρχει «πραγματική πιθανότητα» οι δύο ηγέτες να καταλήξουν σε «βαθιά και νομικά δεσμευτική» συμφωνία που θα διευθετεί όλα τα ανοιχτά διμερή ζητήματα. Αλλά ενόψει των διογκούμενων αντιδράσεων κυρίως στο Κόσοβο, δεν αναμένονται και πολλά από το αυριανό τετ-α-τετ στις Βρυξέλλες κι ο διάλογος, σημειώνουν διεθνή ΜΜΕ, αναμένεται να κρατήσει αρκετά ακόμη, τουλάχιστον μέχρις ότου οι διαπραγματευτικές ομάδες των δύο πλευρών εξασφαλίσουν πλήρη στήριξη στο εσωτερικό των δύο χωρών.