Το εξαιρετικά επίκαιρο και ευαίσθητο θέμα της αρχαιοκαπηλίας πραγματεύεται η περιοδική έκθεση που θα ξεκινήσει τον Απρίλιο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση που πήρε χτες τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου θα τιτλοφορείται «Αρχαιοκαπηλία τέλος» και ευελπιστεί να αναδείξει το θέμα της παράνομης απόκτησης και διακίνησης αρχαιολογικών θησαυρών. Μάλιστα το εκθεσιακό υλικό πρόκειται να αποτελείται από ανακτηθέντα αντικείμενα.
Στις έξι ενότητες θα εκτεθούν 170 έργα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, τη ΙΣΤ΄και τη ΙΖ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, καθώς και από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Επίσης, θα παρουσιαστεί αρχειακό υλικό από τη Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.
- Η πρώτη ενότητα θα φέρει τον τίτλο «Η Αρπαγή της Ιστορίας», όπου θα γίνεται αναδρομή στην αρχαιοκαπηλία και στην παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών από την αρχαιότητα έως σήμερα. Θα εκτεθούν 101 αντικείμενα πρόσφατης αρχαιοκαπηλίας από τη Μακεδονία, τα οποία προέρχονται πιθανόν από αρχαϊκό νεκροταφείο και φυλάσσονται στο εργαστήριο συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
- «Αρχαία χωρίς παρελθόν» τιτλοφορείται η δεύτερη ενότητα με κύρια εκθέματα δύο χρυσά στεφάνια: Το στεφάνι βελανιδιάς από την πανεπιστημιακή ανασκαφή του ΑΠΘ στη Βεργίνα, το οποίο σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας και το χρυσό στεφάνι μυρτιάς, που επαναπατρίστηκε το 2007 από το Μουσείο Ζαν Πολ Γκετί. Το σημαντικό στα δύο αυτά αντικείμενα είναι η μεταξύ τους σύγκριση. Το κλεμμένο στεφάνι είναι φανερό ότι έχει "απογυμνωθεί" από όλα τα σημαντικά στοιχεία τεκμηρίωσης που θα το τοποθετούσαν χρονικά και ιστορικά στο πλαίσιο του πολιτισμού που το δημιούργησε. Αντίθετα, το στεφάνι της Βεργίνας διαθέτει όλα όσα στερείται το προηγούμενο: χρονολόγηση, περιγραφή και ερμηνεία.
- Στην ενότητα «Τόποι χωρίς ιστορία» θα παρουσιαστούν πέντε κλεμμένα κυκλαδικά ειδώλια από τις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Παράλληλα με το χαρακτηριστικότερο, ίσως, παράδειγμα λαθρανασκαφών των Κυκλάδων, η ενότητα βρίσκει την ευκαιρία να παρουσιάσει επίσης το πρόβλημα της λεηλασίας αρχαίων αντικειμένων που προέρχονται από τις ελληνικές θάλασσες.
- Μια μακεδονική χάλκινη ασπίδα, ένα άγαλμα ιματιοφόρου άνδρα, πλούσιο αρχειακό υλικό εγγράφων και φωτογραφιών σχετικά με τον πρώτο επαναπατρισμό ελληνικής αρχαιότητας το 1946, αλλά και αναφορές στις διεθνείς συμβάσεις της Χάγης και της UNESCO, θα παρουσιαστούν στην τέταρτη ενότητα "Νόστος χωρίς γυρισμό".
- Πενήντα έξι κατασχεμένα χρυσά νομίσματα από την ΙΣΤ΄ΕΠΚΑ θα εκτεθούν στη «Χάλκευση της αρχαιότητας», την ενότητα όπου η έμφαση δίνεται όχι μόνο στις οικονομικές διαστάσεις της αρχαιοκαπηλίας και στη σύνδεση του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων με το διεθνές οικονομικό έγκλημα, αλλά και στη σύγχρονη μέθοδο διακίνησή τους, που δεν είναι άλλη από το Διαδίκτυο.
- «Μάθε και Σώσε- Ώρα για δράση» τιτλοφορείται η τελευταία ενότητα, στην οποία τονίζονται οι τρόποι προστασίας των αρχαιοτήτων, όπως η εφαρμογή νόμων και κωδίκων δεοντολογίας από αρχαιοπώλες, συλλέκτες και ιδιωτικά μουσεία, καθώς και οι τρόποι πρόληψης, όπως η ενημέρωση και η εκπαίδευση των πολιτών στο θέμα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η περιοδική έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2012.