Υπό την απειλή του κυκλώνα Τραμπ, η Κίνα φλερτάρει πλέον ανοιχτά με την Ευρώπη, αναζητώντας συμμάχους στον εμπορικό πόλεμο που μαίνεται. Σήμερα, Δευτέρα, ξεκινάει η 20ή Σύνοδος ΕΕ-Κίνας στο Πεκίνο.
Ο Κινέζος πρωθυπουργός παίζει το χαρτί των συμμαχιών προκειμένου να αντιμετωπίσει τον προστατευτισμό της Ουάσινγκτον και υποδέχεται σήμερα τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και τον Ντόναλντ Τουσκ με κόκκινα χαλιά. Η δεύτερη οικονομία του πλανήτη έχει ανανεώσει το ενδιαφέρον της για την ετήσια Σύνοδο με την ΕΕ, την ώρα που ο Αμερικανός πρόεδρος έχει εξαπολύσει νέες τελωνειακές κυρώσεις που θα κοστίσουν 200 δις δολάρια στην κινεζική οικονομία ενώ δήλωσε πως η Ρωσία, η ΕΕ και η Κίνα είναι εχθροί των ΗΠΑ -προσθέτοντας λίγο αργότερα ότι το είπε από την άποψη του οικονομικού ανταγωνισμού.
Σε αυτό το κλίμα, ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ κάλεσε το πρωί της Δευτέρας την Κίνα, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ να συγκρατηθούν: «Είναι ακόμη καιρός να αποφύγουμε τη διένεξη και το χάος» ήταν η δήλωσή του, κατά την συνάντησή του με τον Κινέζο πρωθυπουργό Li Keqiang.
«Εχουμε όλοι συνείδηση ότι η παγκόσμια αρχιτεκτονική αλλάζει κάτω από τα μάτια μας», πρόσθεσε ο Ντόναλντ Τουσκ, υπενθυμίζοντας ότι «ο κόσμος που κατασκευάσαμε επί δεκαετίες (...) χάρισε την Ευρώπη την ειρήνη και την ανάπτυξη και στην Κίνα το τέλος του ψυχρού πολέμου».
«Είναι προς το κοινό συμφέρον της Ευρώπης και της Κίνας, αλλά επίσης της Αμερικής και της Ρωσίας να μην καταστρέψουν αυτή την παγκόσμια τάξη αλλά αντίθετα να την καλυτερέψουν και να μην προκαλούν εμπορικούς πολέμους οι οποίοι προκάλεσαν τόσες ανοιχτές διενέξεις στην ιστορία μας», είπε και κατέληξε:
«Γι’αυτό καλώ τους Κινέζους αλλά και τους προέδρους Τραμπ και Πούτιν να ξεκινήσουν από την αρχή μια διαδικασία αλλαγής του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου».
Από την πλευρά του ο Κινέζος πρωθυπουργός Li Keqiang δήλωσε πως είναι σημαντικό στις παρούσες διεθνείς συνθήκες να υπερασπίζεται κανείς τη συνεργασία και το ελεύθερο εμπόριο. Εκείνος και οι ευρωπαίοι ομόλογοί του θα υπογράψουν δήλωση υπεράσπισης των κανόνων εμπορίου, εις απάντηση στον απομονωτισμό της Ουάσινγκτον.
«Αυτή η συνεργασία θα φέρει νέα δυναμική ανάπτυξης στον κόσμο γιατί και τα δύο μέρη αντιτίθενται απολύτως στον προστατευτισμό», δήλωσε ο Gao Feng, εκπρόσωπος τύπου του υπουργείου Εμπορίου της Κίνας. Η ΕΕ και η Κίνα, οι οποίες ανταλλάσσουν καθημερινά 1,18 δις δολάρια, θα προσπαθήσουν επίσης να ξεκινήσουν εκ νέου τις διαπραγματεύσεις για διμερή συμφωνία στις επενδύσεις, μέσα στην καταιγίδα προστατευτισμού που απειλεί το παγκόσμιο εμπόριο.
Ο γίγαντας-Κίνα, ο οποίος είχε συνηθίσει να βλέπει αλαζονικά τους ευρωπαίους εταίρους της, τα τελευταία χρόνια, τώρα καλοπιάνει τις Βρυξέλλες. Μερικές ημέρες πριν την Σύνοδο, το Πεκίνο είχε στείλει στο Βερολίνο την ποιήτρια Liu Xia, την χήρα του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, Liu Xiaobo, η οποία κρατείται σε οικία, απαντώντας έτσι στα επίμονα αιτήματα της Ανγκελα Μέρκελ.
«Αυτή η κίνηση γίνεται στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου. Η Κίνα θέλει να προσεγγίσει την Ευρώπη για να απομονώσει τον Τραμπ», δηλώνει ο ιστορικός Zhang Lifan, με έδρα το Πεκίνο. Αλλά, προσθέτει, το Πεκίνο και η Γηραιά Ηπειρος βρίσκονται και οι δύο στο στόχαστρο των εμπορικών μέτρων του Λευκού Οίκου και μοιράζονται τις συνέπειες του προστατευτισμού, ο οποίος απειλεί την παγκόσμια ανάπτυξη.
Αλλά είναι νωρίς ακόμη να μιλήσει κάποιος για άξονα Πεκίνου-Βρυξελλών. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να συμμαχήσει με την Κίνα, γιατί μοιράζεται τους ίδιους κανόνες με την Αμερική, ενώ η κινεζική πρακτική θεωρείται παράδοξη», αναλύει ο Chen Daoyin, καθηγητής στην Σανγκάη, στην γαλλική Le Figaro. Πράγματι, δημόσια, οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών καταγγέλλουν τα μονομερή μέτρα Τραμπ, ο οποίος ποδοπατάει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Αλλά, στο παρασκήνιο, χειροκροτούν ότι οι ΗΠΑ στριμώχνουν μια κινεζική γιγαντιαία εταιρεία η οποία απειλεί τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Επίσης, οι Βρυξέλλες και η Ουάσινγκτον κινούνται μαζί ενάντια στις μαζικές επιδοτήσεις που δίνει η κινεζική κυβέρνηση στους μεγάλους ομίλους της χώρας προκειμένου να εφορμήσουν στις ξένες αγορές.
Το άνοιγμα της Κίνας σε ορισμένες αγορές, όπως τα ξένα αυτοκίνητα, ήρθε «πολύ αργά και είναι πολύ περιορισμένο», αναφέρει ένα σημείωμα του Εμπορικού Επιμελητηρίου της ΕΕ στην Κίνα (EUCCC), της 10ης Ιουλίου. Υπογραμμίζει τη διάσταση ανάμεσα στο φιλελεύθερο στιλ του προέδρου Ξι, στην τελευταία ομιλία του στο Νταβός, και στην πραγματικότητα της Κίνας όπου το άνοιγμα στη Δύση αναμένεται εδώ και πολλά χρόνια.
«Το Πεκίνο βλέπει στην παγκοσμιοποίηση ένα εργαλείο για να κυριαρχήσει στον κόσμο και για να επιβάλλει τους δικούς του κανόνες, την ώρα που η Ευρώπη υπερασπίζεται τους κανόνες για λόγους αρχής», προσθέτει ο Chen. Πρόκειται για μια κρίσιμη παρεξήγηση, η οποία αναμένεται να κυριαρχήσει στη Σύνοδο, πέρα από τις θερμές δηλώσεις υπέρ του ελεύθερου εμπορίου.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Λι και τον Τουσκ στο Μέγαρο του Λαού στο Πεκίνο, ο Γιούνκερ δήλωσε ότι αυτή η κίνηση δείχνει πως «εάν η Κίνα θέλει να ανοίξει την οικονομία της, μπορεί να το κάνει. Γνωρίζει πώς να το κάνει».
Αργότερα σε επιχειρηματικό φόρουμ, δήλωσε: «Χρειαζόμαστε δίκαιους και θεμιτούς πολυμερείς κανόνες. Η ΕΕ είναι ανοικτή αλλά δεν είναι αδαής».
Στην επιχειρηματική εκδήλωση, ο Λι κάλεσε υψηλόβαθμα στελέχη ευρωπαϊκών εταιριών που δραστηριοποιούνται στην Κίνα να μοιραστούν τους προβληματισμούς τους. Η Airbus παραπονέθηκε για καθυστερήσεις στις κυβερνητικές εγκρίσεις που έχουν «προκαλέσει μεγάλες ζημίες» στην εταιρία και η BMW ζήτησε να έχει μεγαλύτερη συμμετοχή στον καθορισμό των προδιαγραφών για τη βιομηχανία.
Ο Τουσκ κάλεσε την Κίνα, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες να αποφύγουν τους εμπορικούς πολέμους και να αναδιαμορφώσουν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. «Είναι κοινό χρέος της Ευρώπης και της Κίνας, αλλά επίσης της Αμερικής και της Ρωσίας, να μην καταστρέψουν αυτή την τάξη αλλά να τη βελτιώσουν, να μην ξεκινήσουν εμπορικούς πολέμους, που τόσο συχνά στην ιστορία μας μετατράπηκαν σε έντονες διαμάχες, αλλά με θάρρος και υπευθυνότητα να αναδιαμορφώσουν τους κανόνες βάσει της διεθνούς τάξης», ανέφερε ο Τουσκ σε συνάντησή του με τον Λι. «Υπάρχει ακόμα χρόνος να αποφευχθεί η σύγκρουση και το χάος».
Αργότερα, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ συναντήθηκε με τους Ευρωπαίους ηγέτες και δήλωσε ότι οι δύο πλευρές θα πρέπει «να δώσουν τα χέρια για να υπερασπιστούν την πολυμέρεια και ένα σύστημα ελεύθερου εμπορίου βασισμένο σε κανόνες», σύμφωνα με την κρατική κινεζική τηλεόραση.
Από τη συνάντηση Κίνας-ΕΕ εκδόθηκε κοινό ανακοινωθέν που επιβεβαιώνει τη δέσμευση και των δύο πλευρών σε ένα πολυμερές εμπορικό σύστημα. Στις αντίστοιχες συναντήσεις του 2016 και το 2017, οι ηγέτες δεν κατάφεραν να κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για μια τέτοια κοινή δήλωση.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το Πεκίνο και οι Βρυξέλλες κατέθεσαν για πρώτη φορά προσφορές για πρόσβαση στην αγορά στο πλαίσιο των συνομιλιών για μια επενδυτική συνθήκη, προσθέτοντας ότι οι ανταλλαγές αναμένεται να ανοίξουν «μια νέα φάση» στις διαπραγματεύσεις που και οι δύο πλευρές θεωρούν «βασική προτεραιότητα». Οι δύο πλευρές επίσης συμφώνησαν να συστήσουν μια ομάδα εργασίας για τις μεταρρυθμίσεις στον ΠΟΕ.