Στην τρέχουσα Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, υιοθετήθηκε ψήφισμα βάσει έκθεσης για τις ανάγκες και τα δικαιώματα των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων σε χώρες της Ευρώπης, όπως στις περιπτώσεις της Ουκρανίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας και της Κύπρου.
Η έκθεση υπενθυμίζει ότι η απέλαση ή η εκτόπιση πληθυσμών θεωρείται έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Για αυτόν τον λόγο οφείλει η Κοινοβουλευτική Συνέλευση να δώσει μεγάλη προσοχή στις ανάγκες και τα δικαιώματα των εκτοπισμένων ανθρώπων λόγω βίας και ένοπλων συγκρούσεων.
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης ασχολήθηκε για πρώτη φορά με την κατάσταση των εκτοπισμένων στη Κύπρο το 2008 όταν υιοθετήθηκε το ψήφισμα 1628. Εκτιμάται ότι στη Κύπρο βρίσκονται 272.000 εκτοπισμένοι από την εισβολή των Τούρκων το 1974.
Με το παρόν ψήφισμα, η Κοινοβουλευτική συνέλευση επικροτεί, καταρχήν, την πρόοδο που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, ώστε να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Κύπρο. Για μελλοντική βελτίωση της κατάστασης, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση καλεί τις κυπριακές και τουρκικές αρχές :
- να συνεχίσουν να στηρίζουν την Επιτροπή για τους αγνοούμενους στη Κύπρο και για όσους μεταφέρθηκαν στη Τουρκία ως αιχμάλωτοι πολέμου.
- να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για μία τελεσίδικη λύση του Κυπριακού προβλήματος
- να συνεχίσουν τη διαδικασία αποναρκοθέτησης
- να πολλαπλασιάσουν τα σημεία διέλευσης για τους Κύπριους στη νεκρή ζώνη
- να προωθήσουν διακοινοτικά εγχειρήματα και στις δύο πλευρές, όπως π.χ. η αναστήλωση της Μονής του Αποστόλου Ανδρέα
- να φροντίσουν τον σεβασμό όλων των πολιτιστικών και θρησκευτικών δικαιωμάτων των εκτοπισμένων
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση υπογράμμισε πως όλες οι παραπάνω εκκλήσεις θα συνεισφέρουν στη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης και καλής θέλησης, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να επιλύσουν με ουσιαστικό τρόπο τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκτοπισμένοι της Κύπρου.
Αναφέρεται επίσης στην έκθεση ότι πέραν της θεσμικής στήριξης που προσφέρει το Συμβούλιο της Ευρώπης, παρέχεται μέσω της Τράπεζας Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης και ανθρωπιστική βοήθεια (καταλύματα, τρόφιμα, φάρμακα και ατομική ασφάλεια). Η Τράπεζα αυτή θα μπορούσε να στηρίξει και εγχειρήματα υπέρ των εσωτερικά εκτοπισμένων, καθώς όποια χώρα συνεισφέρει ως μέτοχος στη Τράπεζα αυτή, μπορεί να καταθέσει αίτημα για ανθρωπιστική βοήθεια. Από τις 41 χώρες που συνεισφέρουν, είναι και η Κύπρος.
Στη συζήτηση στην Ολομέλεια, τοποθετήθηκε, εκ μέρους της Ενωμένης Αριστεράς, η αντιπρόεδρος της Βουλής Τ. Χριστοδουλοπούλου , υπενθυμίζοντας αρχικά ότι σε ολόκληρο τον κόσμο 40 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι εκ των οποίων 4 εκατομμύρια βρίσκονται στην Ευρώπη.
Δήλωσε ότι πρόκειται για ένα μαρτύριο που ζουν εκατομμύρια άνθρωποι χωρίς να υπάρχουν τα μέσα ώστε να επιβληθούν αποφάσεις.
«Το ζήτημα χρειάζεται άμεσες απαντήσεις», είπε, υπογραμμίζοντας πως, εν αντιθέσει με τους πρόσφυγες που έχουν διεθνή προστασία, οι εκτοπισμένοι στο εσωτερικό των χωρών, δεν έχουν καμία φροντίδα και καμία αλληλεγγύη και δεν απολαμβάνουν κανενός δικαιώματος από αυτά που προβλέπει η Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Κατά συνέπεια, οι εκτοπισμένοι οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα σύνορα που τους φτιάχνουν οι δυνάμεις κατοχής, πρέπει να απελευθερωθούν.
«Πρέπει να τύχουν της φροντίδας μας. Αποτελούν μια πρόκληση για όλους μας και ειδικά για το Συμβούλιο της Ευρώπης. […] Πρέπει να αντιδράσουμε εδώ και τώρα. Να μην τους εγκαταλείψουμε άλλο μόνους τους».
Σημειώνεται ότι, στις 9 Ιανουαρίου 2018, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών έκανε αναφορά στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την τωρινή κατάσταση στη Κύπρο και συγκεκριμένα στη νεκρή ζώνη, με αποτέλεσμα, το Συμβούλιο Ασφαλείας, να ανανεώσει την εντολή για παρουσία του Στρατού των Ηνωμένων Εθνών (Ψήφισμα 2398/2018), υπεύθυνη για την διατήρηση της ειρήνης στη Κύπρο. Παλαιότερα, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών είχε υιοθετήσει επί του θέματος το ψήφισμα 193 το 1964 και το ψήφισμα 360 το 1974.
Επίσης, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί κατά μεγάλο ποσοστό ανθρωπιστικά εγχειρήματα για εσωτερικά εκτοπισμένους ανθρώπους εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 87% του συνολικού ετήσιου προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του πολίτη και την ανθρωπιστική βοήθεια, δαπανήθηκαν σε εγχειρήματα υπέρ των εσωτερικά εκτοπισμένων σε 56 χώρες ανά τον κόσμο.