Το θολό μετεκλογικό πολιτικό τοπίο στην Ιταλία κι η αδυναμία πρόβλεψης για το εάν, πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να προκύψει κυβέρνηση συνεργασίας περιπλέκουν τις προσπάθειες μεταρρύθμισης της ευρωζώνης.
Η νίκη των ευρωσκεπτικιστών λαϊκιστών εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσον θα μπορέσουν ο Εμανουέλ Μακρόν κι η Άνγκελα Μέρκελ να προωθήσουν τις αναγκαίες αλλαγές στη ζώνη του κοινού νομίσματος και την εμβάθυνση της ΕΕ και να υλοποιήσει η Ένωση μέχρι τον Ιούνιο, που έθεσε ως προθεσμία ο Ντόναλντ Τουσκ, μεταρρυθμίσεις που θα παρέχουν μελλοντικά καλύτερη προστασία στα κράτη μέλη από οικονομικές κρίσεις.
Οι νίκες της Λέγκας του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι και του Κινήματος 5 Αστέρια του Λουίτζι ντι Μάιο περιέπλεξαν τις προσπάθειες μεταρρύθμισης της ευρωζώνης (Φωτογραφίες: ΑΡ)
Η συγκρότηση του νέου μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία, που υπογράφει σήμερα το κείμενο της κυβερνητικής συμφωνίας με αναμφίβολα «περισσότερη Ευρώπη» απ΄ ότι στο παρελθόν, δημιούργησε μεν ένα «παράθυρο ευκαιρίας», αλλά είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τι θα γίνει αν δεν γνωρίζει τη σύνθεση της νέας ιταλικής κυβέρνησης, εφόσον φυσικά προκύψει, υπογραμμίζουν αναλυτές.
Στο τραπέζι έχουν πέσει πολλές ιδέες για την ενίσχυση της ευρωζώνης, όπως η δημιουργία κοινού «επενδυτικού προϋπολογισμού» -που προκρίνει ακόμη και το Βερολίνο- και ενός υπερυπουργού Οικονομικών, αλλά οι πλέον επείγουσες είναι η μετεξέλιξη του ESM σε ένα ελεγχόμενο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο και η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης. Ωστόσο, η αβεβαιότητα στην Ιταλία ενδέχεται να ενισχύσει τον σκεπτικισμό στις απρόθυμες για ανάληψη κοινών ρίσκων χώρες της ευρωζώνης προτού λάβουν οι τράπεζες αρκετά μέτρα για τη μείωση των κινδύνων με την απομείωση επί παραδείγματι του χρέους στους ισολογισμούς τους.
Η διάσταση απόψεων είναι ορατή, καθώς οκτώ βορειοευρωπαϊκές χώρες έσπευσαν ήδη να χαράξουν κόκκινες γραμμές. Σε κοινή τους διακήρυξη της 6ης Μαρτίου οι υπουργοί Οικονομικών Σουηδίας, Ολλανδίας, Φινλανδίας, Ιρλανδίας, Δανίας και των τριών κρατών της Βαλτικής επεσήμαναν ότι διαφωνούν με τις προτάσεις Μακρόν κι ότι οι μεταρρυθμίσεις της ευρωζώνης πρέπει να επικεντρώνονται στις «πραγματικές ανάγκες», ενώ υπογράμμισαν ότι θα πρέπει να βελτιωθεί η συμμόρφωση με τους κανόνες του προϋπολογισμού. Και μολονότι τάχθηκαν υπέρ της ολοκλήρωσης της τραπεζικής ένωσης, τόνισαν ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνον μετά από περαιτέρω μείωση των κινδύνων.
Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να γίνει αύριο Τρίτη, εφόσον, όμως, καταφέρουν οι υπουργοί Οικονομικών στο ECOFIN να συμφωνήσουν σε ένα σύνολο τραπεζικών κανονισμών για την αντιμετώπιση των κινδύνων στο σύστημα.
Στο μεταξύ η καθυστέρηση σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας στο Βερολίνο ανέβαλε τα σχέδια για μια κοινή γαλλο-γερμανική θέση αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη, αν και δεν αποκλείεται να προλάβουν τελικά οι δύο χώρες να προωθήσουν ένα κοινό κείμενο ενόψει της συνόδου κορυφής της ΕΕ στις 22-23 Μαρτίου.
Αλλά ακόμη κι αν καταφέρουν να τα βρουν, ίσως αυτό να μην είναι αρκετό, εκτιμούν αναλυτές, αφού οι δύο κινητήριοι μοχλοί της ευρωπαϊκής οικονομίας, και ειδικά η Γερμανία, δεν εκφράζουν πλέον -τουλάχιστον όχι στο βαθμό που θα ήθελαν- τους συμμάχους τους, όπως απέδειξε η διακήρυξη των οκτώ βορειοευρωπαϊκών κρατών. Κι ο γαλλογερμανικός άξονας, όσο αναγκαίος κι αν είναι για τη μετεξέλιξη της Ευρώπης, δεν μπορεί από μόνος του να επιφέρει τις επιδιωκόμενες μεταρρυθμίσεις. Αυτές απαιτούν ευρεία αποδοχή και, προς το παρόν τουλάχιστον, αυτό φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο στην Ευρώπη.