Ο νεαρός πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, που υποσκέλισε τον θείο του και προήχθη δεύτερος στη σειρά διαδοχής του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, ήταν ελάχιστα γνωστός στους συμπατριώτες του, αλλά και εκτός της χώρας, προτού γίνει βασιλιάς ο Σαλμάν τον Ιανουάριο του 2015.
Ο ηλικίας 81 ετών και με εύθραυστη υγεία Σαουδάραβας μονάρχης, που έχει σχεδόν απόλυτες εξουσίες, πολύ σύντομα παραχώρησε στον αγαπημένο του γιο εξουσίες, προς έκπληξη πολλών εντός της βασιλικής οικογένειας, που είναι γηραιότεροι και εμπειρότεροι από τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ακόμη κι από τη θέση του αναπληρωτή διαδόχου του θρόνου, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν ήταν υπεύθυνος για τον πόλεμο στην Υεμένη, τον καθορισμό της ενεργειακής πολιτικής του βασιλείου, με παγκόσμιες επιπτώσεις, ενώ είχε ρόλο και στην κατάρτιση των σχεδίων για την οικονομική παρουσία της Σαουδικής Αραβίας, μετά την εποχή του πετρελαίου.
Η προαγωγή του πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στη σειρά διαδοχής εγκρίθηκε από την «πλειοψηφία» των 31 από τα 34 μέλη του αρμόδιου συμβουλίου, ανέφερε η κρατική τηλεόραση, ενώ η επίσημη τελετή αναμένεται να γίνει σήμερα το βράδυ στη Μέκκα.
Το συμβούλιο αυτό απαρτίζεται από τους γιους και τους επιφανείς εγγονούς του ιδρυτή του κράτους, βασιλιά Αμπντούλ Αζίζ, και τα μέλη του ψηφίζουν για να εκλέξουν τον βασιλιά και τον πρίγκιπα διάδοχο του θρόνου από κάποιον ανάμεσά τους.
Το Σαββατοκύριακο ο βασιλιάς εξέδωσε διάταγμα για την αναδιάρθρωση του συστήματος ποινικών διώξεων της Σαουδικής Αραβίας, αφαιρώντας από τον Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ την εποπτεία των ποινικών ερευνών και συστήνοντας ένα γραφείο εισαγγελίας που θα αναφέρεται απευθείας στον μονάρχη.
Ο Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ δεν πιστεύεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες της Σαουδικής Αραβίας και άλλων χωρών του Κόλπου να απομονώσουν το Κατάρ για την υποστήριξη ισλαμιστικών ομάδων και τους δεσμούς με το Ιράν.
Ο πρίγκιπας φάνηκε να εξαφανίζεται σιγά σιγά από το προσκήνιο καθώς ο ανιψιός του, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, έκανε μια σειρά από ταξίδια στο εξωτερικό, περιλαμβανομένης και μιας συνάντησης, τον περασμένο Μάρτιο, στον Λευκό Οίκο με τον Ντόναλντ Τραμπ, η οποία έθεσε τη βάση για την επίσκεψη τον Μάιο του Αμερικανού προέδρου στη Σαουδική Αραβία, την οποία η χώρα χρησιμοποίησε ως απόδειξη του ειδικού της βάρους στη Μέση Ανατολή και τον ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο.
Οι σχέσεις ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας είχαν ψυχρανθεί επί διακυβέρνησης Ομπάμα, μετά την επίτευξη συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της σιιτικής Τεχεράνης, στην οποία αντιτάχθηκε σφόδρα το σουνιτικό βασίλειο.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ Ριάντ και Ουάσινγκτον επί Τραμπ ενδεχομένως βοήθησαν στην προαγωγή του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στη σειρά διαδοχής του θρόνου.
Δυτικοί διπλωμάτες τον αποκαλούν ήδη «Mr Everything» και βλέπουν στο πρόσωπό του τον πραγματικά ισχυρό άνδρα της Σαουδικής Αραβίας, που θα καθορίσει την πολιτική της χώρας τις επόμενες δεκαετίες.
Παρά τις φιλοδοξίες του, που περιλαμβάνουν και την αναδιάρθρωση της οικονομίας της χώρας και την απεξάρτησή της από το πετρέλαιο, ο πρίγκιπας έχει καταγράψει και αποτυχίες στο ενεργητικό του, ενώ δέχθηκε σκληρή κριτική για τον πόλεμο στην Υεμένη, που επιβλέπει ως υπουργός Άμυνας.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις, που ξεκίνησαν πριν από δύο χρόνια, δεν έχουν καταφέρει ακόμη να απομακρύνουν από την πρωτεύουσα Σανάα τους αντάρτες Χούτι, που υποστηρίζει το Ιράν και έχουν δραματικές επιπτώσεις στη χειμαζόμενη από την πείνα χώρα. Οργανώσεις προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν τις σαουδαραβικές δυνάμειες ότι σκότωσαν πολλούς αμάχους και κάλεσαν τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία να σταματήσουν τις πωλήσεις όπλων στη Σαουδική Αραβία, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στον πόλεμο στην Υεμένη.
Οι ΗΠΑ συνδράμουν τους Σαουδάραβες παρέχοντας πληροφορίες και υλικοτεχνική υποστήριξη στη βομβιστική εκστρατεία στην Υεμένη και η κυβέρνηση Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να παράσχει ακόμη περισσότερες πληροφορίες για να αντιμετωπιστεί η ιρανική επιρροή στη χώρα.
Ο νέος διάδοχος του θρόνου προκάλεσε κατάπληξη όταν απέκλεισε κάθε πιθανότητα διαλόγου με το Ιράν. Σε δηλώσεις του τον περασμένο Μάιο ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν υποστήριξε ότι ο στόχος της Τεχεράνης είναι «να ελέγξει τον ισλαμικό κόσμο» και να διαδώσει το σιιτικό δόγμα. Κι ορκίστηκε να μεταφέρει «τη μάχη» στο Ιράν.
Η αντιπαλότητα της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν μεταφέρθηκε και σε πολέμους δι’ αντιπροσώπων στην ευρύτερη περιοχή. Οι δύο χώρες υποστηρίζουν τις αντιμαχόμενες πλευρές στη Συρία και την Υεμένη και πολιτικούς αντιπάλους στο Λίβανο, το Μπαχρέιν και το Ιράκ.