Πράσινο φως έδωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας για τη σύσταση ανώνυμης εταιρείας που θα διαχειρίζεται για 99 χρόνια τους υδρογονάνθρακες, επισημαίνοντας ωστόσο πως πρέπει να γίνουν βελτιώσεις στο σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος.
Ειδικότερα, το επίμαχο διάταγμα προβλέπει την σύσταση της Ανώνυμης Εταιρείας «Ελληνική Διαχειριστική Υδρογονανθράκων» (ΕΔΕΥ Α.Ε.), η οποία θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με το ποσό τους ενός εκατομμυρίου ευρώ.
Η ΕΔΕΥ θα λειτουργεί σύμφωνα με του κανόνες της ιδιωτική οικονομίας, αλλά οι δραστηριότητες της θα τελούν υπό τη εποπτεία του κράτους , η οποία ασκείται δια μέσου του υπουργού Περιβάλλοντος.
Το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας καθορίζεται στο ένα εκατομμύριο ευρώ, το οποίο θα καταβληθεί από το Δημόσιο σε τρεις ισόποσές δόσεις, ενώ θα εκδοθεί μια μετοχή, ονομαστική υπέρ του Δημοσίου και μη μεταβιβαζόμενη. Πάντως, η διάρκεια της εταιρείας μπορεί να παραταθεί πλέον των 99 ετών.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΔΕΥ είναι επταμελές και τα μέλη του θα επιλέγονται μετά από προκήρυξη. Ειδικότερα, υστέρα από πρόταση του υπουργού Περιβάλλοντος και γνώμη της επιτροπής διαφάνειας της Βουλής, τρία μέλη θα επιλέγονται από το υπουργικό συμβούλιο, ενώ με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου θα διορίζονται ο πρόεδρος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος. Στον πρόεδρο μπορεί να ανατίθενται και καθήκοντα διευθύνοντα συμβούλου. Τα άλλα τέσσερα μέλη θα διορίζονται από τον υπουργό Περιβάλλοντος, ενώ σε όλα τα μέλη θα χορηγείται αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4001/2011 που αφορά «τη λειτουργία ενεργειακών αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, για έρευνα, παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς υδρογονανθράκων».
Η εταιρεία, που έχει έδρα την Αθήνα, μπορεί να ιδρύει θυγατρικές εταιρείες, παραρτήματα, υποκαταστήματα ή γραφεία μέσα στον ελλαδικό χώρο.
Σκοπός της επίμαχης νέας εταιρείας είναι, μεταξύ των άλλων, η διαχείριση, για λογαριασμό του Δημοσίου:
- των αποκλειστικών δικαιωμάτων στην αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στις χερσαίες, υπολίμνιες και υποθαλλάσσιες περιοχές στις οποίες η χώρα μας ασκεί κυριαρχία ή κυριαρχικά δικαιώματα,
- η διερεύνηση και αξιολόγηση του δυναμικού της χώρας σε υδρογονάνθρακες και η επίβλεψη εργασιών διερεύνησης και αξιολόγησης του επίμαχου δυναμικού,
- η συγκέντρωση, αποθήκευση, επεξεργασία και διαχείριση των στοιχείων και δεδομένων που αποκτώνται κατά την διάρκεια των ερευνών για την αποτίμηση του δυναμικού της χώρας σε υδρογονάνθρακες,
- η εισήγηση προς τον υπουργό Περιβάλλοντος για προτεινόμενες περιοχές προς παραχώρηση δικαιωμάτων αναζήτησης έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων,
- η χορήγηση άδειας αναζήτησης υδρογονανθράκων,
- η διαπραγμάτευση των όρων των συμβάσεων για παραχώρηση δικαιωμάτων, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων,
- η κατάρτιση κανονισμών ασφαλείας και υγιεινής, καθώς και προστασίας περιβάλλοντος στις περιοχές που θα γίνει εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας στην γνωμοδότησή του (υπ΄ αριθμ. 2/2012) επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή νομοθεσία αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ασκούν κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα επί των πηγών υδρογονανθράκων στην επικράτεια τους, καθώς και ότι για λόγους εθνικής ασφάλειας τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να βάζουν περιορισμούς ή να αρνούνται την πρόσβαση στις δραστηριότητες διερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων σε φορέα που ελέγχεται από τρίτη χώρα ή υπηκόους τρίτης χώρας.
Οι σύμβουλοι Επικρατείας αναφερόμενοι στη σύσταση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, υπογραμμίζουν ότι σε περίπτωση που στο πρόεδρο ανατεθούν και καθήκοντα διευθύνοντα συμβούλου (όπως προβλέπει το σχέδιο διατάγματος) απομένουν πέντε και όχι τέσσερα μέλη που πρέπει να διοριστούν από τον υπουργό Περιβάλλοντος.
Ακόμη, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι πρέπει τα διαγραφεί η διάταξη εκείνη του διατάγματος (άρθρο 28 παράγραφος 2) που αναφέρει ότι <<η συγκέντρωση όλων των μετοχών σε ένα πρόσωπο δεν αποτελεί λόγο λύσης η της εταιρείας>> και αυτό γιατί ο μοναδικός μέτοχος της επίμαχης εταιρείας είναι το Δημόσιο. Όπως επίσης πρέπει να διαγραφεί και η σχετική αναφορά στο άρθρο 27 παράγραφος 1 στην οποία γίνεται λόγος για την ύπαρξη πλειονότητας μετόχων.
Τέλος, κατά τους δικαστές, πρέπει να αναμορφωθεί η σχετική διάταξη του άρθρου 20 στην οποία γίνεται λόγος για τη Γενική Συνέλευση των μετόχων και στην προσωρινή προεδρία της Γενικής Συνέλευσης, καθώς μοναδικός μέτοχος είναι το Δημόσιο.