Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας που τα δύο παραδοσιακά κόμματα της Γαλλίας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι Ρεπουμπλικανοί, αποκλείστηκαν από τον πρώτο γύρο της προεδρικής εκλογής.
Οι δύο φιναλίστ, Εμανουέλ Μακρόν και Μαρίν Λεπέν, προέρχονται ο πρώτος από ένα εντελώς νέο κίνημα (φιλελεύθερος σοσιαλιστής) και η δεύτερη από ένα κόμμα που δεν είχε ποτέ εξουσία ή πλειοψηφία (ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο).
Εχουν δύο οράματα διαμετρικά αντίθετα για τη Γαλλία. Δείτε τους μεγάλους άξονες των προγραμμάτων τους.
Οι βασικές αρχές του Εμανουέλ Μακρόν
- Μεταρρύθμιση του επιδόματος ανεργίας και δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος, το οποίο θα χρηματοδοτείται από τη φορολογία. Ο άνεργος θα υποχρεώνεται να επιμορφώνεται για να παίρνει το επίδομα «μετά από κάποιο καιρό στην ανεργία». Αν αρνηθεί πάνω από δύο προσφορές εργασίας, θα παύει να παίρνει το επίδομα.
- Αύξηση του επιδόματος παραγωγικότητας στο δημόσιο κατά 50%.
- Μείωση της φορολογίας για τις επιχειρήσεις από το 33,3% στο 25%, για να φθάσει η Γαλλία στον μέσο ευρωπαϊκό όρο.
- Αλλαγή στα όρια ηλικίας για συνταξιοδότηση, ανάλογα με τα επαγγέλματα: το όριο περνάει από τα 60 χρόνια στα 67 μάξιμουμ.
- Απόλυση 120.000 δημοσίων υπαλλήλων (50.000 από το κράτος και 70.000 από τους δήμους).
- Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για εκπαιδευτικούς (4.000 ως 5.000 θέσεις) και μπόνους 3.000 ευρώ τον χρόνο για τους καθηγητές σε άγονες περιοχές.
- Πρόσληψη 10.000 αστυνομικών στα επόμενα τρία χρόνια. Επαναφορά του αστυνομικού της γειτονιάς. Ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας σε θέματα ασφάλειας. Δημιουργία 5.000 νέων θέσεων για αστυνομία συνόρων.
- Μείωση κατά 50% της πυρηνικής ενέργειας στην παραγωγή ενέργειας. Κλείσιμο του εργοστασίου Fessenheim. Επενδύσεις 15 δισ. ευρώ για την οικολογική μετάβαση. Ποσοστό 32% για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως το 2030.
- Έως το 2022, το 50% των τροφίμων στα σχολικά κυλικεία πρέπει να είναι βιολογικά, οικολογικά.
- Αλλαγή εκλογικού συστήματος με περισσότερη αναλογική.
- Οι βουλευτές δεν θα μπορούν να είναι και δήμαρχοι ή περιφερειάρχες ταυτόχρονα.
- Θα φορολογείται όλος ο μισθός των βουλευτών.
- Οι βουλευτές δεν θα έχουν ειδικό καθεστώς συντάξεων.
- Απαγορεύεται για τους βουλευτές να προσλαμβάνουν συγγενείς.
Οι βασικές προτάσεις της Μαρίν Λεπέν
- Αποσύρεται ο εργασιακός νόμος. Παραμένουν οι 35 ώρες εργασίας. Οι υπερωρίες δεν φορολογούνται. Θα πριμοδοτείται η αγοραστική ικανότητα των χαμηλών εισοδημάτων και των χαμηλοσυνταξιούχων. Το όριο ηλικίας για τη σύνταξη είναι τα 60 και τα 40 χρόνια εργασίας για πλήρη σύνταξη.
- Καμία αύξηση στον ΦΠΑ και το ανταποδοτικό τέλος. Μείωση των φόρων εισοδήματος κατά 10% και κατάργηση της φορολόγησης στην πηγή.
- Εγγραφή στο Σύνταγμα της εθνικής προτεραιότητας. Ειδικός φόρος αν προσλαμβάνονται αλλοδαποί. Οι δημόσιες παραγγελίες θα γίνονται μόνο σε γαλλικές εταιρείες, αν η διαφορά τιμής είναι «λογική». Νέος φόρος για τις μεγάλες επιχειρήσεις στη Γαλλία.
- Οικονομικός πατριωτισμός για τους αγρότες. Αλλαγή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (Pac) σε Γαλλική Αγροτική Πολιτική με κριτήρια επιδοτήσεων τα οποία επιβάλλουν οι Γάλλοι. Ενθάρρυνση οικονομική για εγκατάσταση νέων αγροτών.
- Δημόσιος ασφαλιστικός τομέας και τομέας υγείας.
- Δημοψήφισμα για την έξοδο της Γαλλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιστροφή στο εθνικό νόμισμα. Εξοδος από το ΝΑΤΟ.
- Διαπραγμάτευση για τη Συνθήκη Σένγκεν και επαναφορά των συνόρων σε γαλλικό έλεγχο. Πάγωμα του μεταναστευτικού κύματος. Απαγορεύεται η μετανάστευση οικογενειών. Απαγορεύεται η ιατρική βοήθεια του κράτους σε παράνομους μετανάστες. Αυτόματη έξωση από την Γαλλία όλων των εγκληματιών και των παράνομων μεταναστών και φυλάκιση στις χώρες καταγωγής τους.
- Εκσυγχρονισμός και ασφάλεια για τα γαλλικά πυρηνικά εργοστάσια. Οχι στο κλείσιμο του εργοστασίου Fessenheim. Η γαλλική «ΔΕΗ» θα ξαναγίνει δημόσια.
- Αναλογική για όλες τις εκλογές. Μείωση του αριθμού των βουλευτών από 577 σε 300 και των γερουσιαστών από 348 σε 200.
Φιλελευθερισμός εναντίον προστατευτισμού
Με άλλα λόγια, η φιλοσοφία τους είναι εντελώς διαφορετική. Ο Μακρόν είναι ένας φιλοευρωπαίος φιλελεύθερος, πεπεισμένος ότι η οικονομία λειτουργεί καλύτερα όταν της δίνεις την απαραίτητη ελευθερία. Γι' αυτό θέλει να μειώσει τους φόρους των επιχειρήσεων. Θέλει επίσης να μειώσει τις δαπάνες του κράτους για να κάνει οικονομία, να μειώσει το έλλειμμα και να ανταποκριθεί στους οικονομικούς κανόνες της ΕΕ.
Η Μαρίν Λεπέν είναι εθνικίστρια. Το ισχυρό σημείο του προγράμματός της είναι η έξοδος της Γαλλίας από το ευρώ και η εγκατάσταση ενός οικονομικού προστατευτισμού, για «να ενισχυθεί η γαλλική οικονομία». Πιστεύει ότι η έξοδος από το ευρώ θα επιτρέψει την εξοικονόμηση πόρων και σχεδιάζει να κόψει κάθε δαπάνη για μετανάστες.
Ευρώπη: Ριζική διαφορά
Από τη μία, η Μαρίν Λεπέν κάνει εκστρατεία για την έξοδο της Γαλλίας από το ευρώ και την ΕΕ. Προτείνει ένα δημοψήφισμα για την έξοδο, το Frexit.
Ο Μακρόν είναι ο πιο φιλοευρωπαίος από όλους τους υποψηφίους της προεδρικής εκλογής. Θέλει η Ευρωζώνη να αποκτήσει έναν προϋπολογισμό, ένα Κοινοβούλιο και έναν υπουργό Οικονομικών. Κυρίως θέλει να καταπολεμήσει την άνοδο του αντι-ευρωπαϊκού λόγου και προτείνει μια σειρά εκδηλώσεων για να προταθεί ένα νέο ευρωπαϊκό σχέδιο.
Εθνική ταυτότητα και μετανάστες
Η διαφορά ανάμεσα στους δύο υποψηφίους είναι τεράστια σε αυτό το θέμα. Η Λεπέν θεμελίωσε όλο το πρόγραμμά της πάνω στην «εθνική προτίμηση», η οποία εκφράζεται με τα εξής μέτρα: φορολόγηση της πρόσληψης ξένου εργαζόμενου, κατάργηση του δικαιώματος σε υπηκοότητα λόγω κατοίκησης, κατάργηση των κοινωνικών επιδομάτων στους μετανάστες και ξένους. Για τη Λεπέν οι μετανάστες είναι ένας κίνδυνος για τον οποίο η Γαλλία πρέπει να οπλιστεί. Για τον λόγο αυτό προτείνει να μειώσει τον αριθμό όσων εισέρχονται στη Γαλλία κατά 10.000 τον χρόνο. Στόχος της είναι «να επαναφέρει τη γαλλική ταυτότητα», η οποία «καταστράφηκε από την είσοδο μεταναστών».
Αντίθετα, ο Εμανουέλ Μακρόν θέλει μια Γαλλία «ανοιχτή» και «πιστή στις αξίες της». Πιστεύει ότι η Γαλλία «πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της» στην υποδοχή μεταναστών και να ενισχύσει την συνεργασία με την Ευρώπη σε αυτό το θέμα. Εκτιμά ότι η μετανάστευση, ειδικά η υποδοχή ξένων φοιτητών, είναι «μια ευκαιρία και μια περηφάνια». Δεν προτείνει αλλαγή των υπαρχόντων νόμων για τους μετανάστες και σχεδιάζει να ενισχύσει την καλύτερη ενσωμάτωση των ξένων στη γαλλική κοινωνία.
Ο ισλαμικός φοντεμανταλισμός και ο γκλομπαλισμός
Ο πρώην επενδυτικός τραπεζίτης Μακρόν, σύμβουλος και στη συνέχεια υπουργός Οικονομίας του Φρανσουά Ολάντ, δεν ανήκει σε κάποιο πολιτικό κόμμα. Εγκατέλειψε πέρυσι την κυβέρνηση και ίδρυσε το δικό του κίνημα En Marche («Εμπρός») που δεν είναι «ούτε αριστερό ούτε δεξιό», υποσχόμενος να φέρει την επανάσταση στο παρακμάζον, όπως το αποκάλεσε, πολιτικό σύστημα της Γαλλίας.
Το Εθνικό Μέτωπο ανεβάζει σταθερά τα ποσοστά του σε κάθε εκλογική αναμέτρηση αφότου η Μαρίν πήρε τα ηνία του κόμματος απ’ τον πατέρα της, τον Ιανουάριο του 2011. Η Λεπέν έκανε μια εκστρατεία με σκληρή ρητορική κατά της μετανάστευσης και υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει αυτό που χαρακτηρίζει «ισλαμικό φονταμενταλισμό». Και ενώ οι οπαδοί του ευρωπαϊστή Μακρόν ανέμιζαν στις συγκεντρώσεις του σημαίες της Γαλλίας και της ΕΕ, η Λεπέν υποσχόταν στους οπαδούς της ότι «η ΕΕ θα πεθάνει» - λόγος για τον οποίο την έχουν χαρακτηρίσει και «νεκροθάφτη της ΕΕ». Η Λεπέν θέλει να βγάλει τη Γαλλία από το ευρώ, να επαναφέρει το φράγκο, να βγάλει τη χώρα από τη ζώνη Σένγκεν και να κλείσει τα γαλλικά σύνορα.
Το βασικό μήνυμα της Μαρίν Λεπέν στην εκστρατεία της ήταν το ίδιο με εκείνο του πατέρα της όταν συνίδρυε το Εθνικό Μέτωπο το 1972: «Η Γαλλία για τους Γάλλους». Στο φινάλε της καμπάνιας της πριν από τον πρώτο γύρο, επέστρεψε στο αγαπημένο της θέμα -και βασική ανησυχία της εκλογικής της βάσης- τη μετανάστευση. Προχώρησε, μάλιστα, ένα βήμα παραπέρα υποσχόμενη να παγώσει τη νόμιμη μετανάστευση ώστε να αξιολογήσει την «ανεξέλεγκτη», όπως τη χαρακτήρισε, κατάσταση της αθρόας άφιξης αλλοδαπών στη Γαλλία. Παράλληλα έταξε ότι θα απαγορεύσει όλα τα θρησκευτικά σύμβολα, περιλαμβανομένης και της ισλαμικής μαντίλας, σε όλους τους δημόσιους χώρους.
Ο τελικός της 7ης Μαΐου ανάμεσα στον Μακρόν και τη Λεπέν σηματοδοτεί μια «φυγή» από την παλιά κόντρα Αριστεράς-Δεξιάς, προς μια αναμέτρηση μεταξύ μιας φιλελεύθερης πολιτικής υπέρ της παγκοσμιοποίησης κι ενός εθνικισμού των «κλειστών συνόρων». Η Λεπέν είπε ότι είναι ένας αγώνας ανάμεσα στους «πατριώτες» του κόμματός της και τους «γκλομπαλιστές» του Μακρόν.