Με περαιτέρω επιδείνωση των διμερών σχέσεων απειλούν αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ τη Ρωσία καλώντας την να σταματήσει να στηρίζει τον Μπασάρ αλ Άσαντ.
Δίνοντας το στίγμα των συνομιλιών που θα έχει αυτή την εβδομάδα ο Ρεξ Τίλερσον στη Μόσχα οι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι με τη στήριξη που παρέχει στη Δαμασκό το Κρεμλίνο φέρει τουλάχιστον μέρος της ευθύνης για την επίθεση με τα χημικά της περασμένης Τετάρτης στην επαρχία Ιντλίμπ.
«Ελπίζω η Ρωσία να σκεφτεί προσεκτικά τη συνεχιζόμενη συμμαχία με τον Μπασάρ αλ Άσαντ, γιατί κάθε φορά που συμβαίνουν αυτές οι τρομερές επιθέσεις, η Ρωσία σύρεται σε κάποιο επίπεδο ευθύνης», είπε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας στο ABC.
Αν και παραδέχονται στο Λευκό Οίκο ότι δεν έχουν δει αποδείξεις που να συνδέουν άμεσα τη Ρωσία με τις επιθέσεις, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας ΜακΜάστερ είπε ότι θα πρέπει να ασκηθούν πιέσεις στη Μόσχα να απαντήσει τι γνώριζε πριν τις επιθέσεις αυτές, από τη στιγμή που είχε αναπτύξει συστήματα αεράμυνας και αεροσκάφη της στο πλευρό δυνάμεων του Άσαντ στη Συρία απ’ το 2015.
«Νομίζω ότι πρέπει να ρωτήσουμε τη Ρωσία πώς γίνεται, από τη στιγμή που έχετε συμβούλους σ’ εκείνη την αεροπορική βάση, να μη γνωρίζετε ότι η συριακή πολεμική αεροπορία προετοίμαζε και εξαπέλυε επίθεση μαζικής δολοφονίας με χημικά όπλα;» διερωτήθηκε ο ΜακΜάκστερ στο Fox News.
Η συγκυρία των δηλώσεων αυτών ενόψει της επίσκεψης Τίλερσον στη Μόσχα αποκαλύπτει την πρόθεση της κυβέρνησης Τραμπ να ασκήσει πιέσεις στη Ρωσία να απομακρυνθεί απ’ τον Άσαντ, στον οποίο το Κρεμλίνο παρέχει στρατιωτική βοήθεια και διπλωματική κάλυψη.
Οι επιπτώσεις απ’ την επίθεση με χημικά που εξαπέλυσε το καθεστώς και τα αμερικανικά πυραυλικά πλήγματα αντιποίνων ήρθαν να βαρύνουν ακόμη περισσότερο το κλίμα στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Μόσχας, που βρίσκονται στο χειρότερο σημείο εδώ και δεκαετίες λόγω της ρωσικής ανάμειξης στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, της προσάρτησης της Κριμαίας και της υποστήριξης των αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία, οι οποίες προκάλεσαν τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις. Αυτά τα θέματα επισκιάζονται τώρα απ’ την αμερικανική επίθεση με τους Τόμαχοκ στη Συρία.
Στο Κρεμλίνο ήλπιζαν ότι θα βελτιώνονταν οι σχέσεις με τις ΗΠΑ υπό τον Τραμπ, ο οποίος εξέφραζε τον θαυμασμό του για τον Πούτιν στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Η επιλογή του Τίλερσον ως υπουργού Εξωτερικών αναπτέρωσε τις ελπίδες στη Μόσχα, λόγω της εμπειρίας του πρώην επικεφαλής της ExxonMobil στη διαπραγμάτευση μεγάλης συμφωνίας με τον ρωσικό κρατικό πετρελαϊκό γίγαντα Rosneft.
Αλλά πριν καλά -καλά συμπληρωθούν τρεις μήνες προεδρίας Τραμπ, ο πήχης των προσδοκιών χαμήλωσε αισθητά.
«Πρόκειται για ψυχρολουσία. Ακόμη κι αν κεκλεισμένων των θυρών συνεργαστούν με πιο ρεαλιστικό τρόπο σε άλλα θέματα, δημοσίως θα δίνουν έμφαση στις διαφωνίες τους [για τη Συρία]. Ο Πούτιν δεν θα θέλει να φανεί φιλικός με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών», λέει ο Σάμιουελ Τσάραπ, αναλυτής της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Rand Corp.
Τόσο ο Τίλερσον όσο και η Νίκι Χάλεϊ, μόνιμη αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, αμφισβήτησαν τη νομιμοποίηση του Άσαντ ως ηγέτη της Συρίας.
Η Χάλεϊ δήλωσε ότι θεωρεί την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία μια από τις προτεραιότητες της κυβέρνησης Τραμπ για τη χώρα, σημειώνοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη εάν παραμείνει ο Άσαντ στην ηγεσία.
Ο Τίλερσον απ’ την πλευρά του επεσήμανε κι άλλες περιπτώσεις που οι δυνάμεις του Άσαντ χρησιμοποίησαν χημικά όπλα, ή εξαπέλυσαν επιθέσεις κατά αμάχων. Ωστόσο, κανένας τους δεν άφησε να εννοηθεί ότι επίκειται η αποπομπή του Άσαντ.
«Όταν θα έχει περιοριστεί ή εξαλειφθεί η απειλή του ISIS νομίζω ότι θα μπορέσουμε να στρέψουμε την προσοχή μας στη σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία», είπε ο Τίλεροσν.
Η αμερικανική πυραυλική επίθεση στη Συρία εμπεριέχει την έμμεση απειλή να αναλάβουν οι ΗΠΑ μεγαλύτερο ρόλο στη σύρραξη. Ο Τίλερσον είπε ότι το χτύπημα συνιστά προειδοποίησε και σε κάθε άλλη χώρα που κινείται εκτός των ορίων της διεθνούς νομιμότητας, σε μια εμφανή αναφορά στη Βόρεια Κορέα.
Αναλυτές εκτιμούν ότι με το αμερικανικό χτύπημα περιπλέκονται, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, οι προσπάθειες βελτίωσης των σχέσεων Ουάσιγκτον – Μόσχας, ενώ μακροπρόθεσμα η απειλή ανάληψης δράσης απ’ τους Αμερικανούς είναι ένα χαρτί που μπορούν να παίξουν για να αναγκάσουν τους Ρώσους να πιέσουν τον Άσαντ ώστε να σταματήσεις τις επιθέσεις με χημικά και να αποδεχθεί μια πολιτική συμφωνία με την αντιπολίτευση.
Ο Τίλερσον αναμένεται να φθάσει αργά το βράδυ της Τρίτης στη Ρωσία για πρώτη φορά με την ιδιότητα του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ. Η ατζέντα προβλέπει συνάντηση με το Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, αλλά είναι άγνωστο αν θα συναντηθεί και με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, που του είχε απονείμει προσωπικά το 2012 το Μετάλλιο Φιλίας.