Από το πρωί σήμερα, Τετάρτη 15 Μαρτίου, οι Ολλανδοί προσέρχονται στις κάλπες για να εκλέξουν τη νέα κυβέρνηση.
Μια κρίσιμη αναμέτρηση, επειδή σηματοδοτεί την άνοδο του ακροδεξιού κόμματος. Εδώ και πολλές εβδομάδες ο Γκέερτ Βίλντερς, δηλωμένος εχθρός των μεταναστών και των μουσουλμάνων, κατόρθωσε να επιβάλει τη ρητορική του στην προεκλογική εκστρατεία. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το Κόμμα για την Ελευθερία (PVV) πιθανόν να εκλέξει έναν αριθμό εδρών-ρεκόρ.
Δείτε σε 8 σημεία τι διακυβεύεται στην Ολλανδία:
1. Πώς γίνονται οι εκλογές
12,9 εκατομμύρια ψηφοφόροι θα εκλέξουν σήμερα τους 150 βουλευτές του Κοινοβουλίου, για 4ετή θητεία. Είκοσι οκτώ κόμματα παρουσιάζονται στις εκλογές, με αναλογικό εκλογικό σύστημα. Απαιτούνται 60.000 ψήφοι για μια έδρα.
Μόλις εκλεγούν οι βουλευτές θα κάνουν συνασπισμούς για να σχηματίσουν κυβέρνηση πλειοψηφίας. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των κομμάτων μπορεί να πάρουν μήνες.
2. Ποια είναι η παρούσα κυβέρνηση
Το 2012 οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές έδωσαν την πλειοψηφία στον Μαρκ Ρούτε και στο κόμμα του Λαϊκό, Φιλελεύθερο και Δημοκρατικό Κόμμα (VVD, κεντροδεξιά). Δύο μήνες μετά τις εκλογές, ο Μαρκ Ρούτε κατόρθωσε να σχηματίσει κυβέρνηση με το Εργατικό Κόμμα (PvdA, κεντροαριστερά). Τα δύο κόμματα κατέχουν 79 από τις 150 έδρες του Κοινοβουλίου.
3. Ποια κόμματα μετέχουν στις εκλογές του 2017
28 κόμματα κατεβαίνουν σε αυτές τις εκλογές. «Πολλοί Ολλανδοί, αριστεροί και δεξιοί, διστάζουν ακόμη. Θα κάνουν την επιλογή τους την Τετάρτη, μπροστά στην κάλπη», δήλωσε ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ Philip van Praag.
Στην πραγματικότητα, η μονομαχία παίζεται ανάμεσα στον εν ενεργεία πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε και στον ακροδεξιό ηγέτη Γκέερτ Βίλντερς.
Τρία άλλα παραδοσιακά κόμματα της Ολλανδίας θα μπορούσαν να κερδίσουν αρκετές έδρες: το Κόμμα των Κεντρώων και το Σοσιαλιστικό Κόμμα των Δημοκρατών (66). Εκπληξη θα μπορούσε να κάνει και το Κόμμα των Αριστερών Οικολόγων, το οποίο σήμερα κατέχει 4 έδρες και οι δημοσκοπήσεις λένε ότι μπορεί να φθάσει τις 16. Με ηγέτη τον 30χρονο μαροκινής καταγωγής Jesse Klaver, τάσσεται υπέρ των μεταναστών και μπορεί να προσελκύσει όσους μισούν τον Βίλντερς.
4. Μπορεί ο ακροδεξιός Βίλντερς να κάνει κυβέρνηση;
Η πιθανότητα ο Γκέερτ Βίλντερς να γίνει πρωθυπουργός της Ολλανδίας είναι πολύ μικρή. Ακόμη κι αν το ακροδεξιό κόμμα κερδίσει τις εκλογές, ο ακροδεξιός βουλευτής δύσκολα θα σχηματίσει κυβέρνηση, αφού όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης δήλωσαν ότι δεν θα συνεργαστούν μαζί του. Θα πρέπει λοιπόν να φανταστεί κανείς ότι θα αλλάξουν γνώμη... Αυτό δεν είναι εντελώς απίθανο, αλλά προς το παρόν τίποτα δεν επιτρέπει να πιστέψει κανείς ότι θα έκαναν κυβέρνηση με τον Βίλντερς.
Το πολιτικό τοπίο της Ολλανδίας είναι σαν μωσαϊκό, σε χίλια κομμάτια: επομένως, η νέα κυβέρνηση θα σχηματιστεί με πολλά κόμματα και ίσως απαιτηθεί η συνεργασία 3 ή 4 από τα παραδοσιακά κόμματα της κυβέρνησης.
5. Τι λένε οι δημοσκοπήσεις
Με ένα αναποφάσιστο εκλογικό σώμα και ένα θρυμματισμένο πολιτικό τοπίο, οι δημοσκοπήσεις παίρνει να λαμβάνονται υπόψιν με μεγάλη επιφύλαξη. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Δευτέρας, 13 Μαρτίου, η οποία διεξήχθη μετά τον «πόλεμο» Ολλανδίας-Τουρκίας για τις τουρκικές προεκλογικές συγκεντρώσεις, το κόμμα του Μαρκ Ρούτε έρχεται πρώτο με 17% (24-28 έδρες, ενώ σήμερα έχει 40). Το ακροδεξιό κόμμα του Βίλντερς έρχεται δεύτερο με 14% στην πρόθεση ψήφου (20-24 έδρες).
6. Πώς διεξήχθη η προεκλογική εκστρατεία
Ο Γκέερτ Βίλντερς κατόρθωσε να επιβάλλει τα θέματα του: την κριτική εναντίον του Ισλάμ και την μάχη κατά των μεταναστών. «Κατόρθωσε να πολιτικοποιήσει αυτά τα θέματα, τα οποία ήταν ταμπού στην Ολλανδία. Κατόρθωσε να κάνει όλα τα κόμματα να μιλούν για θρησκευτική ελευθερία και δικαιώματα των μεταναστών», δήλωσε η Monika Sie Dhian Ho, διευθύντρια του Institut Clingendael της Χάγης.
Επίσης, το ερώτημα της «ολλανδικής ταυτότητας» έκανε την εμφάνισή του στην προεκλογική εκστρατεία της χώρας. «Πολλοί Ολλανδοί φοβούνται πλέον ότι η κουλτούρα τους μπορεί να εξαφανιστεί» δήλωσε ο καθηγητής Philip van Praag.
«Εχουμε ήδη κερδίσει τις εκλογές, γιατί όλοι μιλούν για τα δικά μας θέματα», δήλωσε ο ίδιος ο Βίλντερς στις αρχές Μαρτίου.
7. Ποιός είναι ο Γκέερτ Βίλντερς
Το πρόσωπό του και τα ξανθά-οξυζενέ μαλλιά του καλύπτουν όλους τους τοίχους της Ολλανδίας και όλα τα εξώφυλλα του ξένου Τύπου. Ο 53χρονος Γκέερτ Βίλντερς κατόρθωσε να επιβληθεί ως η κεντρική φιγούρα αυτών των εκλογών. Ως το 2004 ανήκε στο ίδιο κόμμα με τον Μαρκ Ρούτε, αλλά παραιτήθηκε και ίδρυσε το δικό του ξενόφοβο κόμμα, το Κόμμα της Ελευθερίας.
Τότε ήταν που άρχισε να βάζει στο στόχαστρο τους ξένους και τους μετανάστες. Το 2014, σε μια συγκέντρωση είχε ρωτήσει το πλήθος των συγκεντρωμένων αν θέλει «λιγότερους Μαροκινούς» στην Ολλανδία. Το ερώτημα αυτό του στοίχισε μια καταδίκη και αφαίρεση των πολιτικών του δικαιωμάτων για μερικούς μήνες.
Ο Βίλντερς υπόσχεται να κλείσει τα τζαμιά, να κλείσει τα σύνορα στους μουσουλμάνους μετανάστες, να βγάλει την Ολλανδία από την ΕΕ ( Nexit).
8. Ποιές συνέπειες για την Ευρώπη αν βγει πρώτος ο Βίλντερς
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι εκλογές στην Ολλανδία είναι το βαρόμετρο για την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη. Ωστόσο, υπάρχει μια ειδική κατάσταση στην Ολλανδία: η ολλανδική οικονομία είναι υγιής, η ανάπτυξη είναι άνω του 2%, η ανεργία βρίσκεται κάτω από 6%.
Ο,τι κι αν συμβεί, το μήνυμα που θα στείλει η Ολλανδία στην Ευρώπη θα είναι ισχυρό.