Η ανακοίνωση του Φρανσουά Ολάντ να μην διεκδικήσει μια δεύτερη προεδρική θητεία έπεσε σαν βόμβα στη Γαλλία και κυρίως στο Σοσιαλιστικό κόμμα.
Τα γαλλικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι το δραματικό διάγγελμα Ολάντ, με το οποίο ανακοίνωσε, εμφανώς συγκινημένος, ότι δεν θα είναι υποψήφιος στις προεδρικές του 2017, αιφνιδίασε τους πάντες, ακόμη και όσους αμφέβαλλαν αν θα αντέξει να ξανακατέβει μια ακόμη φορά.
«Αυτή η ημέρα θα μείνει στα χρονικά», γράφει το L'Express.
Ολα άρχισαν γύρω στις 16:30, την Πέμπτη, 1 Δεκεμβρίου, όταν πολλοί βουλευτές του Σοσιαλιστικού κόμματος αλλά και δημοσιογράφοι έλαβαν ένα περίεργο SMS από μια στενή συνεργάτιδα του πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς. Το SMS τους ενημέρωνε ότι «από τις 20:00 και μετά», το νούμερο του κινητού τηλεφώνου του γάλλου πρωθυπουργού δεν ισχύει και έδινε έναν άλλον αριθμό. Μυστήριο. Γιατί αυτή η αλλαγή; Και γιατί στις 20:00 η ώρα; «Ενιωσα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά», δήλωσε ένας βουλευτής που έλαβε το μυστηριώδες μήνυμα.
Εγραψε μόνος τη δραματική ομιλία
Ολη την ημέρα της Πέμπτης, το προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων βρισκόταν στο πόδι. Συνεργάτες ετοίμαζαν το τηλεοπτικό στούντιο μέσα στο μέγαρο, σε μια πτέρυγα ειδική για το σκοπό αυτό. Ο Φρανσουά Ολάντ είχε ενημερώσει για τις προθέσεις του έναν στενό κύκλο συνεργατών του, από το πρωί της Πέμπτης, ότι θα έκανε διάγγελμα. Ολοι κατάλαβαν. Εδώ και αρκετές εβδομάδες, όλοι πίεζαν τον Ολάντ να δηλώσει τις προθέσεις του. «Εγώ δεν κόβω το χέρι του ότι θα είναι υποψήφιος», ομολογούσε ένα από τους κοντινούς του συνεργάτες. Κανείς δεν γνώριζε πραγματικά την τελική του απόφαση.
«Δεν νομίζω ότι έχει ένα έτοιμο πρόγραμμα για την ανεργία ώστε να είναι υποψήφιος πρόεδρος ξανά», έλεγε άλλος συνεργάτης του. Και πράγματι: ο Ολάντ είχε επίγνωση ότι είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής και ήταν ανήσυχος για τον διχασμό που επικρατεί στην γαλλική Αριστερά.
Ανάμεσα σε άλλα τυπικά καθήκοντα, ο Ολάντ έγραψε μόνος του το διάγγελμα, σύμφωνα με διαρροές από το περιβάλλον του. Ο ίδιος άρχισε το πρωί της Πέμπτης, 1 Δεκεμβρίου, να τηλεφωνεί για να ανακοινώσει τις προθέσεις του. Καλεί τον Μανουέλ Βαλς, και τους βουλευτές Bruno le Roux, Julien Dray, Ségolène Royal, Stéphane le Foll. Εχοντας δίπλα του κάποιους συμβούλους, βάζει τις τελευταίες πινελιές στο διάγγελμά του.
«Ποιός θα το έλεγε;»
Εν τω μεταξύ, στο πρωθυπουργικό μέγαρο, επικρατούσε άλλη ατμόσφαιρα. Στις 21:00 η ώρα, ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς παρακολούθησε το προεδρικό διάγγελμα από το γραφείο του. Δίπλα του βρέθηκαν οι στενοί του συνεργάτες (Yves Colmou, Harold Hauzy, Sébastien Gros, Benjamin Djiane...). Γύρω στις 21:35 Βαλς και Ολάντ έχουν τηλεφωνική επικοινωνία και για να μιλήσουν ζητούν από τους συνεργάτες τους να αποχωρήσουν.
Το διάγγελμα έπεσε σαν σεισμός. Οι υποστηρικτές του Ολάντ δέχτηκαν την απόφασή του σαν να έπεσε πάνω τους κεραυνός. Αλλά και τους υποστηρικτές του Μανουέλ Βαλς, η έκπληξη ήταν μεγάλη. «Φοβερό. Ποιός θα το έλεγε; Τώρα δεν πρέπει να βιαστούμε». Οι συνεργάτες του Μανουέλ Βαλς εκτιμούν ότι ο γάλλος πρωθυπουργός θα πρέπει να τηρήσει κάποιο διάστημα «σεβασμού» πριν ανακοινώσει την δική του υποψηφιότητα για πρόεδρος της δημοκρατίας.
Βαριά η σελίδα
Για πρώτη φορά από το 1958, ένας πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας αποφασίζει να μη διεκδικήσει εκ νέου την θητεία του, χωρίς να δικαιολογείται από την ηλικία του ή κάποια πιθανή ασθένεια. Ολη η Γαλλία εκτιμά ότι πρόκειται για μια ιστορική στιγμή, για το οριστικό γύρισμα της σελίδας σε μια εποχή, αφού μετά τον Νικολά Σαρκοζί, έρχεται και η σειρά του Ολάντ να αποχωρήσει.
Είναι αλήθεια ότι εδώ και μήνες οι Γάλλοι φώναζαν, μέσω δημοσκοπήσεων, στον Ολάντ ότι δεν ήθελαν να τον ξαναδούν πρόεδρο. Είναι προφανές ότι ο Ολάντ θα ολοκληρώσει την θητεία του ως τον προσεχή Απρίλιο 2017, ειδικά στο μέτωπο των διεθνών εξελίξεων. Θα αναγκαστεί, επίσης, να παρακολουθήσει την προεκλογική εκστρατεία είτε σαν διατητής, είτε σαν σχολιαστής. Παρότι οι Γάλλοι θεωρούν ότι ο Ολάντ δεν στάθηκε πάντα στο ύψος των περιστάσεων ως πρόεδρος, ο άνθρωπος Ολάντ υπήρξε σταθερός στη φύση του, σαν άνθρωπος: απλός και συμπαθητικός, παρότι οι περιπέτειες στην προσωπική του ζωή δεν έλειψαν.
«Οι εικόνες του Φρανσουά Ολάντ να ρίχνει λευκή πετσέτα ήταν μια μεγάλη στιγμή για όλους. Ηταν μια στιγμή ανακούφισης, συγκίνησης ή απόρριψης, ανάλογα πώς τοποθετείται κανείς.
Η τηλεθέαση μιλάει από μόνη της: το έκτακτο προεδρικό διάγγελμα το παρακολούθησαν πάνω από 14 εκατομμύρια τηλεθεατές, στο σύνολο των καναλιών όπου προβλήθηκε απευθείας. Δηλαδή το είδαν πάνω από το 60% των τηλεθεατών που είχαν ανοικτό το δέκτη τους εκείνη τη στιγμή.
Είναι σπάνιες οι ιστορικές στιγμές που μπορεί να ζήσει κάποιος απευθείας από την τηλεόραση. Στην Liberation, όλοι οι δημοσιογράφοι ήταν συγκεντρωμένοι μπροστά στις τηλεοράσεις. Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει συνήθως, δεν είχαμε διάθεση για αστεία. Νιώθαμε μια δραματικότητα, μια ένταση που προέκυπτε από το αίσθημα ότι ζούμε μια στιγμή όχι σαν τις άλλες. Μια από αυτές τις στιγμές όπου καταλαβαίνουμε ότι η Ιστορία προχωράει μπροστά στα μάτια μας και ότι μπορεί να μας πάει προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση.
Οι περισσότεροι από εμάς ψάχναμε στις λέξεις, στη στάση του σώματος του Ολάντ τις ενδείξεις που θα μας επέτρεπαν από την αρχή του διαγγέλματος να καταλάβουμε ποιά ήταν η απόφασή του. Αυτή η βραδιά μας θύμισε το τηλεοπτικό διάγγελμα του Ζισκάρ ντ Εστέν και το περιβόητο «au revoir» που είπε. Ξέραμε ότι τίποτα δεν θα είναι ποτέ όπως πριν. Ξέραμε ότι θα υπάρχει ένα πριν και ένα μετά. Και ότι ήταν καλό που είμασταν όλοι μαζί για να αντιμετωπίσουμε στιγμές σαν αυτή», έγραψε η Liberation.
Ο Φρανσουά σκότωσε τον Ολάντ
«Για να δικαιολογήσει την απόφασή του να μην είναι υποψήφιος -πρωτοφανής αλλά και συγκλονιστική απόφαση κατά μία έννοια- ο Φρανσουά Ολάντ επικαλέστηκε την «διορατικότητά» του. Είναι αλήθεια ότι πρόκειται για μια διπλή προσωπικότητα: είναι ικανός ταυτόχρονα να δρα και να βλέπει τον εαυτό του να δρα.
Με αυτό τον τρόπο, για παράδειγμα, ο Ολάντ, όταν έκανε παράταιρες εξομολογήσεις στους δύο δημοσιογράφους της Le Monde που έγιναν βιβλίο «Ενας Πρόεδρος δεν πρέπει να τα λέει αυτά», ο Φρανσουά σχολίαζε τον Ολάντ. Και η Ιστορία θα συγκρατήσει, αναμφίβολα, ότι από εκείνη τη στιγμή ο Φρανσουά σκότωσε τον Ολάντ», γράφει το Slate.